Chương trình xây dựng nông thôn mới: Doanh nghiệp cần vào cuộc

Chủ nhật - 08/09/2013 04:22

Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, do thiếu nguồn lực cộng với cách làm theo kiểu phong trào, khẩu hiệu tại không ít địa phương, chương trình chưa thực sự đi vào cuộc sống. Vẫn còn tâm lý trông chờ

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp - nông dân - nông thôn, đặc biệt là gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về xây dựng NTM, bộ mặt của nông thôn đã có nhiều đổi thay. Về cơ bản, đời sống của nhiều thôn, xã triển khai mô hình xây dựng NTM đã có những thay đổi khá tích cực. Tuy nhiên, tại không ít địa phương, với cách làm theo kiểu phong trào, khẩu hiệu, người dân lại cảm nhận được xây dựng NTM chưa đi vào thực chất mà là một gánh nặng. Với thu nhập còn rất khiêm tốn, các xã xây dựng NTM vẫn “bổ đầu” người dân trước các khoản đóng góp quá sức để xây dựng hạ tầng.

Sau hơn 2 năm triển khai, tính đến nay, cả nước đã đầu tư được gần 42.000 tỷ đồng cho NTM. Tại các xã đã triển khai, những công trình NTM đem lại sự thay đổi rõ rệt cho bức tranh làng quê. Mỗi xã đã có ít nhất một công trình hạ tầng mới, nhiều xã có tới 4-5 công trình. Trong đó, nổi bật là phong trào kiên cố hóa đường giao thông nông thôn, với tổng cộng 64.000km đường được trải bê-tông, nhựa đường. Đặc biệt, để đạt tiêu chí nâng cao thu nhập cho người dân, các xã đều chú trọng việc phát triển sản xuất, giúp nhau làm giàu, một trong những động lực để thúc đẩy phong trào xây dựng NTM.

Tuy nhiên, theo Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, hiện nhiều nơi vẫn còn triển khai chậm. Mới có 68% xã trong cả nước làm xong quy hoạch NTM. Tại nhiều địa phương mặc dù đã xong quy hoạch nhưng cũng chưa có đề án, chưa biết triển khai như thế nào để có những xã NTM. Nhiều đề án chỉ nặng về việc đầu tư cơ sở hạ tầng, tư duy theo kiểu “dự án”.

Theo tìm hiểu từ nhiều địa phương, tiến độ xây dựng NTM chậm thường được đổ cho… thiếu kinh phí đầu tư nên chính quyền các xã loay hoay không biết triển khai ra sao. Bởi thế, tâm lý của nhiều xã là trông chờ nguồn vốn ở “trên” rót xuống, có vốn thì mới triển khai.

GS Nguyễn Lân Dũng cho rằng, mục tiêu cơ bản xây dựng NTM là giúp người nông dân cải thiện cuộc sống. Thu nhập cao hơn, đời sống vật chất, tinh thần được tốt hơn. Nếu không đạt được mục tiêu này coi như chương trình NTM không thành công.

Thực tế, nhiều đề án xây dựng NTM dù đã phê duyệt nhưng chưa có nguồn lực để thực hiện hoặc lộ trình thực hiện chưa phù hợp, không xác định được tỷ lệ, cơ chế huy động nguồn lực người dân. Nhiều nơi, người dân vẫn phải trông chờ nguồn ngân sách, không ít giải pháp thiếu tính thực tiễn khi thực hiện. Sản xuất nông nghiệp ở các địa phương hầu hết còn nhỏ lẻ, phân tán, chủ yếu là kinh tế hộ, trong khi quy mô HTX còn nhỏ bé, kém hiệu quả. Liên kết 4 nhà bị vi phạm do chưa có biện pháp chế tài. Vì vậy, những mô hình sản xuất hiệu quả khó được nhân rộng.

Mặc dù, Chính phủ đã có nghị quyết, và nhiều nghị định, quyết định nhưng tình hình triển khai vẫn chậm nên người dân, DN hầu như chưa tiếp cận được các nguồn vốn ưu đãi. Trong khi đó, đến nay vẫn chưa có chiến lược mang tầm quốc gia về quy hoạch vùng sản xuất chuyên canh lớn, chưa có chiến lược giải quyết về tiêu thụ, xuất khẩu những sản phẩm chủ lực như lúa gạo, cá, tôm, cây ăn trái… dẫn đến tình trạng được mùa, mất giá vẫn luôn xảy. DN và người dân còn ngần ngại đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

Nguồn lực từ DN

Với thực tế trong sản xuất nông nghiệp như hiện nay, muốn phát huy hiệu quả các mô hình sản xuất, hoặc đưa khoa học - công nghệ vào sản xuất nhằm tạo nên lợi thế cạnh tranh, thì không thể thiếu vai trò của DN. Bởi, ngoài tiềm lực về kinh tế, đầu tư vốn cho những mô hình sản xuất hiệu quả, DN còn làm tốt khâu quản lý trong phân phối, tiếp thị và nâng cao giá trị nông sản. Thiếu đầu tư của DN, nông dân không chỉ đối mặt với khó khăn về đầu ra trong tiêu thụ sản phẩm, mà còn bị ảnh hưởng đến quy trình sản xuất.

Tuy nhiên, nhiều DN vẫn thiếu mặn mà khi đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn vì gặp quá nhiều rủi ro. Rủi ro lớn nhất là do nông dân chưa thực hiện tốt chữ “tín” nên khi hàng nông sản được giá, nông dân hay bán theo kiểu “xé rào”, không tuân thủ các hợp đồng đã ký kết. Ngoài ra, hạ tầng giao thông phát triển chưa đồng bộ cũng là lực cản, khiến DN lo ngại…

Xây dựng NTM là chủ trương đúng, hợp lòng dân nên đi nhanh vào cuộc sống, nhưng phải có cách làm đúng, hiệu quả thì mới đạt mục tiêu. Quan trọng nhất, phải tạo động lực để DN đầu tư vào những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến nông nghiệp, nông thôn.

Với khoảng 70% cư dân đang sống tại nông thôn, Chương trình xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa rất lớn cả về kinh tế - chính trị - xã hội. Tuy nhiên, để biến những mục tiêu tốt đẹp của Chương trình thành hiện thực, mọi nguồn lực cần được huy động một cách hiệu quả, đặc biệt là cộng đồng DN.

Bảo Nam

Theo congly.com.vn

Tags: n/a