Đại gia chuỗi cá tra biến mất: Đề nghị điều tra vào cuộc

Các hộ dân nuôi cá không chấp nhận phương án xử lý mới

Phương án xử lý nợ hiện nay khác với phương án UBND tỉnh An Giang kiến nghị lên Ngân hàng Nhà nước VN ngày 31/3/2017. Trước đây, khoản nợ vay ngân hàng của các hộ dân nuôi cá chuyển sang cho Tafishco trả. Bởi vì, chuỗi liên kết ra đời theo các quyết định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, hộ dân khi nhận thức ăn cho cá thì ký nợ với ngân hàng (doanh nghiệp cung cấp thức ăn do ngân hàng và Tafishco chỉ định), cá thu hoạch giao cho Tafishco chế biến xuất khẩu, trừ nợ. Đến giữa năm 2016, nông dân giao cá nhưng Tafishco chưa trả đủ tiền và chưa trừ nợ ngân hàng, khi chủ Tafishco biến mất hồi cuối năm, để nợ ngân hàng.

Còn hiện nay, phương án xử lý nợ đưa ra hai hướng: các khoản nợ ngân hàng được “cơ cấu lại nợ gốc và lãi” hoặc “khoanh lại nợ gốc và lãi” trong 5 năm, nông dân nuôi cá phải trả. Có sự thay đổi này do hồi đầu tháng 6, đoàn công tác của UBND tỉnh An Giang làm việc trực tiếp với Ngân hàng Nhà nước và giữa tháng 7, Ngân hàng Nhà nước có công văn chỉ đạo 5 nội dung. Dựa vào đó, tỉnh An Giang xây dựng lại phương án xử lý.

Trước đây, nợ tính đến ngày 28/2/2017, còn bây giờ tính đến ngày 30/6/2017. Theo đó, tổng nợ ngân hàng của 12 hộ nuôi cá hiện nay hơn 129 tỷ đồng, gồm nợ gốc quá hạn gần 110 tỷ và nợ lãi. Có 2 hộ “nợ riêng với Tafishco” nên được tách ra xử lý riêng, còn 10 hộ đưa vào phương án xử lý nợ chuỗi Tafishco. Tổng cộng 10 hộ nợ ngân hàng hơn 78 tỷ đồng, và bị Tafishco nợ tiền cá tra gần 82 tỷ đồng.

Trong 10 hộ trên, có 4 hộ nợ ngân hàng ít hơn số tiền cá đã giao và bị Tafishco nợ là 5,206 tỷ đồng. Những hộ này được nhận lại số tiền cá dư 5,206 tỷ đồng, từ tiền hoàn thuế VAT trong tài khoản Tafishco (đang bị phong tỏa). Còn 6 hộ nợ ngân hàng nhiều hơn số tiền cá đã giao và bị Tafishco nợ là 15,526 tỷ đồng. Những hộ này phải trả nợ ngân hàng số tiền nhiều hơn tiền cá.

Sau khi thanh toán khoản chênh lệch, số tiền nợ ngân hàng còn lại của các hộ đúng bằng số tiền cá bị Tafishco nợ, lúc này các hộ dân với ngân hàng bàn việc “xử lý nợ”. Theo hai hướng: “cơ cấu nợ” hoặc “khoanh nợ”, đều thời hạn 5 năm và tính cả lãi. Các hộ dân phải nhận nợ, cam kết thời gian trả. Hoàn tất các thủ tục “xử lý nợ”, các hộ dân mới được ngân hàng cho vay mới để tiếp tục nuôi cá.

Cả 10 hộ dân không chấp nhận phương án mới. Ông Nguyễn Văn Tấn còn bị Tafishco nợ gần 12 tỷ đồng tiền cá, phát biểu: “Khi tham gia chuỗi liên kết, các ngành các cấp xuống tận ao động viên chúng tôi tham gia. Chúng tôi tin tưởng và chấp hành, dù luật chơi do ngân hàng và Tafishco đưa ra, nhập giống phải báo cáo, có người tới kiểm tra, đặt mua thức ăn đều phải thông qua chuỗi, cá bán chúng tôi không được giữ tiền. Nay cơ cấu hay khoanh nợ thì nông dân cũng phải trả nợ lần thứ hai, hết sức vô lý, không chấp nhận được”.

Ông Thái Văn Minh đang bị Tafishco nợ gần 2,5 tỷ tiền cá, nói: “Chuỗi liên kết là do nhà nước chỉ đạo Tafishco làm, rồi Tafishco mới tìm tới tôi. Suốt hai năm, cứ theo quy định, tôi vay tiền nhưng không nhận tiền mà nhận bằng thức ăn. Sau đó, tôi phải giao cá cho Tafishco để Tafishco trực tiếp trả tiền cho ngân hàng. Bằng cách đó, tổng cộng tôi vay ngân hàng 10 tỷ, đã trừ bằng tiền cá gần 8 tỷ ở Tafishco chứ tôi không trực tiếp trả ngân hàng, còn hơn 2 tỷ tiền cá sao không cấn trừ luôn nợ cho tôi? Trong khi tôi bán cá đã hơn 7 tháng rồi, Tafishco bỏ đi, nay bắt tôi trả tiền thì tôi lấy đâu ra tiền để trả?”.

Theo các hộ dân, nguyên nhân chính dẫn tới nợ nần nhùng nhằng hiện nay là ngân hàng không giám sát, kiểm tra, để Tafishco chiếm đoạt tiền của nông dân, bỏ trốn. Trong lúc, các hộ dân tham gia chuỗi đều có kinh nghiệm nuôi cá, là những hộ nuôi cá tra còn lại của tỉnh An Giang. Cho nên, để xử lý nợ rút được bài học xây dựng chuỗi liên kết cá tra “đề nghị mời công an vào cuộc làm rõ đúng sai”.

Tổ trưởng Tổ xử lý nợ, GĐ Sở Công thương Võ Nguyên Nam cho biết: “Bộ Công an đã vào cuộc, xem xét toàn bộ các hợp đồng liên kết, tiêu thụ, hợp đồng tín dụng, hợp đồng nguyên tắc để có hướng xử lý, khắc phục tốt nhất”.