Doanh nghiệp và nông dân thiếu gắn kết

Thứ năm - 21/06/2012 03:41

“Sau hơn 10 năm triển khai chương trình sản xuất rau an toàn (RAT), đến nay, việc phát triển chuỗi sản xuất, cung ứng rau đạt chất lượng của Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung còn nhiều hạn chế”.

Đó là nhận định của các chuyên gia nông nghiệp tại Hội nghị "Khoảng trống trong kiểm soát an toàn thực phẩm hiện nay đối với sản phẩm rau" do Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) tổ chức ngày 19/6.

Khó nhận biết RAT

Theo khảo sát của IPSARD, với hơn 2,4 triệu người, nội thành Hà Nội có nhu cầu rau khoảng 1.500 tấn/ngày. Những năm gần đây, diện tích RAT của thành phố đã tăng nhưng chỉ đáp ứng khoảng 14% nhu cầu của người tiêu dùng. Hiện, toàn thành phố có 8 chợ đầu mối bán buôn rau, củ, quả như Đền Lừ (quận Hoàng Mai), Long Biên (Ba Đình), Dịch Vọng Hậu (Cầu Giấy), Hà Đông (quận Hà Đông)…

TS Trần Công Thắng, chuyên gia của IPSARD cho biết, hệ thống cung cấp RAT hiện chưa phát triển. Các doanh nghiệp bán lẻ khi có đầu ra không tìm được nguồn cung cấp uy tín. Trong khi đó, nông dân lại đang phải tự giải quyết lượng RAT dư thừa bởi sự liên kết giữa doanh nghiệp và người sản xuất thiếu chặt chẽ.

Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS) vừa tổ chức một cuộc điều tra nhận thức của người tiêu dùng về RAT tại 6 tỉnh, thành phố phía Bắc gồm Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Giang, Thái Bình, Hải Dương, Vĩnh Phúc. Kết quả cho thấy, tại Hà Nội hơn 90% người tiêu dùng được hỏi không thể phân biệt được giữa RAT và rau không an toàn. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng Thư ký VINASTAS lo ngại: Hiện trên thị trường có nhiều cửa hàng treo biển bán rau sạch nhưng không đảm bảo độ tin cậy, nguồn gốc không rõ ràng. Trong khi đó, không ít người sản xuất vì hám lợi mà sử dụng các hóa chất độc hại kích thích rau tăng trưởng hay chất bảo quản hoa quả tươi lâu, hình thức bắt mắt hơn.

Kiểm soát theo nhóm
Một trong những khó khăn về sản xuất RAT hiện nay là diện tích manh mún, trung bình chưa đến 1.000m²/hộ, dẫn đến chi phí chứng nhận chất lượng lớn. Cùng với đó, trình độ của người lao động chưa cao nên khả năng nắm bắt và tuân thủ với các yêu cầu về sản xuất theo quy trình an toàn hạn chế. Ngoài ra, trong ngành hàng rau hiện nay còn thiếu công cụ, kỹ năng để quản lý chất lượng. Do đó, Nhà nước cần sớm hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý trong quản lý chất lượng RAT.

Để tháo gỡ khó khăn trong sản xuất, cung ứng RAT hiện nay, TS Đào Thế Anh, Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển hệ thống nông nghiệp cho rằng, cần sớm thiết lập hệ thống quản lý chất lượng tại chỗ có sự tham gia của nhiều thành phần. Tại Hà Nội, hệ thống này đã được triển khai khá thành công tại mô hình rau hữu cơ Thanh Xuân (Sóc Sơn). Trong quá trình sản xuất, tại xã đã hình thành tổ, nhóm giám sát, kiểm soát và công nhận chất lượng lẫn nhau.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng và các doanh nghiệp cũng cần tham gia tích cực hơn cùng người sản xuất để có được sản phẩm an toàn. Đồng thời, cần tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, kiểm soát từ khâu sản xuất đến lưu thông, chế biến. Thực tế, VINASTAS cũng đã phối hợp triển khai công bố bản đồ RAT gồm danh sách trên 60 cửa hàng và chuỗi cửa hàng RAT, rau hữu cơ tại Hà Nội giúp người tiêu dùng biết được "địa chỉ đỏ" để tìm mua.

Theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển hệ thống nông nghiệp, hiện Hà Nội có 68,3ha rau đạt tiêu chuẩn VietGAP và 312ha có giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất RAT. Trong đó, 50% người sản xuất rau xung quanh Hà Nội không hiểu đầy đủ về khái niệm RAT, 90% người tiêu dùng không hiểu đúng khái niệm RAT và trên 80% cơ sở chế biến và bao gói rau quả tươi không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm.

Theo Ktdt