Giá lợn hôm nay 6.8: 10-15% trại nhỏ bỏ đàn, chỉ còn trại lớn sống sót?

Câu hỏi đặt ra là sau hơn một năm ròng rã thua lỗ, liệu còn những ai sống sót, tiếp tục cầm cự nuôi hi vọng với nghề nuôi heo?

Giá lợn mấy hôm nay đã quay đầu giảm như mức giá trong thời kì xảy ra khủng hoảng giá lợn trước đó.

Ai bỏ nghề, ai bán trại?

Trên diễn đàn mạng, gần đây xuất hiện khá nhiều thông tin người nuôi heo ở khắp nơi đang ồ ạt bán sạch đàn nái để cắt lỗ, chấm dứt chăn nuôi. Mỗi ngày, có hàng trăm chủ trại kêu bán thiết bị, bán trang trại hoặc cho thuê. Chỉ cần dành mấy phút vào trang Facebook của nhóm làm giàu từ chăn nuôi lợn, có thể cập nhật được nhiều thông tin, nhiều số điện thoại kèm theo những hình ảnh khu trại ở Hoà Bình, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Bình Định, Đồng Nai hay là các tỉnh Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long… cho bạn lựa chọn.

Trại cũ có, trại vừa mới xây có. Có khu trại công suất hàng chục, thậm chí hàng trăm heo nái còn mới tinh cũng được chủ trại rao bán. Rồi có địa phương, người ta còn kêu bán cả máy móc tự trộn thức ăn, hay cả một nhà máy thức ăn công suất nhỏ…

Phong trào bán trại, treo chuồng như giải thích của nhiều người, cốt chỉ mong cho “nhẹ đầu khi không phải suy nghĩ đến con heo nữa mà thôi!”.

Theo Bộ NNPTNT, tỉ lệ hộ nuôi heo quy mô nhỏ lẻ chiếm tới 60 – 65% số hộ chăn nuôi cả nước. Ảnh minh hoạ

Nếu chỉ nhìn vào “bề nổi” thông tin mạng như vậy, hẳn, ai cũng nghĩ tới viễn cảnh ngành chăn nuôi heo tối tăm, bi đát lắm rồi. Thậm chí, có ý kiến còn bi quan, rằng, nếu tình hình giá cả không sớm cải thiện, nội từ nay đến cuối năm 2017 sẽ có lượng lớn trong tổng số đàn heo nái 4 triệu con của Việt Nam bị giết thịt. Qua năm 2018, trường hợp giá tăng, ngành nuôi heo không đào đâu ra con giống nữa và lúc đó, thịt nhập sẽ tràn ngập thị trường. Ngành chăn nuôi heo thua trắng trên sân nhà.

Những giả thuyết trên, có phần đúng vì thực tế qua khảo sát, đã, đang có hàng loạt hộ chăn nuôi quy mô nhỏ với năm mười con nái không thể trụ được trước cơn bão giá kéo dài tới gần một năm trời. Thời gian qua, người chăn nuôi có quy mô nhỏ phải tự trang trải, lo liệu đủ đường.

Họ không được ngân hàng cho vay vốn như các trang trại lớn. Không được đại lí thức ăn “bao” như trại lớn, nên mỗi khi gặp khủng hoảng giá một vài tháng chứ đừng nói là một năm như vừa qua, những đối tượng này rất khó cầm cự. Đối với họ, giải pháp bán sạch heo nái, treo chuồng là cách tốt nhất để cắt lỗ.

Trang trại chăn nuôi heo của Công ty TNHH Lộc Phát (Bình Phước). Ảnh: Trí thức trẻ

Trong khi đó, tỉ lệ hộ nuôi nhỏ lẻ, Bộ NNPTNT thống kê hiện chiếm tới 60 – 65%, nhưng chỉ sở hữu khoảng 10 – 15% trên tổng đàn hơn 30 triệu con ở Việt Nam. Bộ Nông nghiệp đánh giá, nuôi nhỏ lẻ thường gặp biến động theo giá cả lên xuống, dịch bệnh bùng phát. Tuy nhiên, nuôi nhỏ lẻ cũng thích nghi nhanh với thị trường. Có thể hôm nay treo chuồng, thì sau này, khi giá tốt lên họ lại đổ tiền nuôi, vì thế, những đối tượng này dù cho có bỏ đàn thì cũng không thể lấy làm thước đo chung cho cả ngành chăn nuôi được.

Ngành chăn nuôi heo ở Việt Nam, vẫn còn tới 35 – 40% số hộ nuôi, sở hữu hơn 80% tổng đàn, vẫn tồn tại do họ là những nhà chăn nuôi chuyên nghiệp. Số trại này, ngoài một số của người dân tự đầu tư, còn phần lớn của các doanh nghiệp cỡ bự. Họ, ít nhất là đã hình thành một ngành công nghiệp với các khâu hậu cần (nhà máy thức ăn, thuốc thú y, trang trại, vận chuyển, giết mổ, chế biến…) hoàn chỉnh nên rất khó có thể xoá sổ.

Khó khăn của người này là cơ hội người kia!

Ông Bảy Đoàn, chủ đại lí thức ăn ở huyện Cai Lậy, Tiền Giang có doanh số bán hàng hơn 1.000 tấn mỗi tháng, cũng khẳng định: Cơn bão giá heo thời gian qua chỉ có thể “thổi bay” các trang trại nhỏ, còn những hộ nuôi lớn từ hàng trăm nái trở lên vẫn tồn tại, vì họ là những đối tượng chuyên nghiệp. Họ đầu tư lớn, sống chết với nghề, coi biến động thị trường là lẽ thường nên có cách đối phó.

Cũng như các doanh nghiệp lớn, các trang trại quy mô hàng trăm nái trở lên luôn biết cách vượt “bão”. Họ biết tính toán chi phí ở mức thấp nhất, thiết lập cách quản lý trại hiện đại, thiết lập quỹ dự phòng rủi ro.

“Trại nào lớn mà chẳng có lập ra quỹ dự phòng, ví dụ năm nay giá heo tốt, có lời thì trích lập một khoản lợi nhuận đề phòng lúc giá giảm hoặc dịch bệnh để cân đối. Các trại này, không bao giờ treo chuồng!”, ông Bảy Đoàn khẳng định.

Trang trại chăn nuôi heo của ông Vy Hướng Mạnh, huyện Thống Nhất (Đồng Nai). Ảnh: Tuổi trẻ

Bên cạnh các giải pháp dự phòng, đa số các trang trại lớn hiện nay còn được ngân hàng, đặc biệt là các công ty cám “chống lưng”. Hộ nuôi nhỏ lẻ khó tiếp cận vốn, chứ các trại lớn có tài sản thế chấp sẽ dễ vay hơn. Họ còn được nhà máy ưu ái, cho lấy cám trực tiếp nên có giá rẻ hơn so với qua đại lí. Trong giai đoạn khó khăn vừa qua, các trang trại lớn cũng được các nhà máy cám, thuốc thú y tiếp sức cho “sống sót” bằng cách tăng hạn mức sản lượng, tăng nợ; vì nếu họ chết thì nhà máy cũng chết, nên hai bên phải nương tựa vào nhau.

Ông Trần Văn Thao, chủ đại lí cám ở Chợ Gạo, Tiền Giang, nói các nhà máy thức ăn, thuốc thú y cũng phải cạnh tranh, giành khách hàng nên không thể bỏ rơi các trại chăn nuôi lớn lúc khó khăn được. Thậm chí, vừa qua có công ty cám còn cho nhân viên xuống các trại để tư vấn, cùng với chủ trại sắp xếp lại đàn heo, đưa ra quy trình quản lí nhằm giảm chi phí để vượt qua khó khăn.

“Cũng có trường hợp các trại lớn loại heo nái, nhân lúc thị trường khó khăn để họ bỏ đi những con có chất lượng kém để mua con tốt hơn. Còn xét trên tổng thể, đàn heo ở các trại lớn ít có biến động”, ông Thảo nói.

Trong khi đó, theo tính toán của một số doanh nghiệp chăn nuôi lớn, có kinh nghiệm, chu kỳ tăng/giảm giá heo hơi tại Việt Nam thường lặp lại khoảng hai năm một lần. Nghĩa là, cứ hai năm giá thấp thì sẽ có hai năm giá cao. Phân tích này dựa trên cơ sở khi giá thấp, người nuôi bỏ đàn nái thì ít nhất từ một năm sau đàn heo sẽ bị hụt, gây biến động cung cầu, giá ắt tăng trở lại.
Chẳng hạn, trên 10 – 15% hộ nuôi nhỏ lẻ bỏ đàn nái từ giữa năm 2017, trong trường hợp các trại lớn, doanh nghiệp không tăng đàn thì đến giai đoạn giữa cuối năm 2018 tổng đàn heo sẽ giảm.