Kiếm tiền tỷ từ...nước bọt của loài chim trời "nhân, nghĩa, trí, tín"

Anh Trần Tuấn Anh rọi đèn pin dẫn chúng tôi vào căn nhà nuôi yến được anh đầu tư tiền tỷ năm 2013. Vầng sáng đèn pin lia nhanh vừa đủ để tôi nhìn thấy những tổ yến quý giá mang hình chiếc phễu bám trên khung gỗ của trần nhà. Nhiều chú chim quáng đèn hốt hoảng kêu chiu chít, bay xập xõa trong khi hàng trăm nàng chim khác điềm nhiên nằm ấp trứng trên tổ.

LỠ YÊU CHIM TRỜI

Tốt nghiệp Đại học Thể dục thể thao TP. Hồ Chí Minh, nhưng anh Trần Tuấn Anh không chọn nghề đã học vì trót mê chim yến và muốn thử sức với loài chim này. Sau khi khảo sát nguồn yến và lượng yến khu vực Chơn Thành, anh Tuấn Anh bắt đầu tìm hiểu thông tin trên mạng, tham gia nhóm những người nuôi chim yến trên Facebook và đi thực tế để mục sở thị cách nuôi yến chuyên nghiệp ở nhiều nơi. Khi có chút kiến thức, năm 2013, anh nhờ cha mẹ đem sổ đất của gia đình đi thế chấp vay vốn ngân hàng được 700 triệu đồng. Từ đây anh bắt đầu mê say nghề nuôi chim trời.

Nhà yến 3 lầu bắt đầu hình thành với thiết kế bản vẽ đầu tư bài bản, thuận tiện đường chim bay vào, đặt hệ thống thông hơi trong nhà yến, độ ẩm thích hợp, kết hợp với âm thanh, mùi dẫn dụ. “Ban đầu chỉ có vài cặp bay lượn trên nóc nhà. Sau vài tháng số lượng chim yến vào đông dần, đến nay thì không đếm nổi” - anh Tuấn Anh phấn khởi.

Trần Tuấn Anh hướng dẫn công nhân sơ chế sản phẩm yến sào Nam Phú. Sản phẩm yến sào đặc biệt chú trọng khâu sơ chế, bảo quản hoàn toàn bằng thủ công để tổ yến thật sự thuần chất thiên nhiên

Anh Tuấn "luận" với niềm say mê về loài chim yến: "Có một đặc tính chỉ những người nuôi lâu năm và thực sự yêu quý chim yến mới hiểu. Đó là chúng có 4 đức “nhân, nghĩa, trí, tín” như con người. “Nhân” là chúng hiền hòa, không khi nào cắn xé, tranh giành mặc dù sinh sống cả ngàn cặp trong không gian chật hẹp. “Nghĩa” là chúng thủy chung son sắt, cặp nào ở riêng cặp ấy, không thay đổi bạn tình. “Trí” là loài yến có trí nhớ tuyệt vời, chúng đi tìm mồi bán kính lên đến 200km song vẫn nhớ đường bay về. Còn “tín” là sống ở đâu chúng gắn bó hết đời này đến đời khác ở đó, ít khi thay đổi, trừ trường hợp môi trường không đảm bảo".

Nhìn từng đôi chim yến nằm ấp trứng trên tổ cặp theo trần nhà, anh Tuấn Anh chia sẻ: “Chim yến sống theo bầy nhưng lại có đôi, rất thủy chung. Chim đi kiếm ăn theo đàn nhưng đến tối bay về thì mỗi cặp vợ chồng chim yến lại về đúng tổ của mình chứ không chung chạ. Một khi chim yến đã chọn nhà nào để định cư thì gần như suốt đời chúng sẽ ở đó”.

“Để có được tổ yến làm thức ăn bổ dưỡng cho con người, chim yến phải tiết nước bọt  làm tổ. Vào thời kỳ sinh sản thì tuyến nước bọt của chim phát triển mạnh, phình to ra ở hai bên má. Chúng dùng lưỡi đẩy nước bọt ra khỏi mỏ và quẹt lên trần nhà để định hình dạng tổ.

Nước bọt chim yến tiếp xúc không khí sẽ khô sau 2-3 giờ. Chim yến treo lên tổ hằng đêm để tiếp tục xây cho đến khi tổ hoàn chỉnh có thể chứa quả trứng chúng đẻ ra. Yến là loài vật chăm chỉ, chúng dậy từ khi mặt trời chưa ló dạng, bay liên tục suốt ngày trên trời kiếm sinh vật phù du làm thức ăn. Chiều tối, khi mặt trời sắp lặn chúng mới bay về” - anh Tuấn Anh cho biết thêm.

XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU VÀ TRUYỀN CẢM HỨNG KHỞI NGHIỆP

1 năm sau khi xây nhà cho chim yến trú ngụ, anh Tuấn Anh bắt đầu thu những tổ yến đầu tiên. Số lượng ban đầu chỉ từ 0,5-1kg, thời gian sau chim yến sinh sản và kéo về đông thì số lượng tổ yến tăng dần. Sau 3 năm, từ tiền bán tổ yến, anh Tuấn Anh đã trả hết nợ vay ngân hàng. Sau đó, anh bắt đầu xây dựng thương hiệu yến một cách bài bản, thành lập Công ty TNHH MTV yến sào Nam Phú.

Sau thời gian dài gắn bó với chim yến, anh Tuấn Anh rút ra nhiều kinh nghiệm về đặc tính và thời điểm ra đàn của loài chim này. Để giữ chân đàn yến cũ và thu hút thêm chim yến mới, nhà yến không chỉ đáp ứng những nhu cầu của chim trưởng thành mà còn phải đảm bảo thoáng mát và đủ không gian rộng rãi cho chim non tập bay.

Sau 4 năm khởi nghiệp, từ căn nhà nuôi chim yến đầu tiên, đến nay anh đã sở hữu 4 nhà nuôi yến trị giá 4 tỷ đồng. Hiện nay, trung bình mỗi tháng anh thu được 6kg tổ yến. Giá bán 1kg tổ yến chưa qua sơ chế là 26 triệu đồng, đã làm sạch giá 38 triệu đồng.

Nguồn thu từ các sản phẩm yến tươi, yến khô, yến tinh chế đem về cho anh trên 100 triệu đồng/tháng. Để món quà sức khỏe từ tổ yến đến gần hơn với những người có thu nhập thấp trên địa bàn, anh đã tự mày mò làm ra những hũ yến chưng sẵn, không chất phụ gia, bảo quản với giá 50 ngàn đồng/hũ, một ngày anh bán trên 200 hũ.

Hình ảnh một thanh niên trẻ khởi nghiệp thành công từ nuôi chim yến đã tạo động lực cho nhiều người có cùng đam mê, kiên trì gắn bó với nghề nuôi chim trời. Trên địa bàn huyện Chơn Thành hiện có 6 thanh niên chọn cách làm này để khởi nghiệp và đang thu hoạch những tổ yến đầu tiên.

Anh Tuấn Anh cho rằng, độ rủi ro trong nuôi chim yến khá cao. Ngoài niềm đam mê, nắm vững kỹ thuật phải có kiến thức về đặc điểm sinh học của chúng. Khi đã nắm vững kỹ thuật anh tự mua máy về lắp đặt và bảo hành các thiết bị cũ trong nhà yến, cập nhật âm thanh mới và tốt nhất chứ không phải thuê thợ như trước. Cách làm này giúp tiết kiệm khoảng 30% chi phí so với thuê nhân công ban đầu.

Ngoài ra, anh còn nhận thi công nhà yến, tạo việc làm thường xuyên cho 10 thanh niên, 5 thanh niên thời vụ với thu nhập 5-8 triệu đồng/tháng. “Tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cũng như hỗ trợ thiết kế, thi công lắp đặt nhà nuôi chim yến nếu ai có nhu cầu. Tôi đặc biệt ưu tiên hỗ trợ những thanh niên tái hòa nhập cộng đồng có nhu cầu khởi nghiệp từ nghề nuôi chim yến. Nếu các hộ nuôi yến đáp ứng được số lượng, chất lượng thì tôi cũng sẵn sàng ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm” - anh Tuấn Anh nói.