Hoàn thiện chính sách thực hiện tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất trong NTM

Vai trò quan trọng của hình thức tổ chức sản xuất
Trong chương trình XDNTM, hình thức tổ chức sản xuất là một trong những tiêu chí chi phối đến nhiều lĩnh vực khác như thu nhập, cơ cấu lao động, việc làm... Thực tế cho thấy, những địa phương phát huy được vai trò của các hình thức tổ chức sản xuất sẽ giúp dễ thực hiện được những tiêu chí khác.
Việc thành lập họp tác xã (HTX), hay tổ hợp tác (THT) hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, các tổ chức kinh tế tập thể (HTX dịch vụ nông nghiệp) có ý nghĩa rất quan trọng đối với công cuộc XDNTM; là cơ hội, điều kiện thuận lợi để khu vực nông thôn phát triển bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Đây vừa là một trong những tiêu chí cần đạt được, vừa là công cụ phát huy nội lực rất hiệu quả trong các kế hoạch XDNTM. Một số địa phương đã có nhiều chính sách khuyến khích phát triển các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn như THT sản xuất, gia trại, trang trại và họp tác xã nông nghiệp, gọi chung là tổ họp kinh tế. Qua đó, đã giúp tổ họp kinh tế ở nông thôn phát triển mạnh cả chiều rộng và chiều sâu, góp phần thúc đẩy sớm hoàn thành các tiêu chí trong XDNTM.
Ở các HTX nông nghiệp, việc đánh giá mức độ ảnh hưởng của HTX đối với đời sống của xã viên và người dân đến đâu, đến nay vẫn chưa được xác định đúng mức. Bởi HTX nông nghiệp thường có quy mô nhỏ (vài chục hộ xã viên), hiệu quả kinh tế thấp, không ổn định, chưa bảo đảm quyền, lợi ích của hộ nông dân, chưa góp phân nâng cao năng lực cạnh tranh của kinh tê hộ thành viên trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.
HTX và THT sản xuất trong thực hiện chương trình XDNTM chưa thể hiện được vai trò nòng cốt của mình. Hình thức tổ chức sản xuất đang cần quy mô đủ lớn để chi phối kinh tế địa phương phát triển theo yêu cầu của giai đoạn mới, nên rất cần những quy chuẩn thật sự chặt chẽ, rõ ràng hơn để làm căn cứ thực hiện.
Hình thức tổ chức sản xuất, trọng tâm là các HTX, THT góp phần rất lớn vào hiệu quả của chương trình XDNTM ở các địa phương. Thông qua các HTX, THT, nông dân tiếp cận được các phương thức canh tác mới, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, tạo điều kiện hoàn thành tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo và thu nhập. Tuy nhiên, nhiều HTX, THT hiện nay hoạt động khá đơn điệu. Mặc dù các xã nông thôn đã có nhiều cố gắng và đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận, song nhìn chung việc triển khai thực hiện phát triển sản xuất theo Tiêu chí sổ 13 thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn như: cấp ủy, chính quyền, các ngành, các cấp có liên quan ở một số nơi chưa thấy hết vai trò, sự cần thiết của HTX, THT trong việc thúc đẩy kinh tế địa phương, nên cũng không mặn mà trong công tác chỉ đạo hoặc thành lập mới, chưa tập trung cao trong chỉ đạo tổ chức lại sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.
Lúng túng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo định hướng phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, đổi mới và xây dựng các hình thức sản xuất phù hợp để nâng cao thu nhập cho người dân. Việc tổ chức triển khai nhân rộng các mô hình tiên tiến còn hạn chế và các mô hình chỉ dừng lại ở một nhóm nhỏ tham gia, chưa mang tính chất lan tỏa, chưa tạo được số lượng hàng hóa lớn, chất lượng cao và chưa đồng nhất theo yêu cầu của thị trường.

Một số khuyến nghị
Thứ nhất, các bộ/ngành cần rà soát, sửa đổi bổ sung, hoàn thiện để đồng bộ các chính sách khuyến khích hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, HTX. Các bộ/ngành cần hỗ trợ Liên minh HTX xây dựng thí điểm một số mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa quy mô lớn tại một số khu vực, vùng miền... mang lại hiệu quả kinh tế cao. Thể chế, các chính sách phải xác định trước hết là tạo thuận lợi cho HTX phát triển, nhất là việc xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa quy mô lớn theo từng tỉnh, vùng, liên tỉnh.
Thứ hai, các cơ quan chức năng cần hoàn thiện các chính sách về tín dụng để hỗ trợ cho các HTX chuyển đổi theo luật HTX năm 2012 được vay vốn với lãi suất ưu đãi để mờ rộng quy mô sản xuất. Bên cạnh đó là đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tìm đầu ra cho sản phẩm hàng hóa nông sản do HTX sản xuất ở thị trường trong và ngoài nước.
Thứ ba, các ngành, các cấp cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến những mô hình HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả cao để tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của cán bộ, người dân về vai trò, vị trí, tổ chức hoạt động của HTX. Có chính sách rõ ràng để xử lý dứt điểm những HTX hoặc THT hoạt động không hiệu quả bằng cách giải thể hoặc chuyên đổi sang hình thức hoạt động khác đối với các HTX đã ngừng hoạt động và những HTX không đủ điều kiện tổ chức, đăng ký lại theo Luật HTX năm 2012. Từng địa phương phải khẩn trương xây dựng đề án phát triển HTX nông nghiệp gắn với đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng NTM. Trong đó, lưu ý củng cố những HTX đã có ở các xã đăng ký đạt chuẩn NTM giai đoạn 2016-2020 và tích cực vận động thành lập mới ở những xã chưa có HTX nông nghiệp để hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản xuất, đáp ứng yêu cầu đạt chuẩn đối với tiêu chí này.
 
Thứ tư, việc phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phải phù họp với vùng miền và tập quán canh tác của mỗi địa phương. Không nên ban hành quá nhiều những chính sách chỉ chạy theo số lượng HTX, THT để đánh giá địa phương đó đã hoàn thành tiêu chí XDNTM chưa mà phải căn cứ vào hiệu quả về KT-XH do các HTX, THT đó mang lại cho việc XDNTM như thế nào để đánh giá mức độ đạt được của tiêu chí./.

Anh Đức
kinhtevadubao.vn