Đồng hành cùng doanh nghiệp, thúc đẩy chăn nuôi hiện đại, quy mô lớn

Kỳ 1: Phải biết cay mũi để làm lớn!
Trong cuộc gặp với gần 30 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi nhân dịp Ngày doanh nhân Việt Nam (13/10/2004-13/10/2016), Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã gửi lời tri ân, cảm ơn tất cả các doanh nghiệp trong nước đang tập trung phát triển chăn nuôi bao gồm tất cả các khâu từ giống cho đến thức ăn, cho đến phát triển, quản trị, chế biến, chuỗi giá trị, thị trường thậm chí cả xuất khẩu.

 

Chăn nuôi đã có những bước tiến dài

Mào đầu câu chuyện với các doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường lấy ví dụ: “Vào những năm 1985-1986 mà mua được 100 con gà công nghiệp về nuôi là vô cùng vinh dự bởi tháng đó y rằng cao gấp đôi lương. Cũng vào những năm đó, cả tỉnh lớn như Hà Tây mà nuôi được 1.000 con lợn bố mẹ là vẻ vang lắm rồi”. Nguyên nhân là do hồi đó chúng ta chưa làm chủ được công nghệ nào. “Lúc đó mình gần như bằng không - từ giống, thức ăn, quy trình cho đến tất cả các loại; coi con gà công nghiệp phải đem biếu bố vợ, đến mức như thế, quý đến mức như thế! Đến nay, tốc độ tăng trưởng ngành chăn nuôi liên tục đạt 5-7% và chúng ta không chỉ đủ căn bản cho tiêu dùng trong nước mà ta còn xuất được thế hết sức tự hào” – Bộ trưởng giãi bày.

Tại buổi gặp, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường bày tỏ mong muốn các doanh nghiệp trong nước đang ngồi dự họp - những con chim đầu đàn về ngành chăn nuôi sẽ trở thành dường cột cho một tổ chức sản xuất nông nghiệp lớn, hiện đại. Mong muốn này không chỉ đúng với lĩnh vực chăn nuôi mà ở các lĩnh vực khác cũng rất cần những doanh nghiệp đầu tàu, đi tiên phong trong việc hình thành tổ chức sản xuất theo chuỗi, trong đó gắn kết chặt chẽ với nông dân, HTX để tạo ra những mặt hàng nông sản có chất lượng và khả năng cạnh tranh cao.
Bộ trưởng đánh giá 20 năm qua ngành chăn nuôi nước ta đã đi được những bước tiến dài: “Chúng ta đã đạt được nhiều tiến bộ đối với 3 đối tượng vật nuôi chủ yếu là đại gia súc, lợn, gia cầm. Quy mô sản xuất, ứng dụng KHCN cao đến quản trị, chế biến rồi xuất khẩu, phải nói là hiện nay đã nhìn thấy tính rất hiện đại ở một số khu vực nhất định. Riêng về con lợn, hiện nay chúng ta rất tự hào là phân nửa khối lượng đã tiếp cận được ở mức hiện đại; tuy nhiên để tổ chức ra đại trà là cả một câu chuyện”. 

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhận định, nền nông nghiệp Việt Nam sau 30 năm đổi mới đã có một thành công cốt lõi đó là chúng ta chuyển từ một nền nông nghiệp tự cung, tự cấp thiếu ăn, mỗi năm nhập khẩu đến 2 triệu tấn sang một nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa không chỉ đảm bảo đủ thực phẩm cơ bản cho 90 triệu dân mà chúng ta còn dành xuất khẩu đến 30 tỷ USD, trong đó thăng dư tuyệt đối gần 10 tỷ USD. Chúng ta đã có tới trên 10 mặt hàng xuất khẩu thứ hạng thế giới với giá trị kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên. Đây là một tiến bộ, cố gắng chung của cả hệ thống chính trị, của toàn dân trong đó có các doanh nghiệp của chúng ta có đóng góp rất lớn.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, hiện nay trong sản xuất nông nghiệp bên cạnh chúng ta đạt được những kết quả rất đáng tự hào đó thì nền nông nghiệp của chúng ta vẫn là nền nông nghiệp quy mô nhỏ bé, dựa trên hộ, tản mạn. Do đó, một nền nông nghiệp 13 triệu hộ nói chung, phổ biến, diện rộng thì không thể nào hội nhập được, không thể hình thành vùng sản xuất hàng hóa lớn, không thể nào hạ giá thành, không thể nào đưa tiến bộ kỹ thuật, đặc biệt là trong quản trị không thể nào sạch được, không có chuỗi giá trị cao được.

“Việc khó nhưng phải làm”

Với tinh thần cởi mở, nhiều doanh nhân đã phản ánh, trao đổi thẳng thắn  về những khó khăn, vướng mắc cũng như kiến nghị nhiều giải pháp cho ngành chăn nuôi. Ông Nguyễn Như So, Chủ tịch HĐQT, TGĐ Công ty Cổ phần Tập đoàn Dabaco nhận định, vấn đề định hướng và giải pháp phát triển chăn nuôi bền vững, hiệu quả tăng thu nhập cho người nông dân là cần thiết và cấp bách. Muốn vậy, nhà nước cần phải quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung, tạo điều kiện về mặt bằng, đất đai để đầu tư, xây dựng các cơ sở chăn nuôi tập trung… Cùng với việc khuyến khích thành lập doanh nghiệp, HTX kiểu mới, cần có chính sách riêng cho chăn nuôi nông họ an toàn dịch bệnh, đảm bảo vệ sinh thực phẩm và bền vững về môi trường. 

 

 

Ông So nhận định: “Việc tiêu thụ của chúng ta còn phụ thuộc nhiều vào thương lái mua để bán sang Trung Quốc, khi họ hết nhu cầu thì người chăn nuôi bị ảnh hưởng nặng nề do khó tiêu thụ sản phẩm”. Chính vì vậy, ông So kiến nghị phải có thêm nhiều chính sách nữa cho chăn nuôi nông hộ, ví dụ như xúc tiến trích lập quỹ rủi ro cho người chăn nuôi trong các chuỗi liên kết (do các doanh nghiệp lớn đóng). Đồng thời, nên đầu tư xây dựng hệ thống kho đông lạnh đủ tiêu chuẩn bảo quản trữ đông, đồng thời có chính sách thu mua thực phẩm để dự trữ cho từng vùng, từng tỉnh khi giá thị trường xuống thấp.

 

 

Ông Trần Công Chiến, Chủ tịch HĐQT, TGĐ Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu khẳng định, trong mô hình hoạt động của công ty nông dân là chính và họ liên kết, hợp tác với doanh nghiệp. Thực tiễn mô hình này đã được Công ty duy trì hiệu quả với trên 500 hộ nông dân liên kết với Công ty để nuôi bò sữa. “Nhà nước không thể cắt đất của dân để giao tập trung cho ông công ty nuôi nò và thu lợi nhuận về. Họ vẫn có thể trồng ngô để nuôi bò và bán sữa cho Công ty, hoặc chỉ cần trồng ngô bán làm thức ăn cho bò sữa cũng có lãi gấp 1,5 lần so với lấy hạt như trước” – ông Chiến nói. Bên cạnh đó, Công ty cũng áp dụng chính sách bảo hiểm vật nuôi, gia súc do nông dân tự quản lý. Theo đó mức phí thu đối với mỗi con bò cái là 600.000 đồng; khi bò bị chết sẽ nhận được mức chi trả là 12 triệu đồng. Mô hình này hoạt động rất có hiệu quả, Quỹ bảo hiểm này hiện đang kết dư 25 tỷ đồng. Tuy nhiên, điều ông Chiến lo lắng là quy hoạch đất cho chăn nuôi luôn bị thay đổi và mức giá thuê đất quá đắt, doanh nghiệp bị đội chi phí lên cao và khó cạnh tranh với các đối thủ.

 

Lắng nghe doanh nghiệp trao đổi, điều khiến Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường băn khoăn là chưa thấy có ý kiến doanh nghiệp nào đề xuất xây dựng ngành công nghiệp phù trợ. “Một cường quốc nông nghiệp mà công nghiệp phù trợ cho ngành chăn nuôi hầu như chưa có. Mua được một chuồng trại lợn của Thái Lan về lại mừng, rất tự hào là chết. Chúng ta phải nhập đủ thứ, từ cái máng lợn, bóng đèn... Phải khích lệ, phải biết cay mũi, người Việt Nam làm được những thứ lớn lao, khó khăn như thế mà món này không làm được à? – Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đặt vấn đề.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhận định, tiềm năng chăn nuôi của nước ta còn rất lớn, nhưng lớn tới đâu là tùy vào ý chí và quyết tâm của cả ngành nông nghiệp, nếu không đồng lòng thì không chỉ không khai thác được tiềm năng mà còn tụt hậu. Mục tiêu, phương châm chung tới đây của chăn nuôi là phải tiếp cận sản xuất hiện đại, dù sẽ khó khăn do vẫn còn chăn nuôi nhỏ lẻ phân tán. Doanh nghiệp của ngành chăn nuôi phải đạt ở đẳng cấp thế giới về mặt công nghệ, quản trị… Trong đó lấy động lực sản xuất là thị trường, không chỉ là thị trường trong nước mà phải vươn ra thị trường 7 tỷ dân của thế giới - đó mới chính là động lực, đấy mới là gia tốc nhanh được tốc độ phát triển.

Để phát triển chăn nuôi theo hướng hiện đại, quy mô lớn trong bối cảnh Việt Nam có 13 triệu hộ nông dân, bình quân mỗi hộ có 0,3ha, Bộ trưởng cho rằng, các doanh nghiệp phải thực hiện liên kết với dân: “Chúng tôi đã xác nhận trước làm liên kết này, một là rất vất, thứ hai giá thành cao trước mắt nhưng vẫn phải làm vì đẳng cấp văn hóa chúng ta và vì tương lai hội nhập. Nếu có liên kết với dân, bao giờ khách nước ngoài đến thăm sẽ chấm điểm cao hơn, đặc biệt giá bán sẽ cao hơn. Đó là cái lợi về chiến lược”./. 

Nguồn: mard.gov