Khi doanh nghiệp - nông dân cùng nhìn về một hướng

Thành công nhân rộng thành công

Thị trường và nhu cầu của người tiêu dùng (NTD) với các sản phẩm nông sản sạch, đảm bảo an toàn chất lượng cùng với đó là sự vào cuộc mạnh mẽ của truyền thông chính là một trong những yếu tố quan trọng tạo sức ép để ngành nông nghiệp phải thay đổi.

Tổng thống Israel Reuven Ruvi Rivlin tới thăm Dự án Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao VinEco Tam Đảo ngày 24/3/2017

Và sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, Nhà nước trong tái cơ cấu, khuyến khích phát triển nền nông nghiệp theo hướng bền vững, “tăng tinh, giảm thô”… cũng mở ra cơ hội kinh doanh vững bền cho các DN có tâm và tầm.

Khoảng 2 năm trước đây, NTD chưa hề biết tới VinEco - Công ty thuộc Tập đoàn Vingroup. Nhưng chỉ 6 tháng sau đó, vào tháng 10/2015, mẻ rau sạch đầu tiên của VinEco đã xuất hiện trên thị trường. Và cùng với sự phát triển nhanh chóng của hệ thống siêu thị Vinmart, Vinmart+ trên toàn quốc, các sản phẩm rau, củ quả sạch, an toàn với chủng loại ngày càng đa dạng mang thương hiệu VinEco giờ không còn xa lạ.

Đại diện VinEco cho biết, bên cạnh mục tiêu kinh doanh, VinEco còn mong muốn tạo ra hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy các DN, người nông dân và toàn xã hội cùng hướng tới văn hóa làm nông nghiệp an toàn, một nền nông nghiệp sạch vì sức khỏe của cộng đồng. Tháng 9/2016, Vingroup đã khởi động Chương trình “Đồng hành, hỗ trợ và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp Việt” thông qua việc liên kết với 1.000 hợp tác xã và hộ nông dân để cung ứng nông sản sạch và an toàn cho thị trường.

Với việc kiểm soát khép kín từ đồng ruộng đến siêu thị, chương trình sẽ cắt giảm được tối đa các khâu trung gian, tập trung nâng cao chất lượng nông sản cung ứng ra thị trường. Vingroup đã ký hợp đồng hợp tác với 500 hộ sản xuất thuộc các lĩnh vực rau, nấm, gạo, trái cây…

Một trường hợp thành công khác là PAN Farm (thuộc Tập đoàn PAN). Theo bà Nguyễn Thị Trà My, Chủ tịch PAN Farm, DN này đã hợp tác được với hàng ngàn hộ nông dân trên phạm vi cả nước với cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm với mức giá cố định. DN cũng có cơ chế linh hoạt hỗ trợ đảm bảo quyền lợi cho các hộ nông dân trong trường hợp giá thị trường biến động mạnh.

PAN Farm đã đầu tư lớn vào nguồn lực các kỹ sư có kinh nghiệm hỗ trợ việc hợp tác sản xuất với các hộ nông dân, thường xuyên giám sát quá trình sản xuất, sử dụng phân, thuốc… cho đến khi thu hoạch sản phẩm đảm bảo đúng với quy trình và yêu cầu. Họ cũng là người kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, giảm bớt tổn thất cho các đơn vị hợp tác.

Liên kết để cùng lớn mạnh

“Quan điểm của chúng tôi là muốn người nông dân gắn bó thì họ phải có được thu nhập cao hơn so với khi chưa hợp tác với PAN Farm, chỉ như vậy mới có sự hợp tác lâu dài được. Chúng tôi luôn đồng hành và chia sẻ mọi khó khăn với người dân trên quan điểm lợi nhuận không phải duy nhất” - bà Chủ tịch PAN Farm chia sẻ.

Người nông dân không mong muốn gì hơn khi lợi ích (thu nhập) thu được lớn hơn, các sản phẩm nông sản cung cấp ra thị trường sạch và an toàn hơn trong khi không còn phải tự bươn chải và lo thảm cảnh “được mùa, mất giá” và điều quan trọng nữa là vẫn được canh tác trên chính mảnh đất của mình, vẫn là chủ ruộng vườn thân thuộc bao năm của họ.

Mối liên kết DN - nông dân thành công khi hai bên cùng có trách nhiệm và cùng có lợi, chứ không phải hợp tác theo cách mà người nông dân thì canh cánh lo mất đất, còn DN nơm nớp nông dân không tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật DN yêu cầu.

Nhưng mới chỉ có khoảng 1% tổng số DN đầu tư vào nông nghiệp (với số vốn chiếm chỉ khoảng gần 3% tổng số vốn đầu tư của cộng đồng DN vào SXKD) thì những thành công trong thu hút DN đầu tư vào nông nghiệp chưa phải là nhiều.

Theo GS. Võ Tòng Xuân, để mối liên kết này tốt hơn và gắn kết thực sự cũng như mang tính lan tỏa thì cần các DN đầu tư vào nông nghiệp phải thực sự là những DN có tâm, có tầm. DN cũng phải cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho người nông dân khi họ đã tuân thủ “y chang” những hướng dẫn và yêu cầu về kỹ thuật sản xuất, nuôi trồng mà DN đặt ra. Người nông dân, cũng rất cần thay đổi tư duy theo hướng hợp tác với DN để “làm ăn lớn”, cũng như từ bỏ những thói quen canh tác theo lối “kinh nghiệm cha ông để lại” mà tuân thủ đúng các quy trình hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật.

Hiện nay, hợp tác giữa DN với nông dân đang có 3 mô hình chính: DN với nông dân liên kết sản xuất; DN thuê đất của nông dân và mô hình nông dân góp vốn bằng quyền sử dụng đất với DN để trở thành “cổ đông” của DN.

Trong bối cảnh Chính phủ và Nhà nước đang nỗ lực giải quyết các vấn đề còn vướng mắc như hạn điền, minh bạch và ổn định trong quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp, các chính sách liên quan tới phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ… thì theo nhiều chuyên gia, mô hình liên kết sản xuất DN - nông dân đang và sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả tốt nhất.