DN thủy sản: Chật vật vì thuật ngữ "sơ chế" hay "chế biến"

Cụ thể, theo văn bản kiến nghị gửi các cơ quan chức năng mới đây của VASEP, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp (DN) chế biến thuỷ sản bị áp mức thuế suất cho hàng thủy sản là sơ chế với mức thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) 20%.

Tuy nhiên, theo nhận định từ phía VASEP, các mặt hàng đầu ra của các DN nêu trên đa số là các sản phẩm đã qua chế biến. Như vậy, mức mức thuế suất TNDN được phép áp dụng trong trường hợp này chỉ là 15%.

Được biết, theo Công văn số 1981/BTC-TCT ngày 13/2/2018 của Tổng cục Thuế trả lời về chính sách thuế TNDN gửi UBND tỉnh Kiên Giang đã giải thích:

"Trường hợp doanh nghiệp mua nguyên liệu thủy sản, sau đó sơ chế thông thường (chưa chế biến thành sản phẩm khác so với nguyên liệu đầu vào) rồi đem bán thì thu nhập từ hoạt động này không phải là thu nhập từ hoạt động chế biến thủy sản nên không được hưởng ưu đãi thuế TNDN đối với hoạt động chế biến thuỷ sản.

Trường hợp doanh nghiệp có thực hiện quy trình gia công, tiếp nhận nguyên liệu thuỷ sản từ bên thuê gia công, sau đó thực hiện các công đoạn sơ chế thông thường (chưa chế biến thành sản phẩm khác so với nguyên liệu đầu vào) thì thu nhập từ hoạt động nhận gia công này không phải là thu nhập từ hoạt động chế biến thuỷ sản nên không được hưởng ưu đãi thuế TNDN đối với hoạt động chế biến thuỷ sản".

Tuy nhiên, theo đánh giá từ phía VASEP, Công văn số 1981/BTC-TCT hoặc bất cứ văn bản hiện hành nào có liên quan vẫn chưa quy định, giải thích rõ ràng thế nào là sơ chế, chế biến, sản phẩm nào được coi là "sản phẩm khác với nguyên liệu đầu vào".

Trong khi đó, hiện nay, hoạt động chế biến của DN thủy sản gồm 3 dạng: Chế biến từ sản phẩm tươi sống để xuất khẩu, chế biến từ sản phẩm tươi sống thành sản phẩm chín, chế biến từ nguyên liệu có pha trộn gia vị phụ liệu.

Tuy nhiên, khi thanh tra, kiểm tra các DN chế biến thủy sản, các cơ quan quản lý ngành thuế đều không công nhận là sản phẩm "chế biến" mà chỉ là "sơ chế". Điều này khiến tỷ lệ phải nộp thuế của các DN thủy sản hiện tại đều là 20%.

Do vậy, VASEP đã có đề nghị Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến chỉ đạo việc ban hành văn bản (mang tính pháp quy) để các mặt hàng, nhóm mặt hàng thủy sản của DN thuộc danh mục là hàng chế biến, thay vì hiện nay không có quy định rõ ràng nào.

Được biết, dịch Covid-19 trên thế giới chưa được khống chế tiếp tục ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các thị trường trong quý II. Sau khi giảm 16% trong tháng 5, xuất khẩu thủy sản trong tháng 6 tiếp tục giảm 10%, ước đạt 626 triệu USD.

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu thủy sản của cả nước ước đạt trên 3,5 tỷ USD, giảm 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, cá tra giảm sâu nhất 31%; cá ngừ và mực bạch tuộc đều giảm 20%, các loại cá biển khác giảm nhẹ 2%; chỉ có tôm giữ được mức tăng khiêm tốn gần 3%.

Về thị trường, tính đến hết tháng 6, xuất khẩu thủy sản sang Liên minh Châu Âu giảm sâu nhất 35%, sang Mỹ giảm 6%, sang ASEAN giảm 17%, sang Hàn Quốc giảm 9%, Trung Quốc giảm 3% và sang Nhật giảm 5%. Chỉ có một vài thị trường như Anh và Canada tăng nhẹ nhập khẩu từ Việt Nam, nhưng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng xuất khẩu thủy sản của cả nước.

Theo dự báo từ phía VASEP, trong vài tháng tới, thương mại thủy sản trên thị trường thế giới sẽ chưa có dấu hiệu lạc quan khi dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp tại các thị trường lớn Mỹ, EU, Trung Quốc. Tuy nhiên, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8 tới được kỳ vọng là một "cú hích" cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong những tháng cuối năm.