Thực hiện tốt Nghị định 41/2010/NĐ-CP (Nghị định 41) của Chính phủ, Agribank đã góp phần củng cố vị trí chủ lực trên thị trường nông nghiệp, nông thôn, qua đó tranh thủ sự chỉ đạo, ủng hộ của Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành và chính quyền các cấp trong lĩnh vực đầu tư tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn nói riêng và trong hoạt động ngân hàng nói chung.
Từ Nghị định 41…
Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện chính sách tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 41 của Chính phủ, Agribank đã đạt được kết quả đáng khích lệ, đóng góp lớn vào việc phát triển kinh tế của đất nước, đẩy mạnh tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa khu vực nông nghiệp, nông thôn và góp phần xã hội hóa ngân hàng trong thời gian qua.
Tính đến 30/6/2015 tổng nguồn vốn huy động của Agribank là 733.606 tỷ đồng, tổng dư nợ cho vay nền kinh tế đạt 569.604 tỷ đồng. Doanh số cho vay theo Nghị định 41 từ khi thực hiện đến 30/6/2015 đạt 1.001.306 tỷ đồng, số lượt khách hàng vay vốn là 5.442.170 khách hàng (dư nợ cho vay đạt 181.514 tỷ đồng, khách hàng dư nợ là 2.016.348 khách hàng). Được áp dụng thí điểm từ năm 2010 với 11 xã cho vay xây dựng nông thôn mới, Agribank đã triển khai nhân rộng đến 8.985 xã trong cả nước, dư nợ đến 30/6 là 233.841 tỷ đồng, toàn bộ số dư nợ này nằm trong dư nợ nông nghiệp, nông thôn. Đối với cho vay hỗ trợ 62 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ đến 30/6 dư nợ của Agribank cho lĩnh vực này là 2.151 tỷ đồng, số khách hàng còn dư nợ là 53.748. Cùng với đó là việc thực hiện cho vay theo Quyết định 63/2010/QĐ-TTg ngày 15/10/2010, quyết định 65/2011/QĐ-TTg ngày 02/12/2012 và quyết định 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp, Agribank đã hỗ trợ cho vay 14.079 khách hàng với doanh số cho vay là 3.279 tỷ đồng, số lãi hỗ trợ 278 tỷ đồng, đến nay số khách hàng còn dư nợ là 9.678 khách hàng, dư nợ 2.226 tỷ đồng.
Để triển khai nghị định 41 có hiệu quả, Agribank đã xây dựng quy trình cho vay, hồ sơ thủ tục đối với cho vay tam nông đơn giản, tiết kiệm chi phí, giúp người dân dễ tiếp cận vốn vay. Agribank đã chỉ đạo các chi nhánh trong hệ thống khảo sát nắm bắt tình hình kinh tế - xã hội tại địa phương, nắm bắt nhu cầu về vốn đồng thời tham mưu với địa phương để tổ chức thực hiện. Thông qua các tổ vay vốn, Agribank đã tuyên truyền chính sách của Chính phủ, ngân hàng, hướng dẫn kỹ năng quản lý sử dụng vốn vay đảm bảo hiệu quả.
…đến Nghị định 55
Sau 5 năm đi vào triển khai, Nghị định số 41/2010/NĐ-CP đã góp phần cho người dân tiếp cận nguồn vốn, phát triển kinh tế - xã hội, làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Tuy nhiên, Nghị định 41 cũng còn những khó khăn về cơ chế chính sách cần điều chỉnh nhằm phát triển kinh tế Tam nông. Cụ thể, đối tượng còn bị bó hẹp, chỉ ở phạm vi các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, chủ trang trại cư trú và có cơ sở hoặc dự án sản xuất kinh doanh trên địa bàn nông thôn. Hơn nữa, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản trên đất ở nông thôn, giấy chứng nhận trang trại cho các chủ trại còn quá chậm. Mức cho vay không có bảo đảm tài sản còn thấp…Việc áp dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất chưa nhiều, mô hình sản xuất công nghệ cao, mô hình liên kết theo chuỗi giá trị còn quá ít và hiệu quả thấp, sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp còn yếu. Mặt khác, quy hoạch sản xuất, quản lý thị trường chưa tốt, thị trường nông sản hàng hóa bấp bênh, tình trạng "được mùa rớt giá" xảy ra thường xuyên ở hầu hết các mặt hàng nông, thủy hải sản nên ảnh hưởng kết quả sản xuất kinh doanh, dẫn đến thu hồi vốn chậm là những trở ngại đối với việc đầu tư tín dụng.
Để hạn chế những bất cập trong Nghị định 41, nhất là đòi hỏi một sự thay đổi tất yếu do yêu cầu thực tế trong cho vay nông nghiệp, nông thôn, ngày 9/6/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định 55/2015/NĐ-CP thay thế Nghị định 41/2010/NĐ-CP; Nghị định mới cơ bản đã khắc phục được hầu hết những vướng mắc, hạn chế của Nghị định cũ và có nhiều điểm mới, phù hợp với xu hướng mới trong sản xuất nông nghiệp hiện nay, thúc đẩy sản xuất phát triển, bứt phá kinh tế nông nghiệp, nông thôn.
Thứ nhất, Nghị định 55 (NĐ55) bổ sung đối tượng được vay vốn phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn bao gồm cả các đối tượng là cá nhân, hộ gia đình ngoài địa bàn nông thôn nhưng tham gia sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp.
Thứ hai, NĐ55 nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với các đối tượng là cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, chủ trang trại, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã... lên từ 1,5 đến 2 lần. Ngoài ra còn quy định mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với một số lĩnh vực đặc thù có nhu cầu vốn lớn trong sản xuất nông nghiệp như đầu tư cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm, nuôi trồng, khai thác thủy sản xa bờ, cung cấp dịch vụ hậu cần nghề cá... cao hơn các lĩnh vực khác.
Thứ ba, NĐ55 quy định riêng về chính sách tín dụng khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, mô hình ứng dụng công nghệ cao. Đây là nội dung mới, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 14/NQ-CP ngày 5/3/2014 của Chính phủ và phục vụ đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã được Thủ tướng phê duyệt. Nội dung chính sách hỗ trợ tập trung vào quy định mức cho vay không có tài sản bảo đảm và cơ chế xử lý khoản nợ khi gặp rủi ro do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng. Với chính sách này, các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã sẽ yên tâm hơn trong việc đầu mối tham gia mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp.
Thứ tư, NĐ55 đã đưa ra phương thức cho vay mới (phương thức cho vay lưu vụ), phương thức này đã được Agribank áp dụng từ lâu và chủ yếu với loại hình cây lúa, nhưng gần đây đã được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận cho bổ sung cây lưu gốc, cây công nghiệp có thu hoạch hàng năm và bây giờ được Chính phủ thừa nhận và "pháp điển hóa" đối với phương thức cho vay này với đối tượng mở rộng là cây trồng, vật nuôi có tính chất mùa vụ theo chu kỳ sản xuất liền kề trong năm hoặc các cây lưu gốc, cây công nghiệp có thu hoạch hàng năm.
Thứ năm, NĐ55 khuyến khích khách hàng vay vốn tham gia mua bảo hiểm đối với đối tượng sản xuất nông nghiệp hình thành từ vốn vay thông qua việc quy định tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay với mức tối thiểu 0,2%/năm so với lãi suất của các khoản cho vay cùng loại và có thời hạn tương ứng.
Thứ sáu, NĐ55 quy định cụ thể hơn về nguyên tắc, quy trình xử lý các khoản nợ vay gặp rủi ro do thiên tai, dịch bệnh trên phạm vi rộng hoặc do nguyên nhân khách quan bất khả kháng đối với khách hàng.
Thứ bảy, NĐ55 khuyến khích các tổ chức tín dụng đầu tư vào lĩnh vực Tam nông thông qua quy định về trích lập dự phòng rủi ro, hỗ trợ nguồn vốn và các công cụ điều hành chính sách tiền tệ khác.
Thứ tám, NĐ55 bổ sung thêm quy định cá nhân, hộ gia đình vay vốn tại tổ chức tín dụng không phải nộp lệ phí chứng thực hợp đồng thế chấp tài sản tại cơ quan thực hiện chứng thực hợp đồng.
Theo ông Tiết Văn Thành, Tổng Giám đốc Agribank nhằm tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong đầu tư tín dụng, Agribank đã chuẩn bị sẵn sàng nguồn vốn để đáp ứng đầy đủ, kịp thời mọi nhu cầu của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình khu vực Tam nông. Agribank chuẩn bị ban hành văn bản quy định cho vay đối với khách hàng theo NĐ55 trên cơ sở đã chỉ đạo các chi nhánh trên toàn quốc nắm bắt nhu cầu vốn tín dụng nhằm khơi thông dòng vốn tín dụng đầu tư cho Tam nông.
Từ Nghị định 41…
Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện chính sách tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 41 của Chính phủ, Agribank đã đạt được kết quả đáng khích lệ, đóng góp lớn vào việc phát triển kinh tế của đất nước, đẩy mạnh tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa khu vực nông nghiệp, nông thôn và góp phần xã hội hóa ngân hàng trong thời gian qua.
Tính đến 30/6/2015 tổng nguồn vốn huy động của Agribank là 733.606 tỷ đồng, tổng dư nợ cho vay nền kinh tế đạt 569.604 tỷ đồng. Doanh số cho vay theo Nghị định 41 từ khi thực hiện đến 30/6/2015 đạt 1.001.306 tỷ đồng, số lượt khách hàng vay vốn là 5.442.170 khách hàng (dư nợ cho vay đạt 181.514 tỷ đồng, khách hàng dư nợ là 2.016.348 khách hàng). Được áp dụng thí điểm từ năm 2010 với 11 xã cho vay xây dựng nông thôn mới, Agribank đã triển khai nhân rộng đến 8.985 xã trong cả nước, dư nợ đến 30/6 là 233.841 tỷ đồng, toàn bộ số dư nợ này nằm trong dư nợ nông nghiệp, nông thôn. Đối với cho vay hỗ trợ 62 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ đến 30/6 dư nợ của Agribank cho lĩnh vực này là 2.151 tỷ đồng, số khách hàng còn dư nợ là 53.748. Cùng với đó là việc thực hiện cho vay theo Quyết định 63/2010/QĐ-TTg ngày 15/10/2010, quyết định 65/2011/QĐ-TTg ngày 02/12/2012 và quyết định 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp, Agribank đã hỗ trợ cho vay 14.079 khách hàng với doanh số cho vay là 3.279 tỷ đồng, số lãi hỗ trợ 278 tỷ đồng, đến nay số khách hàng còn dư nợ là 9.678 khách hàng, dư nợ 2.226 tỷ đồng.
Để triển khai nghị định 41 có hiệu quả, Agribank đã xây dựng quy trình cho vay, hồ sơ thủ tục đối với cho vay tam nông đơn giản, tiết kiệm chi phí, giúp người dân dễ tiếp cận vốn vay. Agribank đã chỉ đạo các chi nhánh trong hệ thống khảo sát nắm bắt tình hình kinh tế - xã hội tại địa phương, nắm bắt nhu cầu về vốn đồng thời tham mưu với địa phương để tổ chức thực hiện. Thông qua các tổ vay vốn, Agribank đã tuyên truyền chính sách của Chính phủ, ngân hàng, hướng dẫn kỹ năng quản lý sử dụng vốn vay đảm bảo hiệu quả.
…đến Nghị định 55
Sau 5 năm đi vào triển khai, Nghị định số 41/2010/NĐ-CP đã góp phần cho người dân tiếp cận nguồn vốn, phát triển kinh tế - xã hội, làm thay đổi bộ mặt nông thôn. Tuy nhiên, Nghị định 41 cũng còn những khó khăn về cơ chế chính sách cần điều chỉnh nhằm phát triển kinh tế Tam nông. Cụ thể, đối tượng còn bị bó hẹp, chỉ ở phạm vi các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, chủ trang trại cư trú và có cơ sở hoặc dự án sản xuất kinh doanh trên địa bàn nông thôn. Hơn nữa, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và sở hữu tài sản trên đất ở nông thôn, giấy chứng nhận trang trại cho các chủ trại còn quá chậm. Mức cho vay không có bảo đảm tài sản còn thấp…Việc áp dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất chưa nhiều, mô hình sản xuất công nghệ cao, mô hình liên kết theo chuỗi giá trị còn quá ít và hiệu quả thấp, sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp còn yếu. Mặt khác, quy hoạch sản xuất, quản lý thị trường chưa tốt, thị trường nông sản hàng hóa bấp bênh, tình trạng "được mùa rớt giá" xảy ra thường xuyên ở hầu hết các mặt hàng nông, thủy hải sản nên ảnh hưởng kết quả sản xuất kinh doanh, dẫn đến thu hồi vốn chậm là những trở ngại đối với việc đầu tư tín dụng.
Để hạn chế những bất cập trong Nghị định 41, nhất là đòi hỏi một sự thay đổi tất yếu do yêu cầu thực tế trong cho vay nông nghiệp, nông thôn, ngày 9/6/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định 55/2015/NĐ-CP thay thế Nghị định 41/2010/NĐ-CP; Nghị định mới cơ bản đã khắc phục được hầu hết những vướng mắc, hạn chế của Nghị định cũ và có nhiều điểm mới, phù hợp với xu hướng mới trong sản xuất nông nghiệp hiện nay, thúc đẩy sản xuất phát triển, bứt phá kinh tế nông nghiệp, nông thôn.
Thứ nhất, Nghị định 55 (NĐ55) bổ sung đối tượng được vay vốn phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn bao gồm cả các đối tượng là cá nhân, hộ gia đình ngoài địa bàn nông thôn nhưng tham gia sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp.
Thứ hai, NĐ55 nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với các đối tượng là cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, chủ trang trại, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã... lên từ 1,5 đến 2 lần. Ngoài ra còn quy định mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với một số lĩnh vực đặc thù có nhu cầu vốn lớn trong sản xuất nông nghiệp như đầu tư cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm, nuôi trồng, khai thác thủy sản xa bờ, cung cấp dịch vụ hậu cần nghề cá... cao hơn các lĩnh vực khác.
Thứ ba, NĐ55 quy định riêng về chính sách tín dụng khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, mô hình ứng dụng công nghệ cao. Đây là nội dung mới, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 14/NQ-CP ngày 5/3/2014 của Chính phủ và phục vụ đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã được Thủ tướng phê duyệt. Nội dung chính sách hỗ trợ tập trung vào quy định mức cho vay không có tài sản bảo đảm và cơ chế xử lý khoản nợ khi gặp rủi ro do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng. Với chính sách này, các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã sẽ yên tâm hơn trong việc đầu mối tham gia mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp.
Thứ tư, NĐ55 đã đưa ra phương thức cho vay mới (phương thức cho vay lưu vụ), phương thức này đã được Agribank áp dụng từ lâu và chủ yếu với loại hình cây lúa, nhưng gần đây đã được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận cho bổ sung cây lưu gốc, cây công nghiệp có thu hoạch hàng năm và bây giờ được Chính phủ thừa nhận và "pháp điển hóa" đối với phương thức cho vay này với đối tượng mở rộng là cây trồng, vật nuôi có tính chất mùa vụ theo chu kỳ sản xuất liền kề trong năm hoặc các cây lưu gốc, cây công nghiệp có thu hoạch hàng năm.
Thứ năm, NĐ55 khuyến khích khách hàng vay vốn tham gia mua bảo hiểm đối với đối tượng sản xuất nông nghiệp hình thành từ vốn vay thông qua việc quy định tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay với mức tối thiểu 0,2%/năm so với lãi suất của các khoản cho vay cùng loại và có thời hạn tương ứng.
Thứ sáu, NĐ55 quy định cụ thể hơn về nguyên tắc, quy trình xử lý các khoản nợ vay gặp rủi ro do thiên tai, dịch bệnh trên phạm vi rộng hoặc do nguyên nhân khách quan bất khả kháng đối với khách hàng.
Thứ bảy, NĐ55 khuyến khích các tổ chức tín dụng đầu tư vào lĩnh vực Tam nông thông qua quy định về trích lập dự phòng rủi ro, hỗ trợ nguồn vốn và các công cụ điều hành chính sách tiền tệ khác.
Thứ tám, NĐ55 bổ sung thêm quy định cá nhân, hộ gia đình vay vốn tại tổ chức tín dụng không phải nộp lệ phí chứng thực hợp đồng thế chấp tài sản tại cơ quan thực hiện chứng thực hợp đồng.
Theo ông Tiết Văn Thành, Tổng Giám đốc Agribank nhằm tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong đầu tư tín dụng, Agribank đã chuẩn bị sẵn sàng nguồn vốn để đáp ứng đầy đủ, kịp thời mọi nhu cầu của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình khu vực Tam nông. Agribank chuẩn bị ban hành văn bản quy định cho vay đối với khách hàng theo NĐ55 trên cơ sở đã chỉ đạo các chi nhánh trên toàn quốc nắm bắt nhu cầu vốn tín dụng nhằm khơi thông dòng vốn tín dụng đầu tư cho Tam nông.
