Cần thêm động lực cho các hợp tác xã

Mô hình nuôi ong lấy mật của HTX khai thác và chế biến mật ong Tiên Yên cho thu nhập cao mỗi năm.

Xác định vai trò quan trọng của HTX trong phát triển kinh tế, những năm qua, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, nhằm phát triển HTX, từng bước thoát khỏi cơ chế quản lý cũ, hình thành mô hình mới. Trong đó, hỗ trợ lãi suất tiền vay, thành lập quỹ ứng dụng KHCN, xây dựng kế hoạch đổi mới phát triển các hình thức tổ chức kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học về làm việc tại HTX...

Để nâng cao hoạt động của các HTX, tỉnh đã ban hành các chính sách khuyến khích. Trong đó, thực hiện Nghị quyết số 194/2019/NQ-HĐND của HĐND tỉnh, các HTX mạnh dạn đầu tư, ứng dụng KHKT trong sản xuất, liên kết với doanh nghiệp sản xuất nông sản chất lượng cao, có thị trường tiêu thụ ổn định.

Điển hình như HTX Tứ Đại (TP Hạ Long) trồng cây ăn quả theo tiêu chuẩn VietGAP, dưới sự hỗ trợ và giám sát của Công ty VinEnco (Tập đoàn Vingroup), sản phẩm của HTX đã được tiêu thụ tại hệ thống Vinmart trên toàn quốc và hệ thống Aeon Nhật Bản tại Việt Nam, sản lượng khoảng 200 tấn/năm, doanh thu 5 tỷ đồng/năm; HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Bình Dương (TX Đông Triều) sản xuất và tiêu thụ khoai tây Atlantic sang Hàn Quốc, sản lượng 1.200 tấn/năm, doanh thu 8 tỷ đồng/năm...

Công nhân HTX Cam Vạn Yên (huyện Vân Đồn) thu hoạch cam V2.

Đặc biệt, đáp ứng nhu cầu bức thiết của các HTX, ngay từ năm 2010, tỉnh đã bố trí ngân sách ủy thác cho Ngân hàng CSXH Chi nhánh Quảng Ninh thực hiện chương trình cho vay hỗ trợ phát triển HTX. Tổng nguồn vốn cho vay chương trình hỗ trợ phát triển HTX là 20 tỷ đồng. Đến nay toàn tỉnh đã có 593 HTX với sự tham gia của hàng nghìn thành viên hoạt động trên nhiều lĩnh vực tại 13 địa phương trong tỉnh, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động trên địa bàn.

Mặc dù vậy, theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, việc phát triển các HTX hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng của tỉnh. Một số HTX còn thụ động trong việc tiếp cận thông tin, chính sách. Nhiều HTX còn chưa thực sự khắc phục được khó khăn, hoạt động theo tư duy cũ, vẫn còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của nhà nước... Bên cạnh đó, các HTX còn thiếu sự chủ động liên doanh, liên kết, hợp tác với các thành viên và hộ nông dân trong sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ.

Bà Bùi Thị Dung, Phó Trưởng Phòng tài chính TX Đông Triều, cho biết: Địa phương hiện có 73 HTX. Tuy nhiên, nguồn lực hỗ trợ phát triển sản xuất chưa đáp ứng đủ, nhất là hỗ trợ cho HTX, người sản xuất áp dụng công nghệ, chế biến nâng cao giá trị sản phẩm, chủ yếu tập trung cho hạ tầng trong vùng sản xuất tập trung. Hiện 7 HTX có trụ sở làm việc đang trong đất UBND xã, phường.

Các HTX hầu như thiếu phương tiện vận chuyển giao vật tư tới từng thành viên, đa số chỉ tập trung thực hiện được một số dịch vụ đầu vào cơ bản cho sản xuất nông nghiệp, chưa tìm kiếm được kênh thị trường tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn. Phần lớn đội ngũ cán bộ HTX trình độ năng lực quản lý điều hành chưa theo kịp phát triển kinh tế xu thế thị trường, hoạt động vẫn theo kiểu hành chính đơn thuần, chưa chủ động chuyển hẳn sang hạch toán kinh doanh; mô hình chưa phù hợp, năng lực tài chính còn yếu... Vì vậy, cần có chính sách hỗ trợ để các HTX dịch vụ dần trở thành chủ thể trong cung ứng dịch vụ nông nghiệp, làm đầu mối đón nhận và triển khai dịch vụ công ở cộng đồng.

Theo ông Vũ Công Lực, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, Liên minh đang xin ý kiến để báo cáo UBND tỉnh chính sách hỗ trợ HTX giai đoạn 2021-2025. Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh cho tổ chức khảo sát, đánh giá tình hình hoạt động của HTX làm căn cứ đề xuất các nội dung phát triển phù hợp; thành lập quỹ hỗ trợ phát triển HTX; xây dựng Trung tâm trưng bày, giới thiệu sản phẩm; phát động phong trào thi đua; tạo điều kiện cho các HTX được tham quan, học tập kinh nghiệm. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh cũng xây dựng 5-10 mô hình HTX tiêu biểu, kiểu mới, hiệu quả để từng bước nhân rộng.