Phát triển kinh tế hợp tác, HTX: Nhu cầu cần thiết của hộ cá thể

Theo báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam, đến cuối năm 2017, cả nước có 19.487 HTX đang hoạt động (tăng 10% so với năm 2016). Trong đó, có 2.226 HTX thành lập mới, tăng 46,5% so với năm 2016; giải thể 785 HTX do làm ăn không hiệu quả, ngừng hoạt động. 90% số HTX đã đăng ký hoạt động theo Luật HTX, 38% tổng số HTX làm ăn có hiệu quả (tăng 8% so với năm 2016), khu vực HTX có hơn 6,4 triệu thành viên.

Đánh giá về tình hình phát triển kinh tế hợp tác, HTX và hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam năm 2017, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo nêu rõ: Kinh tế hợp tác, HTX phát triển cả số lượng và chất lượng hoạt động; doanh thu, lợi nhuận tăng so với năm 2016; mang lại lợi ích cho thành viên. Phát triển kinh tế hợp tác, HTX đang trở thành nhu cầu cần thiết của hộ cá thể, xu hướng ở các địa phương, là phương thức tổ chức sản xuất của quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, gắn với tái cơ cấu nền kinh tế. Cùng với đó, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam cũng đã nỗ lực, huy động các nguồn lực thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao. Chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước, cấp ủy và chính quyền địa phương xây dựng Nghị quyết, văn bản pháp luật, kế hoạch phát triển HTX, chính sách hỗ trợ kinh tế hợp tác, HTX; chủ động, tích cực triển khai xây dựng HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị bằng nguồn lực của trung ương và địa phương,…

Song bên cạnh những kết quả đạt được, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cũng thẳng thắn chỉ rõ một số tồn tại, yếu kém. Cụ thể, số lượng HTX thành lập tăng chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội; cả nước còn nhiều xã chưa có HTX; số HTX yếu kém giảm chậm; lợi ích mang lại cho thành viên còn ít. Những khó khăn nội tại của HTX kéo dài, chậm được khắc phục; năng lực tài chính yếu, khả năng cạnh tranh thấp, còn nhiều HTX lúng túng trong hoạt động, gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh; năng lực quản lý còn nhiều bất cập. Đặc biệt, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam chưa làm tốt chức năng đại diện quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên; chưa phát huy lợi thế liên kết hệ thống; chưa thu hút được hầu hết số HTX trên địa bàn vào Liên minh HTX. Một số Liên minh HTX tỉnh, thành phố còn chưa tham mưu có hiệu quả cho các cấp ủy, chính quyền trong việc ban hành chính sách hỗ trợ HTX, giải thể và chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ biểu dương và đánh giá cao những thành tích đã đạt được trong phát triển kinh tế hợp tác, HTX và hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam năm qua. Đồng thời khẳng định: Năm 2017, cả nước đã hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu kinh tế, xã hội với nhiều kỷ lục trong phát triển kinh tế, kiểm soát lạm phát, thành lập doanh nghiệp, thu hút đầu tư nước ngoài và gia tăng số lượng, giá trị tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Trong đó, lĩnh vực kinh tế tập thể, nòng cốt là HTX, cũng đạt được những thành quả hết sức ấn tượng, không hề kém cạnh với thành quả chung của đất nước. Số lượng HTX thành lập mới tăng 46% - là kết quả không thể ngờ tới từ đầu năm. Số HTX thành lập mới và có hiệu quả tăng đồng đều ở tất các lĩnh vực, các địa bàn. Nhiều quỹ tín dụng nhân dân ra đời và hoạt động tích cực.

“Số lượng HTX và hiệu quả hoạt động gia tăng vừa là kết quả, vừa là nguyên nhân góp phần vào thành công của Chính phủ trong năm 2017. Đây là nỗ lực của cả nước trong thực hiện các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của địa phương, các bộ, ngành và rõ ràng có sự đóng góp rất quan trọng của Liên minh HTX Việt Nam”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng cho rằng thành quả phát triển kinh tế tập thể, HTX vẫn còn ít ỏi so với tiềm năng và lợi thế của đất nước, nhất là có nhiều lợi thế về sản xuất nông nghiệp. Theo tính toán vào cuối năm 2016, khu vực kinh tế tập thể đóng góp khoảng 4-4,5% GDP, con số còn rất hạn chế và khiêm tốn. Do đó, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị Liên minh HTX Việt Nam trong thời gian tới cần tiếp tục quán triệt tới các tổ chức thành viên để có thể nhận thức và hiểu rõ hơn về vị trí, vai trò của kinh tế tập thể, nòng cốt là HTX để phát triển thực chất, hiệu quả hình thức kinh tế này. Theo đó, phát triển kinh tế hợp tác, HTX không chỉ giúp hiệu quả hoạt động HTX tăng lên, đóng góp vào GDP mà quan trọng hơn là giải quyết việc làm, nâng cao phúc lợi cho người nông dân, các thành viên HTX, ổn định chính trị và đóng góp quan trọng vào cơ cấu lại nền nông nghiệp.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Liên minh HTX Việt Nam quán triệt sâu sắc mục đích, chức năng, tôn chỉ trong Điều lệ hoạt động của Liên minh, tránh việc “làm nhầm vai”; tập trung làm rõ chức năng đại diện và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên…

Ngoài ra, đối với các tỉnh, thành phố chưa có Quỹ Hỗ trợ HTX, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ ngành, địa phương trong năm 2018 phải thành lập được Quỹ; giao Bộ Tài chính xây dựng, trình Chính phủ thông qua Nghị định về Quỹ hỗ trợ HTX ở Trung ương và địa phương trong năm nay.

* Cùng ngày, Liên minh HTX VN cũng tổ chức ra quân triển khai Đề án xây dựng mô hình HTX gắn với chuỗi giá trị tại các tỉnh, thành phố và Lễ ký kết hợp đồng xây dựng mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị tại các tỉnh, thành phố. Tham gia Lễ ký kết có năm đơn vị của Liên minh HTX Việt Nam, đại diện 10 Liên minh HTX tỉnh, thành phố, Viện nghiên cứu, Ngân hàng TMCP Bắc Á, hai doanh nghiệp và một tổ chức nước ngoài tại Việt Nam.

Các đơn vị tham gia ký kết với Liên minh HTX Việt Nam đều thể hiện hiện rõ quan điểm cùng hợp tác chặt chẽ, đóng góp nguồn lực cả vật chất và con người để xây dựng mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị tại các tỉnh, thành phố trong thời gian tới.