Phát triển nông nghiệp cần song hành với phát triển công nghiệp phụ trợ

Các vấn đề NN ứng dụng công nghệ cao, tháo gỡ rào cản phát triển bền vững cùng nhiều vấn đề khác đã được các chuyên gia kinh tế cao cấp mổ xẻ kỹ. Hầu hết các ý kiến đều nhấn mạnh rằng, tái cơ cấu kinh tế bắt đầu từ NN là khởi đầu thuận lợi, đúng đắn. 

Cơ cấu lại ngành NN là vấn đề then chốt

Đánh giá cao vai trò của tái cơ cấu lại ngành NN, TS Vũ Viết Ngoạn - nguyên Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính Quốc gia - Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết: Trong chương trình công tác năm 2018, Tổ sẽ tư vấn cho Thủ tướng Chính phủ chính sách, biện pháp tạo động lực tăng trưởng, nâng cao chất lượng nền kinh tế từ nay cho đến năm 2020, tầm nhìn 2025, trong đó có lĩnh vực NN – một lĩnh vực không chỉ có Tổ tư vấn mà cả xã hội đang quan tâm.

TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, chu trình 30 năm đổi mới đang tái khởi động lại từ lĩnh vực NN. 30 năm trước, ngành NN đã tiên phong đi đầu trong đổi mới và quá trình cơ cấu lại nền kinh tế lại đang khởi động từ NN.

TS Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương cũng nhận định: Cơ cấu lại ngành NN đang có chuyển biến tích cực, khác biệt so với rất nhiều ngành kinh tế khác.

Ông Cung cho rằng, trong lĩnh vực NN, cơ cấu lại rất khó do chúng ta không thể quyết định sự chi phối trong chuỗi giá trị toàn cầu. Thế nhưng, với lĩnh vực NN và du lịch thì Việt Nam hoàn toàn có thể cơ cấu lại ngành thành công.

Báo cáo về Kế hoạch cơ cấu lại ngành NN giai đoạn 2017-2020, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng: Ngành NN đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong 30 năm đổi mới, đặc biệt từ năm 1993 khi chúng ta có chủ trương giao 10 triệu ha đất NN, 4 triệu ha đất rừng cho nông dân. Nhờ chính sách này, ngành NN đã có bước phát triển ngoạn mục, từ chỗ thiếu đói chúng ta đã đáp ứng đủ lương thực, thực phẩm cho hơn 90 triệu dân và xuất khẩu đạt mức kỷ lục 36,57 tỉ USD trong năm 2017, thặng dư thương mại 8,78 tỉ USD.

Về xây dựng nông thôn mới, chúng ta đã có 2.884 xã (32,3%) và 43 huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Sau gần 5 năm thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành NN, ngành đang tạo được những chuyển biến tích cực, rõ nét, đó là: Đã tạo sự thống nhất cao của toàn xã hội về tính tất yếu khách quan và yêu cầu cấp bách phải thay đổi căn bản nền sản xuất nông nghiệp nước ta theo hướng chất lượng, hiệu quả và phát triển bền vững.

Chất lượng tăng trưởng tiếp tục được cải thiện, thu nhập và đời sống cư dân nông thôn được nâng cao, thu nhập bình quân đầu người/năm ở nông thôn đã tăng từ 18,6 triệu đồng năm 2012 lên khoảng 29,2 triệu đồng năm 2016.

Cởi bỏ “nút thắt” về hạn điền, ruộng đồng manh mún

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường và các chuyên gia kinh tế - thành viên của Tổ công tác cũng nhìn thấy những khó khăn trước mắt không thể tháo gỡ trong một sáng một chiều, khi ngành NN đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức lớn: Áp lực cạnh tranh khi nhiều nước lớn quan tâm, đầu tư cho NN trong khi một số thị trường lại dựng lên các rào cản đối với nông sản Việt Nam.

Trong khi đó, thời đại công nghiệp cách mạng 4.0 với sản phẩm hữu cơ... đang là xu thế chung; khi ngành NN định hướng sản xuất hàng hóa lớn, tập trung và tỉ lệ lao động trong NN đang chiếm tới 42% là những lực cản rất lớn, cần phải có giải pháp tháo gỡ...

Trao đổi tại buổi làm việc, nhiều thành viên của tổ tư vấn cho rằng cần có chính sách để tháo gỡ nút thắt về hạn điền đất đai. TS Nguyễn Đình Cung kiến nghị, cần phải mở thị trường, tăng cầu sử dụng đất, đa dạng hóa cung và xây dựng hệ thống hỗ trợ giao dịch ít tốn kém và rủi ro. Các thành viên Tổ tư vấn cũng nhấn mạnh đến việc tổ chức lại sản xuất trong NN, phát triển công nghiệp phụ trợ và phát triển thị trường nông sản cả trong và ngoài nước.

Ông Trương Đình Tuyển - nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại cho rằng: Việt Nam nên định hướng phát triển công nghiệp sản xuất lương thực, thực phẩm, tuy vậy không phải sản phẩm nông sản nào cũng chế biến mà phải có sự lựa chọn, vì có nông sản bán tươi thì giá rất cao. Muốn xuất khẩu nông sản đạt giá trị cao thì chúng ta phải có hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn và phải áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn này vào trong sản xuất kinh doanh, đồng thời chúng ta phải tiến hành sản xuất theo chuỗi, ổn định cung và kiểm soát chất lượng.

TS Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế đặc biệt nhấn mạnh đến việc hình thành các HTX để kết nối nông dân với các DN, hình thành chuỗi sản xuất khép kín, qua đó mang lại hiệu quả cao hơn cho nông dân...

Theo Khương Lục/laodong.vn