1m2 ao thu 4 tạ cá: Chuyện nhỏ với “siêu nông dân” Tô Hiến Thành

Sau lợn hữu cơ, ước mơ... cá sạch

Trang trại V.A.C rộng trên 5 ha với ngôi nhà gỗ 2 tầng “khủng” nổi bật giữa cánh đồng thôn Danh Thượng 2 (xã Danh Thắng), có tường cao 2m bao quanh nhưng luôn mở cửa đón khách đến thăm. Đây là đại bản doanh của “Vua lợn Oganic” Tô Hiến Thành. Người dân vùng quê này đã chứng kiến những phong ba, chìm nổi của người ông Tô Hiến Thành trên hành trình xây dựng chuỗi chăn nuôi lợn hữu cơ khép kín quy mô nhất, nhì cả nước.

Ông Tô Hiến Thành cho cá ăn từ máy tự động

Thương hiệu thịt lợn hữu cơ sạch của ông Thành được xây nên từ biết bao mồ hôi, nước mắt, giờ đã có thị trường tiêu thụ ổn định, cung cấp cho nhiều trường học, siêu thị lớn...Nhưng chỉ nuôi lợn thôi có lẽ là chưa đủ với một người nông dân mang nhiều khát vọng như ông.

Cũng vì đổ hết tâm huyết vào lợn, ông quên mình còn 4 ao cá rộng trên 3ha chưa khai thác hiệu quả. Mãi đến đầu năm 2018, khi khi mọi yếu tố đã thuận lợi với con lợn, ông lại nghĩ cách tạo nguồn cá sạch: vừa năng suất, vừa phải chất lượng. Trước đây, những chiếc ao của ông cũng thả các loại cá như rô phi, trắm, mè, chép…, mỗi năm đến vài chục vạn con giống. Tuy nhiên, tỷ lệ cá chết cao do nguồn nước trong ao quá nóng vào mùa hè; cá bị ngạt hơi do nước thiếu ô xy, hoặc do nồng độ khí mê tan quá cao do lượng phân thải ra của cá.

Mấy năm gần đây, các tỉnh trong vùng như Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nam đang áp dụng rất hiệu quả mô hình nuôi cá “tạo sông trong ao”, được du nhập từ Mỹ. Thay vì nuôi ở môi trường nước tĩnh của ao truyền thống, cá được nuôi trong bể có diện tích 100m2 nước (rộng 5m, dài 20m, sâu 5m) có nước chảy liên tục và tăng cường lượng ô xy. Khi có dòng chảy, cá sẽ hình thành thói quen bơi ngược dòng liên tục, tăng cường vận động, hấp thụ tốt thức ăn, ít bệnh và cho thịt chắc, thơm ngon...

"Dòng sông cá" dày đặc, thích mắt của ông Tô Hiến Thành sắp đến kỳ thu hoạch

Sau khi học hỏi ở một vài nơi, ông Thành quyết định lựa chọn thử nghiệm mô hình này. Được sự hỗ trợ về kỹ thuật, vốn của Hội Nông dân tỉnh Bắc Giang, Chi cục Thủy sản tỉnh và UBND huyện Hiệp Hoà, ông xây 2 “sông cá” trong diện tích ao rộng 1,5ha; lắp đặt hệ thống sục khí, tạo dòng chảy, máy hút phân thải và máy chăn cá tự động. Cuối tháng 5 vừa qua, ông thả lứa cá đầu tiên với 40.000 con cá rô phi đơn tính, dự kiến cho hơn 40 tấn cá thịt sau 5 tháng nuôi.

Không lo đầu ra

Ông Tô Hiến Thành là hộ đầu tiên của tỉnh Bắc Giang ứng dụng công nghệ cao “tạo sông trong ao” trong nuôi thủy sản. Khi chúng tôi đến thăm trang trại, đàn cá rô phi của ông đang bước sang tháng thứ 5, trọng lượng mỗi con đạt từ 0,6 đến 0,7 kg và sẽ đạt khoảng 1 kg khi được thu hoạch.

Hệ thống tách phân cá, lợn để làm phân hữu cơ vi sinh, xử lý nước thải để tái sử dụng là phần then chốt trong chuỗi sản xuất sạch của "siêu nông dân" Tô Hiến Thành 

Theo ông Thành, mô hình này cho hiệu quả rất cao vì hệ số sử dụng thức ăn giảm; tỷ lệ dịch bệnh thấp; cá tăng trọng nhanh, thịt săn chắc; chu kỳ chăn nuôi ngắn, năng suất cao hơn hàng chục lần so với cách nuôi cá truyền thống. Việc quản lý thức ăn, quản lý môi trường, quản lý sức khỏe cá cũng dễ dàng hơn.

Với 2 lứa mỗi năm của 2 bể nuôi này, với ông Thành “cầm chắc” 80 tấn cá. Trong khi đó, diện tích ao còn lại vẫn thả được các loại cá khác để tận dụng thứ ăn thừa, cân bằng sinh thái ao. Ngoài ra, tuy đi sau nhưng ông lại có những cải tiến so với quy trình cũ, giúp phát huy tối đa hiệu quả mà các mô hình ở địa phương khác chưa thực hiện.

Ngoài mô hình "sông trong ao", ông Thành còn trên 2ha ao cá được chăn thả theo quy trình bán tự động và tiêu chuẩn VietGAP.

Thứ nhất, diện tích ao của các mô hình trước đây khá nhỏ, chỉ từ 3 đến 5.000 mét vuông, thậm chí là 2.000 mét vuông, do tận dụng ao canh tác cũ. Do đó, không đủ đáp ứng quá trình tuần hoàn, lưu chuyển của nước để loại bỏ tạp chất, bổ sung ô xy. Để khắc phục, ông Thành đã mạnh dạn phá bờ để gộp 2 ao với nhau, đảm bảo diện tích ao trên 1,5 ha.

Thứ hai, hệ thống điện cần phải duy trì sự ổn định, vì chỉ cần mất điện 10 phút, nước không có dòng chảy khiến cá hoảng loạn, thiếu ô xy dẫn đến bị chết ngạt hoặc tăng trưởng kém. Ông Thành đã đầu tư 2 máy phát điện công suất lớn, cấp điện 24/24h cho máy bơm và các thiết bị sử dụng điện của mô hình.

Cuối cùng, việc xử lý phân cá được ông đặc biệt chú trọng. Sau khi hút lên từ bể, phân được dẫn đến khu vực chứa phân lợn và được máy tách riêng nước để xử lý thành nước sạch, đưa trở lại ao nuôi (mô hình “tạo sông trong ao” nhờ đó ít phải thay thế, bổ sung nước ao). Phần phân khô được ủ men vi sinh để làm phân hữu cơ, vừa sử dụng trồng trọt trong trang trại, hoặc được ông Thành bán cho người dân. Trong ao, ông còn thả bèo tây để xử lý triệt để các tạp chất hữu cơ.

Với công nghệ mới, cá được sống trong môi trường sạch sẽ, không dịch bệnh, chất lượng thịt đảm bảo... là những yếu tố để ông Tô Hiến Thành tạo ra sản phẩm cá sạch. Còn về thị trường, đây là điều ông không phải bận tâm, bởi hệ thống khách hàng lớn đang tiêu thụ thịt lợn của ông, cũng rất quan tâm đến nguồn thực phẩm sạch này.