Mô hình vườn kiểu mẫu ở Hà Tĩnh: Hướng phát triển bền vững trong xây dựng nông thôn mới

Những khu vườn xanh

Khi bắt đầu phong trào xây dựng NTM, tỉnh Hà Tĩnh nhận thấy cần phải “tập trung sâu, cao vào xây dựng khu dân cư, đặc biệt là việc xây dựng khu dân cư kiểu mẫu”. Nội dung quan trọng xây dựng mô hình vườn kiểu mẫu nhằm mang lại hiệu quả kinh tế và tạo được cảnh quan đẹp, sẽ mang lại sự thay đổi lớn cho bộ mặt nông thôn. Tỉnh Hà Tĩnh đã làm thí điểm trước một số mô hình. Qua 3 năm thực hiện, đến nay, Hà Tĩnh đã đưa mô hình vườn kiểu mẫu trở thành “Tiêu chí 20”, cùng với bộ tiêu chí xây dựng NTM chung toàn quốc.

Hiện nay, toàn tỉnh Hà Tĩnh đã có hơn 7.500 hộ gia đình đăng ký xây dựng vườn kiểu mẫu, trong đó có 1.725 vườn đã đạt chuẩn và được hưởng chính sách hỗ trợ của tỉnh. Dự kiến trong năm 2017 sẽ có thêm 1.000 vườn đạt chuẩn. Hiệu quả kinh tế vườn hộ ngày càng được nâng cao, góp phần tăng thu nhập đáng kể cho người dân. Bước đầu khảo sát tại các khu vườn kiểu mẫu, thu nhập bình quân, mỗi vườn đạt 51,4 triệu đồng, nhiều vườn đạt trên 300 triệu đồng/năm. Hàng nghìn khu vườn hoang tạp, nhếch nhác đã “lột xác”, thay đổi tổng thể từ cảnh quan đến hiệu quả kinh tế.

Lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh kiểm tra vườn kiểu mẫu tại xã Hương Trà, huyện Hương Khê. Ảnh: Ngô Thắng 

Mô hình vườn kiểu mẫu của ông Dương Kim Hoàng  (xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh). Ảnh: Ngô Thắng 

Mới đây, trong kết luận tại Hội nghị Văn phòng điều phối NTM các cấp năm 2017, đồng chí Nguyễn Xuân Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã khẳng định vườn kiểu mẫu là một trong 3 nội dung quan trọng nhất cần tập trung triển khai, nhân rộng trong toàn quốc.

Ông Trần Huy Oánh, Chánh văn phòng Điều phối NTM tỉnh Hà Tĩnh khẳng định: “Quá trình xây dựng vườn kiểu mẫu đã trở thành một phong trào lan tỏa mạnh mẽ. Có những địa phương 100% hộ dân đều hướng đến xây dựng vườn kiểu mẫu, như thôn Tân An (Cẩm Bình, Cẩm Xuyên), thôn Yên Mỹ (Cẩm Yên, Cẩm Xuyên), thôn Hồng Lĩnh (Vượng Lộc, Can Lộc)… Các địa phương ngoài ứng dụng công nghệ vi sinh đã ứng dụng công nghệ hữu cơ trong xây dựng vườn kiểu mẫu hướng tới một nền nông nghiệp sạch, hiệu quả kinh tế cao, thân thiện với môi trường, điển hình như xã Tượng Sơn (Thạch Hà), xã Hương Trà (Hương Khê).

Chúng tôi về thôn Yên Mỹ, xã Cẩm Yên (Cẩm Xuyên) là địa phương đi đầu trong phong trào xóa bỏ vườn tạp, xây dựng vườn kiểu mẫu của Hà Tĩnh. Giữa nắng hè đổ lửa, thôn Yên Mỹ vẫn một màu xanh tươi của các loại rau, cây trái chín mọng, trĩu quả. Từng luống rau, hàng cây ăn quả được quy hoạch khoa học, hệ thống tưới nhỏ giọt tiết kiệm được người dân ứng dụng rộng rãi. Bà Nguyễn Thị Dẫn, Bí thư Chi bộ thôn Yên Mỹ giới thiệu: “Cả thôn có 120 khu vườn thì đã có 70 khu vườn kiểu mẫu, còn lại vườn đạt tiêu chí xanh, sạch, đẹp; không có vườn hoang tạp. Người dân đã chủ động áp dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt tiết kiệm. Giờ đây, mỗi khi vắng nhà hay đi làm đồng xa, bà con đều có thể tưới tự động qua việc điều khiển từ điện thoại di động. Bình quân mỗi vườn thu về 71 triệu đồng/năm, chủ yếu rau, củ theo mùa vụ và các loại cây ăn quả như cam, ổi, nhãn, vải… Bây giờ, phát triển và xây dựng vườn kiểu mẫu không chỉ trở thành nhu cầu mà còn là niềm vui của mỗi người dân”.

Trăn trở của người làm vườn

Nhiều năm nay, ông Đinh Phúc Tiến (thôn Bắc Trà, xã Hương Trà, huyện Hương Khê) đã mạnh dạn xóa bỏ vườn tạp để xây dựng vườn kiểu mẫu. Từ một khu vườn hoang tạp, nhếch nhác, thu nhập không đáng kể, nay khu vườn kiểu mẫu của gia đình ông thu về mỗi năm gần 1 tỷ đồng. Ông Tiến cho biết: “Khu vườn nhà tôi có diện tích 7.000m2. Từ năm 2013, tôi quy hoạch, thiết kế lại theo các tiêu chí của vườn kiểu mẫu, đầu tư công sức, tiền bạc, bây giờ vườn có 280 cây ăn quả, 4 vạn cây giống và vườn ươm, kết hợp chăn nuôi gia súc với quy hoạch vườn-ao-chuồng khoa học, hệ thống tưới nhỏ giọt, nhà lưới đạt chuẩn. Ngoài chính sách hỗ trợ chung của tỉnh, vườn còn được hỗ trợ 50% chi phí hệ thống tưới công nghệ cao”.

Mô hình vườn kiểu mẫu ở Hà Tĩnh thu hút nhiều địa phương đến tham quan học tập, được Ban Chỉ đạo xây dựng NTM Trung ương triển khai nhân rộng trong toàn quốc. Ông Trần Huy Oánh kiến nghị: “Hiệu quả và sức lan tỏa của mô hình vườn kiểu mẫu tại Hà Tĩnh đã được khẳng định. Tuy nhiên, hiện nay, cần đưa nội dung vườn kiểu mẫu là một nội dung cùng với khu dân cư NTM kiểu mẫu vào bộ tiêu chí, yêu cầu bắt buộc để đánh giá. Trung ương cần xem xét hỗ trợ cùng với tỉnh về chính sách ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật, khen thưởng, động viên các vườn kiểu mẫu tiêu biểu. Đối với những sản phẩm an toàn, sạch, phải có hướng dẫn cụ thể để xây dựng thương hiệu, nhãn mác, cấp chứng nhận “sản phẩm sạch”; liên kết tiêu thụ các sản phẩm. Cần có sự đồng bộ về chính sách từ Trung ương đến địa phương”.

Lãnh đạo Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Hà Tĩnh kiểm tra mô hình vườn mẫu
tại thôn Yên Thành, xã Cẩm Yên huyện Cẩm Xuyên Ảnh: Ngô Thắng

Mô hình vườn mẫu của bà Võ Thị Hiền tại thôn Bình Minh, xã Thạch Bình, TP Hà Tĩnh. Ảnh: Ngô Thắng 

Ông Đinh Phúc Tiến, thôn Bắc Trà, xã Hương Trà (Hương Khê, Hà Tĩnh) cho biết: “Quá trình xây dựng vườn kiểu mẫu, điều chúng tôi cần nhất vẫn là hướng dẫn khoa học-kỹ thuật, việc ứng dụng thành thạo công nghệ hữu cơ để tạo ra những sản phẩm sạch và có chất lượng. Các cấp, các ngành cũng cần quan tâm hơn đến thị trường tiêu thụ, cần có sự hỗ trợ người làm vườn kết nối với các doanh nghiệp thu mua sản phẩm vườn kiểu mẫu ổn định”.

Mô hình vườn kiểu mẫu theo hướng nông nghiệp hữu cơ ở Hà Tĩnh không chỉ có tác động tích cực trong phát triển kinh tế, mà còn góp phần cải thiện môi trường sống của người dân. TS Nguyễn Xuân Tình, Chủ tịch Hội Làm vườn và trang trại tỉnh Hà Tĩnh nói: “Mô hình vườn kiểu mẫu của tỉnh Hà Tĩnh đã trở thành một phong trào huy động được toàn bộ sức dân và sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương. Tuy vậy, trăn trở nhất của những người làm vườn hiện nay là số lượng vườn kiểu mẫu ngày một tăng, đồng nghĩa với năng suất, sản lượng, khối lượng hàng hóa sản phẩm nông nghiệp hữu cơ từ vườn kiểu mẫu ngày càng lớn, nên việc tiêu thụ gặp khó khăn. Hiện nay, chúng tôi đang liên hệ với một số khách sạn, siêu thị, doanh nghiệp để có sự phối hợp sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, hỗ trợ người dân trong tương lai. Thiết nghĩ, Chính phủ cần ban hành một nghị định cụ thể về việc khuyến khích, ưu đãi cho các hộ gia đình xây dựng và phát triển vườn kiểu mẫu theo hướng nông nghiệp hữu cơ để người dân yên tâm xây dựng, phát triển và gắn bó với mô hình này”.

Theo Hoàng Hoa Lê/qdnd.vn