Bệnh vàng lá thối rễ cam, quýt

Tác nhân: Do các loại nấm sống dưới đất gây bệnh như Fusarium, Phytophthora, Pythium, Rhizoctonia… Tuy nhiên, nguyên nhân ban đầu do tuyến trùng, côn trùng… gây thương tổn rễ, tạo cửa ngõ để nấm bệnh xâm nhập gây hại, nhất là nấm Fusarium sp., Phytophthora sp.

Triệu chứng và tác hại: Khi cây bị bệnh, toàn lá bị vàng, lá bị vàng cả phiến và gân lá, lá già vàng trước, sau đó đến các lá bánh tẻ và lá non. Các lá vàng dễ bị rụng, thường thì rụng từ từng dưới lên từng trên. Lá toàn cây bị vàng hoặc có khi chỉ một số cành bị vàng. Thường thì bên trên có cành bị vàng lá, thì tương ứng bên dưới đất cùng hướng đó đã có rễ bị thối.

Tùy theo mức độ thương tổn của bộ rễ mà bộ lá cây sẽ vàng hoặc héo tạm thời tương ứng. Khi khá nhiều các rễ tơ (rễ trắng) bị hư thối thì cây sẽ có biểu hiện lá nhỏ và vàng do không hút được dinh dưỡng. Khi hầu hết các rễ tơ bị hỏng đồng loạt thì cây sẽ có hiện tượng héo tạm thời, cho dù ẩm độ đất đang cao. Nếu không được chữa trị, hiện tượng thối sẽ lan lên các rễ lớn, cây suy kiệt dần và thậm chí bị chết. Trái của cây đang bị bệnh thường có màu sắc nhạt và không được tươi mọng, ruột quả xốp và khô nước, nhạt và hương vị kém…

Phòng trị:

- Trồng cao: Đào hố bón phân, sau đó lấp đất đầy để trồng, đảm bảo gốc cây sau này cao hơn mặt vườn, để không bị đọng nước ở gốc sau mưa hay tưới.

- Chế độ nước: Cần có hệ thống tưới và tiêu để quản lý nước thật tốt. Gốc cây phải được đắp cao để đảm bảo luôn được khô ráo. Không tưới nước thẳng vào gốc cây, mà chỉ tưới quanh tán cây. Cần thoát nước triệt để trong mùa mưa, không để nước chảy tràn từ vườn này sang vườn khác. Mùa khô cần tưới thường xuyên để đất đủ ẩm, không cho đất nứt nẻ, tránh các loại côn trùng và nhện xâm nhập hại rễ.

- Chế độ ánh sáng: Trước khi vào vụ mới hoặc trước mùa mưa, nên tỉa cành lá sâu bệnh, tỉa bớt cành khuất trong tán cây để cả vườn thông thoáng. Chú ý phần gốc cam cần thông thoáng, không được che phủ rơm rác, hay cỏ dại mọc, cắt bỏ cành sát mặt đất...

- Bảo vệ bộ rễ khỏi bị thương tổn: Khi chăm sóc, bón phân thì hạn chế làm xây xát hay làm đứt rễ cam; xử lý sâu hại trong đất, nhất là trong mùa khô. Sâu, nhện hại gây vết thương cho bệnh xâm nhập (như tuyến trùng, rệp sáp, nhện, sùng, ve sầu, mối...).

- Không dùng các chất kích thích ra hoa trái liên tục trong năm, sẽ làm cây suy kiệt, dễ bị bệnh. Khi cần cây có trái quanh năm, thì cần đầu tư thâm canh cao độ và khoa học để cây không bị suy kiệt. Vùng ĐBSCL khoảng 2 năm nay, bà con kích ra trái quanh năm nên cây bị bệnh nhiều.

Thuốc phòng trị:

+ Sử dụng thuốc sâu dạng hạt để trừ tuyến trùng và các loại sâu hại dưới đất nhằm hạn chế thương tổn rễ như DIAPHOS 10GR phối hợp với COMDA GOLD 5WG…trong mùa khô.

+ Sử dụng ALPINE 80WG, các thuốc có gốc đồng, hoặc TREPPACH BUL 607SL, hay MEXYL 80WP, để tưới vào vùng gốc rễ. Có thể phối hợp với phân NATURFOS hoặc thuốc PYLACOL 700WP để tăng phổ phòng trừ. Nên tưới phòng ngừa và luân phiên các loại thuốc nấm ít nhất 3 lần/năm cho toàn vườn, nhất là khi vườn đã xuất hiện cây bị bệnh.

+ Thường xuyên kiểm tra vườn, nếu phát hiện cây chớm bị bệnh thì vừa xử lý tuyến trùng và sâu, nhện hại sống trong đất, kết hợp phun phân vi lượng qua lá loại giàu lân. Tưới thuốc có gốc đồng luân phiên với các thuốc nấm nêu trên 5-7 ngày/lần cho đến khi cây phục hồi. Chú ý xử lý thuốc cho các cây đứng gần cây bị bệnh, đặc biệt các cây đứng ở vị trí đất thấp hơn.