CPI thấp chưa hẳn đã mừng

Theo Tổng cục Thống kê, xăng dầu thuộc nhóm giao thông có quyền số chiếm tỷ trọng 8,87% trong rổ tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Những năm trước, mỗi khi xăng dầu tăng giá, CPI thường được dự báo khó lòng kiềm giữ ở mức thấp.

Sau đợt tăng giá xăng dầu ngày 28/3, Bộ Công Thương cũng dự báo mức tăng này sẽ tác động trực tiếp đến CPI khoảng 0,127% và tác động gián tiếp là chưa thể tính toán. Ngay sau đó, một số hãng taxi và vận tải hàng hóa cũng thông báo tăng giá cước dịch vụ với mức tăng khoảng 7-8%. 

Đợt giảm giá xăng dầu ngày 9/4 với mức giảm bù được gần 1/3 mức tăng trước đó đã góp phần làm suy yếu tác động của giá xăng dầu đối với sức tăng của CPI. Dù vậy, mặt hàng xăng dầu và dịch vụ vận tải chắc chắn có tác động đẩy chỉ số giá tiêu dùng đi lên. 

Một yếu tố khác tác động đẩy CPI tăng là giá viện phí. Tuy nhiên, trong tháng 4, giá viện phí chỉ được tăng tại 4 tỉnh là Hải Phòng, Nam Định, Bình Thuận, Tây Ninh. Bên cạnh đó, dịch vụ y tế chỉ chiếm quyền số nhỏ trong rổ hàng hóa tính CPI. Do đó, mức tăng giá của dịch vụ này chỉ có sức đẩy rất yếu đối với chỉ số CPI của cả nước.

Nhóm mặt hàng có xu thế làm giảm mức tăng CPI chính là mặt hàng lương thực, thực phẩm và dịch vụ ăn uống. Nhóm mặt hàng này tiếp tục kéo đà chững giá từ tháng 3 sang tháng 4. Thời điểm nhích nhẹ của nhóm mặt hàng này là kỳ nghỉ lễ Giỗ Tổ và Quốc tế Lao động lại diễn ra sau ngày 15/4 - ngày chốt giá tính CPI của tháng.

Trong khi đó, đây là nhóm có quyền số tính CPI lớn nhất, chiếm đến 39,93%, trong đó, mặt hàng lương thực chiếm 8,18%, thực phẩm chiếm 24,35% và ăn uống ngoài gia đình chiếm 7,4%. Tại hai thành phố lớn, nhóm mặt hàng này giảm gần 1% so với tháng trước là nhân tố chính khiến chỉ số giá chung tiếp tục giảm. 

Liên quan đến mặt hàng này, Tổ điều hành thị trường trong nước cũng dự báo mặt hàng này sẽ tiếp tục xu hướng giảm dần do thời tiết ngày càng nắng nóng hơn, nhu cầu tiêu dùng thấp, nguồn cung đủ đáp ứng cầu. Bên cạnh đó, thị trường giá cả hàng hóa thế giới cũng có xu thế chững giá là yếu tố khiến hàng hóa trong nước ổn định.

Nhận xét về tình hình giá cả trong nước tháng 4, Tổ điều hành thị trường trong nước cũng cho biết cân đối cung cầu hàng hóa dịch vụ tiếp tục được giữ vững, sức mua không có nhiều biến động, giá một số loại hàng hóa, dịch vụ thiết yếu được dự báo có xu hướng ổn định hoặc giảm, các bộ ngành địa phương tiếp tục công tác quản lý giá, bình ổn giá theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đánh giá về diễn biến CPI tháng này, TS.Vũ Đình ánh cho rằng hầu như chẳng nhúc nhích vì mọi lĩnh vực của nền kinh tế đều trong xu thế chững lại. 

Cùng quan điểm không mấy tích cực về xu hướng này, TS.Ngô Trí Long nói: “CPI giảm nhưng mừng ít mà lo nhiều”. Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng giảm có thể phản ánh giá cả hàng hóa giảm, đây là điều đáng mừng với hầu hết người tiêu dùng. 

Thế nhưng, ở khía cạnh khác mức tăng chỉ số giá tiêu dùng thấp phản ánh một phần bức tranh kinh tế ảm đạm. Đó là tình trạng tồn kho cao, thu nhập người lao động giảm sút nên sức mua rất yếu và niềm tin người tiêu dùng đang sụt giảm. 

Việc tăng giá xăng dầu thời gian qua cũng đẩy giá cả một số mặt hàng khác tăng, góp phần làm suy yếu sức mua trên thị trường. Điểm đáng ngại khác là sự giảm giá này không phải nhờ ở cải thiện về năng suất lao động mà chủ yếu là do dư thừa hàng hóa so với nhu cầu. 

Trong khi đó, các chính sách gỡ khó cho nền kinh tế vẫn chưa đi vào cuộc sống và quy mô chính sách là nhỏ bé so với khối lượng hàng tồn kho và sức ì của nền kinh tế.

Các thị trường bất động sản, chứng khoán và vàng đều chưa có dấu hiệu tốt, trong khi sản xuất kinh doanh trì trệ, điều này cho thấy nội lực nền kinh tế chưa có tín hiệu khởi sắc. “Mấy tháng vừa qua, màu ảm đạm của nền kinh tế là nguyên nhân chính khiến CPI giảm”, ông Long nhấn mạnh. 

Chuyên gia kinh tế này cũng cảnh báo rằng nếu không có các chính sách cải thiện thực sự hiệu quả, tạo điều kiện khoan sức dân thì nền kinh tế khó lòng khởi sắc và nguy cơ trì trệ đang hiện hữu.