Xây dựng nông thôn mới vùng biển: Nhiều cái khó

Điển hình như ở huyện Quỳnh Lưu, bình quân toàn huyện đã đạt 15,8/19 tiêu chí, tăng 8,5 tiêu chí so với năm 2010; hiện có 14/32 xã đạt chuẩn NTM, chiếm 44% (vượt 4 xã so với kế hoạch đề ra); 100% số xã hoàn thành quy hoạch theo yêu cầu của tỉnh, đạt chuẩn về tiêu chí số 1, trong đó: 31 xã hoàn thành quy hoạch NTM, xã Sơn Hải hoàn thành quy hoạch thị trấn, riêng xã Quỳnh Thạch, Quỳnh Nghĩa, Quỳnh Bảng đã xây dựng đạt chuẩn NTM và gắn quy hoạch NTM với quy hoạch thị tứ.

Nhiều xã vùng biển còn thiếu nước sạch sinh hoạt. Ảnh Thu Huyền

Tuy nhiên, với đặc điểm đất chật người đông, việc xây dựng các công trình như giao thông, nhà văn hoá, khu vui chơi thể thao, hệ thống thoát nước, xử lý rác thải rất khó khăn.

Trong câu chuyện nông thôn mới, về bất cứ xã vùng biển nào chúng tôi cũng đều nhận được chia sẻ khó khăn khách quan; vì đất chật người đông nên việc thực hiện các tiêu chí NTM, nhất là giao thông rất vất vả.

Như xã Quỳnh Long (Quỳnh Lưu), dù có mức thu nhập bình quân đầu người cao so với bình quân chung của huyện (đạt 37 triệu đồng/người/năm), vẫn được xếp vào danh sách khó về đích NTM. Lý do cả xã có 9.800 nhân khẩu nhưng chỉ 32,9 ha đất ở; với mật độ khoảng 5m2/người nên nhà với nhà liền sát nhau, đường nội thôn chỉ rộng từ 1 - 2m, đường liên xóm chỉ trên 3 - 3,5m. Hay ở xã Tiến Thủy, 1 trong 9 xã ven biển của huyện Quỳnh Lưu, theo quy hoạch xây dựng NTM, xã Tiến Thủy có trên 2,5km đường trục chính, 8,5km đường liên thôn nhưng đến nay, toàn xã mới chỉ có 60% đạt tiêu chí; đường liên thôn nhỏ hẹp, chỉ từ 1-2m; trục chính liên xã cũng chỉ 5-6m. 

Tương tự, xã Quỳnh Lập của thị xã Hoàng Mai, dân số 10.200 người nhưng chỉ có chưa đến 40 ha đất ở, nhà cửa nằm sát hai bên sườn núi nên không chỉ chật hẹp mà đi lại cũng rất khó khăn do đường dốc, một số xóm làm bậc thang thì mới đi lại được. Được biết, xã Quỳnh Lập có 12,2 km đường, nhưng chỉ khoảng một nửa đường liên xóm là ô tô con đi được, còn lại chỉ đi bằng xe máy hoặc đi bộ. 

Không chỉ giao thông nông thôn mà nhiều tuyến đường phục vụ sản xuất, kinh doanh cũng đang bị xuống cấp nghiêm trọng. 

Các xã vùng ven biển cũng thiếu quỹ đất để xây dựng nhà văn hóa cùng khu vui chơi thể dục thể thao đáp ứng nhu cầu người dân. Xã Tiến Thủy (Quỳnh Lưu) đến nay, mới chỉ có 4/9 xóm có nhà văn hóa đạt chuẩn, diện tích đất của nhiều xóm không có để xây nhà văn hóa gắn với sân thể dục thể thao. 

Ông Đậu Đức Năm - Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Quỳnh Lưu cho biết: Hầu hết các xã vùng biển gặp khó khăn trong quỹ đất để xây dựng các tiêu chí NTM. Chúng tôi đang triển khai giải pháp như gắn với chuyển đổi ruộng đất, quy hoạch đấu giá đất để bố trí quỹ đất xây dựng các công trình công cộng. Đối với các xã thiếu đất, chỉ đạo rà soát, tìm vị trí đất thích hợp cho công trình văn hoá theo tiêu chí của NTM. Đây cũng là tình trạng chung của các xã ven biển, đặc biệt là 12 xã bãi ngang ven biển đặc biệt khó khăn của huyện.

Ông Nguyễn Văn Hằng - Phó Chánh văn phòng chuyên trách Văn phòng điều phối NTM tỉnh cho biết: Trước những bất cập của các xã vùng biển, tỉnh đã có kế hoạch điều chỉnh các tiêu chí để phù hợp hơn với điều kiện thực tế. Cụ thể, tại Quyết định 1166/QĐ-UBND ngày 23/3/2017 về việc quy định các nội dung, tiêu chí xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2017 - 2020 (do tỉnh quy định), đối với các xã vùng bãi ngang ven biển, về tiêu chí giao thông, nội dung đường trục thôn được cứng hoá, đảm bảo ô tô đi lại quanh năm; đường trục chính nội đồng đảm bảo vận chuyển hàng hoá thì hạ tỷ lệ km đạt còn trên 50%. Đối với tiêu chí cơ sở vật chất văn hoá, thì diện tích đất quy hoạch khu hội trường văn hoá đa năng tối thiểu 200m2, khu thể thao (chưa tính diện tích sân vận động) là 500m2, diện tích sân vận động 2.000m2. Đây là điều chỉnh cần thiết, sát tình hình đối với vùng bãi ngang Nghệ An.