Phát triển theo định hướng thị trường

Nhận diện khó khăn

Năm qua, các chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi chưa đạt hiệu quả, nguồn kinh phí Trung ương và địa phương còn hạn hẹp. Việc đầu tư phát triển thiếu đồng bộ, khu vực chăn nuôi nông hộ mức đầu tư còn rất thấp. Phần lớn các doanh nghiệp và người chăn nuôi chỉ tập trung đầu tư vào các lĩnh vực, công đoạn dễ thu lời, như: Thức ăn chăn nuôi (TĂCN), thuốc thú y, trong khi con giống, giết mổ, chế biến còn bất cập. 

Công tác thị trường nhiều yếu kém; chế biến và giết mổ vẫn là khâu yếu. Việc quy hoạch không được chú trọng, môi trường chăn nuôi còn ô nhiễm chưa được xử lý. Biến đổi khí hậu đang ngày càng ảnh hưởng đến người chăn nuôi, trong khi đó chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn phổ biến. 

Nguyên nhân chính của tồn tại này là do nhận thức và cách tiếp cận trong điều hành và thực tiễn chỉ đạo sản xuất ngành chăn nuôi chưa phù hợp; thiếu chính sách đầu tư tạo động lực cho phát triển sản xuất; lĩnh vực nghiên cứu, áp dụng khoa học công nghệ trong khâu quản lý và sản xuất còn yếu; hình thức tổ chức sản xuất mới xuất hiện ít… 

Tận dụng thuận lợi

Năm 2017, ngành chăn nuôi đã đánh giá đúng tình hình thực tế về nguồn cung và thị trường tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi (đặc biệt là mặt hàng thịt heo và TĂCN), đó là cung vượt cầu khá lớn và thị trường tiêu thụ chính vẫn là nội địa. Khi ngành gặp khó khăn, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các cơ quan liên quan chủ động phối hợp tích cực, cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin cho truyền thông nhằm tuyên truyền sâu, rộng tình hình thị trường và các chủ trương, biện pháp của Chính phủ, Bộ, ngành, đoàn thể, địa phương, doanh nghiệp, các điển hình… đến người dân. 

Đồng thời đã xác định được vấn đề trọng tâm cần khẩn trương điều chỉnh quy hoạch chăn nuôi gắn với thị trường và tổ chức sản xuất theo các chuỗi liên kết, trong đó vai trò của doanh nghiệp kết nối đầu ra với từng phân khúc thị trường là rất quan trọng trong cân đối cung cầu và tiêu thụ sản phẩm. 

Phát triển gắn với thị trường

Khi các Hiệp định thương mại tự do đa phương và song phương các nước, khối, khu vực trên thế giới có hiệu lực, hoạt động sản xuất và thị trường sản phẩm chăn nuôi sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với thế giới. Tuy nhiên, cần lưu ý đến yêu cầu khắt khe về chất lượng liên quan đến các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam và yêu cầu về thú y để thuận lợi xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi. 

 Với bối cảnh hội nhập sâu rộng của thế giới, những chủ trương và chính sách khuyến khích đầu tư cụ thể của Chính phủ cũng như của các địa phương tạo tiền đề thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp nói chung, chăn nuôi nói riêng. Việc rà soát, đánh giá 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển chăn nuôi đến năm 2020 và đề xuất điều chỉnh chiến lược sẽ góp phần đưa chăn nuôi trở thành ngành sản xuất hàng hóa, có định hướng thị trường, đáp ứng đủ nhu cầu thực phẩm thiết yếu cho tiêu dùng trong nước và hướng xuất khẩu những sản phẩm có tiềm năng như: thịt heo, thịt gia cầm, trứng, các sản phẩm sữa, mật ong, TĂCN... Hợp tác quốc tế về kiểm soát dịch bệnh nguy hiểm và vệ sinh an toàn thực phẩm được tăng cường; đầu tư doanh nghiệp trong và ngoài nước vào lĩnh vực chăn nuôi ngày càng tăng. 

Tuy nhiên, năm 2018 ngành chăn nuôi vẫn tồn tại một số khó khăn, thách thức như: Thị trường chưa ổn định, các tác nhân của biến đổi khí hậu ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất và tăng chi phí cho người chăn nuôi. Chăn nuôi trong nước phải chịu áp lực cạnh tranh về giá và chất lượng với một số sản phẩm nhập khẩu trong khi chưa có nhiều sản phẩm xuất khẩu; công tác thị trường còn yếu kém; chế biến, giết mổ và bảo quản vẫn là khâu yếu; tình hình dịch bệnh còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Chăn nuôi thiếu bền vững cả về quy hoạch lẫn sản phẩm; còn biểu hiện theo đám đông, theo phong trào... 

Do vậy, vấn đề trọng tâm nhằm duy trì tăng trưởng bền vững ngành chăn nuôi là tiếp tục triển khai tái cơ cấu ngành trong bối cảnh mới, phát triển chăn nuôi theo định hướng thị trường; phát huy thế mạnh của từng vùng, từng vật nuôi chủ lực; nâng cao hiệu quả sản xuất. Cụ thể: Thể chế hóa các hoạt động quản lý, chỉ đạo sản xuất chăn nuôi trong Luật Chăn nuôi trình Quốc hội phê duyệt trong năm 2018. Tăng cường dự báo, thông tin thị trường, chủ động triển khai chính sách khuyến khích liên kết chăn nuôi theo chuỗi, thúc đẩy sản xuất trong nước gắn với vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh, chăn nuôi an toàn sinh học, chăn nuôi theo quy trình thực hành tốt (VietGAHP, AseanGAP, GlobalGAP hoặc tương đương) nhằm định hướng xuất khẩu. Tăng cường thu hút đầu tư vào hoạt động giết mổ, chế biến, phân phối, tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi trong nước và tiếp cận thị trường xuất khẩu. Tháo gỡ khó khăn về tín dụng cho người chăn nuôi và các doanh nghiệp kinh doanh giống, giết mổ, chế biến, nhất là các doanh nghiệp trong nước.