Hợp tác xã nông nghiệp Đổi mới để nâng cao hiệu quả

Thứ ba - 25/09/2012 19:43

Các hợp tác xã (HTX) trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã tạo công ăn, việc làm và hỗ trợ nông dân đẩy mạnh sản xuất, tăng thu nhập. Tuy nhiên, hoạt động của các HTX hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, cần đổi mới phương thức để đạt hiệu quả cao hơn.

Lộ rõ yếu kém

Theo số liệu từ Liên minh HTX Việt Nam, hiện cả nước có khoảng gần 20.000 HTX, liên hiệp HTX hoạt động trên tất cả các lĩnh vực, thu hút khoảng 13 triệu hộ xã viên. Các HTX đã tạo việc làm cho hàng trăm ngàn lao động nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo. Trong giai đoạn 2002 - 2011, HTX đóng góp bình quân 6,38% GDP cả nước. Mặc dù vậy, tốc độ tăng trưởng của các HTX còn thấp, chỉ đạt bằng một nửa so với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Không những thế, tỷ trọng đóng góp vào GDP của các HTX cũng đang có hướng giảm dần, từ con số 11% năm 1995 xuống còn 7,09% năm 2004 và 5,22% năm 2010.
TS Nguyễn Minh Tú, Vụ trưởng Vụ HTX, Bộ Kế hoạch & Đầu tư nhận định, nhiều HTX chỉ còn tồn tại về mặt hình thức mà hoạt động kém hiệu quả. Số liệu thống kê cho thấy, có tới hơn 3.700 HTX chỉ có tên mà không hoạt động. Ngoài ra, nhiều HTX còn lúng túng trong tổ chức hoạt động, không rõ hướng đi và chưa mang lại hiệu quả thiết thực. "Cả nước có hơn 6.600 HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, tạo việc làm cho khoảng 123.000 lao động, song điều bất cập là mặc dù nông dân làm ra nông sản nhưng không được chia sẻ lợi ích từ tiêu thụ và chế biến" - ông Tú cho biết.

Sản xuất nấm tại HTX sản xuất, chế biến, tiêu thụ nấm Quảng Hội, xã Quang Tiến, huyện Sóc Sơn.

Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lều Vũ Điều cho rằng, nông dân chiếm số lượng đông đảo trong số các HTX nông nghiệp. Tuy nhiên, thời gian qua người dân vẫn chưa được hưởng lợi ích từ các cơ chế vận hành của mô hình HTX kiểu cũ. Nhiều HTX đã hoạt động với mục tiêu lợi nhuận mà không phục vụ lợi ích của đông đảo xã viên tham gia. Ngoài ra, không ít HTX quy mô nhỏ, thiếu vốn, khả năng cạnh tranh thấp, đội ngũ cán bộ quản lý còn hạn chế về trình độ...
Phát triển mô hình HTX kiểu mới

Hà Nội hiện có hơn 1.600 HTX, trong đó có 977 HTX nông nghiệp, 233 HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, 222 HTX thương mại - dịch vụ, 69 HTX vận tải, 15 HTX xây dựng, 55 HTX loại hình khác.

Thực tế, vấn đề đổi mới phương thức hoạt động của các HTX nông nghiệp là vấn đề khá cấp thiết trong giai đoạn đẩy mạnh phát triển nông nghiệp hàng hóa, tập trung, quy mô lớn hiện nay. Tại nhiều địa phương, các HTX đã tự vận động tìm hướng đi hiệu quả. Trên địa bàn Hà Nội, nhiều HTX như HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Mai Đình (huyện Sóc Sơn), HTX Nông nghiệp xã Đại Thắng (huyện Phú Xuyên)... đã đứng ra đảm nhận nhiều khâu trong sản xuất, từ làm đất, gieo hạt, chăm sóc và thu hoạch. Ông Trương Quang Nhàn, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp Mai Đình chia sẻ, từ năm 2011, HTX chuyển sang hình thức góp vốn điều lệ, trong đó mỗi xã viên đóng 3 triệu đồng. Ngoài số tiền lợi nhuận được chia cuối năm, mỗi xã viên đều được hưởng công khi làm dịch vụ cho nông dân.

Một khó khăn hiện nay là nhiều HTX không có trụ sở riêng và khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng. Ông Lê Văn Tán, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ tổng hợp Đa Tốn, huyện Gia Lâm đề xuất, Nhà nước cần tạo điều kiện cho HTX vay vốn để hoạt động và mở rộng các loại hình dịch vụ, phục vụ tốt nhu cầu của nông dân. Cùng với đó, có các chế độ đối với cán bộ HTX (lương, bảo hiểm) để thu hút được đội ngũ cán bộ trẻ, có năng lực chuyên môn.

Hiện nay, Bộ Kế hoạch & Đầu tư đang tổ chức lấy ý kiến tham vấn dự thảo Luật HTX sửa đổi. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Đặng Huy Đông cho biết, hướng sửa đổi là làm rõ bản chất HTX, trong đó xã viên vừa là chủ sở hữu vừa là người sử dụng dịch vụ của HTX và bảo đảm chia lãi chủ yếu theo mức độ sử dụng dịch vụ. Mục đích sửa đổi Luật HTX lần này là phát triển những mô hình HTX kiểu mới, nâng cao chất lượng hoạt động để tối đa hóa lợi nhuận cho xã viên.

Thiên Tú
Theo .ktdt.com.vn