Đấy là câu chuyện của ông Lê Huy Thục (70 tuổi), trú tại thôn Thanh Quang, xã Thanh Tân, huyện Như Thanh (Thanh Hóa). Người mà dân làng đặt biệt hiệu vui “ông già gàn”.
Còn rừng là còn tất cả
Sinh ra và lớn lên tại vùng biển Quảng Xương (Thanh Hóa), năm 1963, ông Thục lên Thanh Tân (huyện Như Thanh) để phát triển kinh tế mới. Đập vào mắt ông tại nơi này là khu rừng lim bạt ngàn, vô cùng giá trị.
Ông Thục kể: “Lúc tôi mới lên đây, xã Thanh Tân còn gọi là Rừng Lim, rừng ở đây rất nhiều, toàn các loại gỗ quý như đinh, lim, táu. Chính vì thế mà người dân ở đây đặt tên cho các bản làng theo tên của cây gỗ rừng như bản Rừng Lim, Bản Táu…”
Lúc bấy giờ, do người dân địa phương không hiểu được tầm quan trọng của những cây gỗ quý nên chặt hạ để làm nương, rẫy. Những thân gỗ to, khi đã khô, họ tấp thành đống để đốt.
Vì lẽ đó mà nhiều người dưới xuôi đã lên đây khai thác gỗ. Họ vào tận rừng sâu, tìm những cây gỗ to, xẻ thành từng hoành kéo lên ô tô chở về xuôi. Cũng từ đó, gỗ rừng bắt đầu cạn kiệt.
Ông Thục nhớ lại: “Khoảng 40 năm trước, ở đây rất nhiều gỗ quý. Nhưng người dân địa phương chặt hạ rất nhiều, họ thi nhau chặt để có đất trồng lúa, trồng ngô mà không quan tâm đến giá trị của nó. Do không bị cấm nên chẳng bao lâu, những cánh rừng già trở nên nghèo kiệt”.
Lúc này, chính quyền mới bắt đầu giao đất, giao rừng cho các hộ dân quản lý. Tuy nhiên, do đói nghèo nên chẳng mấy chốc cánh rừng xanh được quy đổi thành miếng cơm cho bà con nơi đây.
Trong khi nạn đói hoành hành thì miếng cơm trở thành gánh nặng của người dân. Tất cả những gì có giá trị, họ đều đem bán để đong gạo, thậm chí chính họ cũng tự biến mình thành lâm tặc để phá bỏ những cánh rừng xanh mà thiên nhiên ban tặng.
Thế nhưng, vẫn có người nhìn thấy tầm quan trọng của rừng, bằng mọi giá giữ bằng được, để rồi những cây lim con bắt đầu sinh trưởng và phát triển tốt. Đấy chính là người đàn ông “gàn” Lê Huy Thục.
Theo ông Thục: Khi mọi người chặt phá hết rừng để kiếm tiền đong gạo thì mỗi nhà tôi là giữ lại. Bao lần vợ con càu nhàu vì không có gạo ăn, mà cứ giữ khư khư cánh rừng lim không cho khai thác. Cũng chính vì lẽ đó mà mọi người gọi tôi là ông Thục “gàn”.
Cây lim đại thụ giữa rừng đại ngàn
“Lúc đấy tôi chỉ có một suy nghĩ là nếu mình khai thác đi thì không biết đến đời con mình cây lim đã to bằng bắp chân hay chưa. Dù mình nghèo đói, nhưng còn rừng là còn tất cả”, ông Thục kể.
Từ suy nghĩ đó, cánh rừng lim 6ha của ông vẫn được giữ nguyên, nó không chỉ là cánh rừng lim xanh còn sót lại ở thôn, ở xã mà còn là cánh rừng lim đặc, có nhiều cây to nhất huyện.
Cũng từ đó, hàng năm ông luôn nhận được giấy khen của các cấp chính quyền do có thành tích trong việc vận động, tham gia quản lý rừng. Đặc biệt, ông cũng là người duy nhất của địa phương được tham gia hội thảo về quản lý và bảo vệ rừng do các cấp, ngành tổ chức.
Nhận được bằng khen của các cấp chính quyền, ông nhận thấy vai trò, trách nhiệm to lớn của mình trong việc bảo vệ, phát triển rừng. Hàng ngày, ngoài việc trông nom cánh rừng lim của gia đình, ông còn đến từng hộ đang còn rừng nghèo kiệt, tuyên truyền vận động họ giữ lại.
Ông Vi Văn Hắng (72 tuổi), người cùng thôn, cho biết: “Ông Thục là người tiên phong gương mẫu trong công tác bảo vệ và phát triển rừng. Ngoài bảo vệ, ông còn tuyên truyền cho các hộ dân tìm biện pháp để cùng ông giữ lại rừng. Tuy nhiên, do nhận thức hạn chế nên những cánh rừng của chúng tôi trước đây đã bị chặt phá hết, giờ chỉ còn cây keo”.
Nhận thấy cánh rừng lim của nhà ông Thục có mật độ dày, cây to nên Hạt kiểm lâm huyện Như Thanh đã xây dựng đề án bảo tồn gen giống lim xanh quý giá. Cũng từ đây, gia đình ông được hưởng thêm khoản phụ cấp 500.000 đồng/ha/năm.
Tuy đây không phải là số tiền lớn để giúp gia đình ông trang trải cuộc sống, nhưng đó cũng là món quà động viên, khích lệ ông vì đã có công giữ gìn và bảo vệ rừng.
Ông Lê Thanh Ngợi, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Như Thanh, cho biết: “Sau khi kiểm tra, chúng tôi thấy cánh rừng lim nhà ông Thục có mật độ dày hơn nên lập đề án bảo tồn nguồn gen, đồng thời xin kinh phí để hỗ trợ cho gia đình ông. Phải nói ông Thục là người có công lao lớn trong công tác bảo vệ và phát triển rừng trong những năm trước đây và bây giờ”.
Do cánh rừng lim nhà ông gần đường nên năm 2013, nhà ông mất 2 cây gỗ lim to, đường kính 50cm. Từ hôm đó, việc tuần tra, kiểm tra luôn được ông Thục chú trọng hàng đầu. Giờ đây, tuy tuổi cao, không làm được đồng ruộng, nhưng hàng ngày ông vẫn lên đồi thăm từng cây lim.
Nhìn những cây gỗ lim đang lớn dần theo thời gian, khuôn mặt của ông già “gàn” như trẻ lại. Trong lòng con cháu ông và hàng xóm, ông là cây lim đại thụ giữa rừng lim xanh thẳm.
