“Bài ca vỡ đất” thành công tại vùng đất đồi Khe Xai

Thứ năm - 06/03/2025 01:34

Trước đây, vùng Khe Xai ở xã Thạch Xuân, huyện Thạch Hà là một khu đất đồi rộng lớn nhưng cằn cỗi, bạc màu, chủ yếu là sỏi đá và cỏ dại, không một bóng người. Nhờ có chính sách xây dựng vùng kinh tế mới của Đảng và Nhà nước cộng với bản tính cần cù, siêng năng, không ngại khó, một số nông dân đã đến vùng đồi khai hoang xây dựng kinh tế. Trong đó, phải kể đến ông Dương Công Lưu, một lão nông đã dành gần 20 năm khai hoang vùng đất sỏi đá, phát triển thành trang trại tổng hợp đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Có trực tiếp đến chứng kiến vườn cam, đồi chè xanh mát, đàn gà khỏe mạnh chạy tung tăng khắp nơi,… được nghe ông Lưu kể về hành trình gian khổ biến vùng đất đồi núi hoang hóa thành trang trại kinh tế, chúng tôi càng nể phục sự chịu khó, kiên trì với việc khai hoang phục hóa của gia đình ông. Cách đây gần 20 năm, ông theo gia đình từ xã Thạch Đồng, huyện Thạch Hà nay là phường Đồng Môn, TP Hà Tĩnh đến vùng tái định cư Khe Xai thuộc xã Thạch Xuân, huyện Thạch Hà theo quyết định di dời dân cư để giảm áp lực về dân số khi quy hoạch thành phố Hà Tĩnh và phát triển kinh tế vùng đồi núi. Lúc ấy, gia đình ông được cấp gần 1ha đất ở và đất sản xuất. Tài sản lúc bấy giờ cũng chỉ có vùng đất cằn cỗi nên cuộc sống khó khăn đủ bề. Trải qua những tháng ngày bươn chải mưu sinh nhiều nghề nhưng cuối cùng ông đã quyết định tìm tòi học hỏi để gây dựng cơ nghiệp bằng chính nghề nông. Cũng bắt đầu từ thời điểm đó, ông đã quyết định khai hoang phục hóa vùng đồi Khe Xai này.

Ông Lưu bên vườn cam trĩu quả cảu mình

Với đôi bàn tay chai sạn và ý chí sắt đá, ông Dương Công Lưu, khi đó đã qua tuổi 45 quyết định nhận hơn 3 ha đất đồi bỏ hoang để cải tạo. “Ban đầu, đất khô cằn lắm, cuốc lên toàn sỏi đá. Hồi đó, ai cũng bảo tôi ‘dại’ vì đi nhận vùng đất khô khốc, trồng cây gì cũng không sống nổi. Nhưng tôi nghĩ, chỉ cần có ý chí và biết cách làm, đất nào cũng có thể hồi sinh” ông Lưu nhớ lại.
Những ngày đầu khai hoang, ông phải tự tay cuốc đất, vận chuyển từng bao phân chuồng từ đồng bằng lên đồi để cải tạo đất. Vợ con ông cũng đồng hành, vừa giúp chồng, vừa động viên ông vượt qua khó khăn. Đất đồi Khe Xai khô hạn, thiếu nước nên ông phải xây dựng hệ thống dẫn nước từ khe suối về để phục vụ tưới tiêu. Để cải thiện đất, ông bắt đầu bằng việc trồng các loại cây phủ xanh như keo, tràm và sắn. Những cây này không chỉ giúp giữ đất, chống xói mòn mà còn tạo độ ẩm cho đất. Sau hơn 5 năm kiên trì, đất đồi Khe Xai bắt đầu “hồi sinh” khi đất đã cải tạo trở nên tơi xốp, màu mỡ hơn, đủ điều kiện để trồng các loại cây ăn quả và phát triển chăn nuôi.
Để đảm bảo có thu nhập thường xuyên và dễ xoay vòng vốn, lấy ngắn nuôi dài, ông Lưu không chỉ tập trung vào một loại cây trồng hay vật nuôi mà phát triển trang trại theo mô hình tổng hợp, tận dụng tối đa tiềm năng đất đai. Ngoài gần 2 ha keo chàm, nhận thấy cam chanh là cây ăn quả có múi mang lại giá trị kinh tế cao, phù hợp với đất đồi nên ông Lưu đã mua giống về trồng. Sau đó, ông trồng thêm bưởi da xanh, ổi và chè. Khoảng 5 năm trở lại đây, nhận thấy nhu cầu mua đào chưng dịp Tết ngày càng nhiều, ông đã tìm hiểu kỹ thuật và cải tạo đất đồi để trồng thêm đào cảnh.
Đến nay, ông Lưu đang sở hữu hơn 300 gốc cam, mỗi năm cho thu hoạch trên 8 tấn quả; hơn 200 gốc cây đào phai; 5ha trồng keo tràm. Bên cạnh đó ông còn chăn nuôi 5 - 7 con bò, 20 con lợn rừng và hàng trăm con gà thả đồi,…đem lại thu nhập trên 250 triệu đồng/năm.
Là người ham học hỏi, dù ở tuổi ngoài 60 nhưng ông Lưu không ngừng tìm hiểu học tập những tiến bộ khoa học kỹ thuật thay đổi cách làm để ngày một hiệu quả hơn. Hiện tại, ông Lưu đang áp dụng cách làm nông nghiệp tuần hoàn, hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất để đảm bảo chất lượng sản phẩm, tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận. Theo đó, toàn bộ phân chuồng từ bò, lợn, gà, được ông ủ hoai mục để bón cho cây. Ông còn học cách tự làm các chế phẩm sinh học từ gừng, tỏi, ớt để phun phòng trừ sâu bệnh trên cây cam, rau ăn lá. Đến kỳ ra quả, toàn bộ quả trên cây đều được ông Lưu dùng túi bọc và treo những bẫy bả sinh học hạn chế côn trùng chích hút hay sâu phá hoại,… Cũng chính sự cần mẫn đó mà vùng “đất cằn” ngày nào giờ đã trở nên giàu dinh dưỡng và cho “quả ngọt” như hôm nay. Ngoài ra, những đồi cây ăn quả, chè, keo tràm,… còn giúp cải thiện môi trường sinh thái, giảm thiểu xói mòn đất và bảo vệ nguồn nước tự nhiên nơi đây.

Ông Lưu đang chăm sóc vườn đào cảnh

Thời gian tới, ông Lưu không chỉ phát triển trồng cam theo hướng hữu cơ mà còn đầu tư mở rộng chăn nuôi lợn rừng, gà đồi hướng đến tạo sản phẩm đặc sản cung cấp đến người tiêu dùng. “Thời buổi này, những sản phẩm đặc sản rất được nhiều người ưa chuộng, nhất là mỗi dịp Tết, thịt lợn rừng, gà đồi được khách hàng đặt mua trước cả tháng. Chính vì vậy, tôi sẽ tiếp tục mở rộng quy mô trong những năm tới .”.Ông Lưu chia sẻ thêm.
Ông Nguyễn Văn Thịnh – Chủ tịch Hội nông dân xã Thạch Xuân, huyện Thạch Hà cho biết: “Phát triển kinh tế trang trại tổng hợp tại vùng Khe Xai, xã Thạch Xuân, huyện Thạch Hà là hướng đi chiến lược được xã triển khai trong những năm qua nhằm nâng cao thu nhập cho người dân và thúc đẩy kinh tế địa phương. Trong đó, nông dân Dương Công Lưu là người tiên phong phát triển kinh tế tại vùng đất khó này. Từ một vùng đất hoang hóa, ông Dương Công Lưu đã gây dựng thành trang trại phát triển kinh tế với đa dạng cây con, mang lại giá trị kinh tế cao. Tinh thần vượt khó, sáng tạo của ông là tấm gương sáng cho bà con nông dân trong vùng”.
Tạm biệt trang trại tổng hợp rồi mà câu thơ “Có sức người sỏi đá cũng thành cơm” còn văng vẳng bên tai chúng tôi, vì nó thật đúng với trường hợp của ông Dương Công Lưu. Kinh tế ngành nông nghiệp ngày càng đi lên có phần đóng góp không nhỏ của những người như ông Lưu. Không chỉ là gương nông dân làm kinh tế giỏi mà ông Lưu còn tích cực tham gia mọi hoạt động phong trào và hỗ trợ nông dân tại địa phương cùng nhau phát triển kinh tế, ông luôn được bà con nhân dân và chính quyền địa phương tin yêu, kính trọng./.

Hoàng Thanh

Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh