Thước đo thành công của chương trình XDNTM: Sự hài lòng của người dân

Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là chủ trương lớn, đáp ứng được mong đợi của người dân. Tuy nhiên, do điều kiện tự nhiên đặc thù của vùng sông nước Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), quá trình triển khai thực hiện gặp không ít khó khăn.

Xóa được xã “trắng” về đạt tiêu chí NTM

Theo Bộ Nông nghiệp và PTNT, trong 3 năm qua, ĐBSCL đã huy động khoảng 121.340 tỷ đồng để XDNTM. Trong đó, vốn ngân sách là 31,2%, vốn tín dụng 47,3%, doanh nghiệp 4,3%, vốn cộng đồng dân cư 17,2%. Đ­ến cuối năm 2013, bình quân các xã trong khu vực đã đạt 9,23 tiêu chí, tăng 3,19 tiêu chí so với năm 2011 (bình quân cả nước đạt 8,36 tiêu chí, tăng 3 tiêu chí).

So với năm 2011, các tỉnh, thành vùng ĐBSCL đã có mức tăng tiêu chí khá so với cả nước (bình quân từ 3 tiêu chí trở lên); xóa được xã “trắng” về đạt tiêu chí NTM. Điều này cho thấy sự nỗ lực của các cấp ủy, chính quyền và người dân vùng ĐBSCL trong điều kiện còn nhiều khó khăn. 

Tuy nhiên, đến nay, vẫn còn 62 xã đạt dưới 5 tiêu chí, tập trung nhiều ở các tỉnh: Tiền Giang (39 xã), Bến Tre (7 xã), Cà Mau (10 xã)…, đòi hỏi phải có sự nỗ lực cao hơn nữa của chính quyền và người dân. Bên cạnh đó, việc kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí ở một số địa phương còn chưa được coi trọng, chủ quan và mang tính hình thức, chạy theo phong trào.

“Cái gì khó nhất trong quá trình XDNTM? Đó là vốn để làm hạ tầng. Theo tính toán, bình quân mỗi xã cần phải có mức đầu tư 300 tỷ đồng để đạt được 19 tiêu chí xã NTM. Trong khi đó, nguồn vốn “rót” dàn đều 1 tỷ đồng/xã hiện nay là quá “hẻo””, ông Nguyễn Thanh Nguyên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Long An, cho biết. 

Cái khó nhất của các địa phương vùng ĐBSCL là địa hình bị chia cắt bởi hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, nền đất yếu; trình độ dân trí còn thấp; cơ cấu kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp nhưng hiệu quả chưa cao; kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch… còn thiếu và yếu kém; mức sống của một bộ phận dân cư, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp; thường xuyên chịu ảnh hưởng của lũ lụt, đang là những tác động làm chậm tiến trình thực hiện XDNTM ở vùng ĐBSCL.

Phát biểu kết luận tại Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện chương trình XDNTM vùng ĐBSCL vừa tổ chức mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Cao Đức Phát nhấn mạnh:“Điều quan trọng nhất là tạo được lòng tin trong nhân dân. Nguyên tắc “vàng” là phải dân chủ, công khai và minh bạch trong quá trình XDNTM. Các địa phương phải năng động sáng tạo, có bước đi thích hợp, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo chính trong quá trình thực hiện chương trình”.

Dựa vào sức dân

Có ý kiến đề xuất, nên có một tiêu chí riêng để XDNTM ở ĐBSCL. Đồng thời cũng có ý kiến cảnh báo, không nên quá cứng nhắc chạy theo các tiêu chí NTM. Cần phải hiểu rõ XDNTM là làm thay đổi đời sống của người dân theo hướng rút ngắn khoảng cách giàu nghèo, tạo thêm điều kiện hưởng thụ cho người dân ở nông thôn.

“Dân biết, dân bàn, dân đóng góp thì các công trình XDNTM sẽ cho hiệu quả cao hơn”, ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT TP.Cần Thơ, nhận định. 

Ông Trần Hoàng Duyên, Bí thư Huyện ủy huyện Phước Long (Bạc Liêu) đã kể lại câu chuyện người dân khá “hững hờ” với các công trình do địa phương thuê thầu thi công. Tuy nhiên, khi công trình có sự đóng góp, bàn bạc của người dân thì họ “nhảy vào” làm sôi nổi. Một công trình xây dựng đường nông thôn nếu thuê thầu thi công sẽ mất 26 tỷ đồng nhưng khi người dân cùng cán bộ địa phương tham gia xây dựng chỉ mất ­13 tỷ đồng, chất lượng lại rất cao.

“Ước gì NTM ở ĐBSCL có được nền sản xuất nông nghiệp cạnh tranh cao, nông thôn sinh thái”, ông Lê Huy Ngọ, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT, chia sẻ. Thực tế, nhiều địa phương đang lúng túng tăng thu nhập cho người dân bằng cách nào trong bối cảnh bị “nghẽn” về đầu ra nông sản, hình thái sản xuất còn manh mún… Chính vì vậy,việc tìm đầu ra ổn định cho nông sản, cải thiện kế sinh nhai bằng chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp ở nông thôn vẫn là bài toán căn cơ để “tăng” sức dân tham gia vào XDNTM.

Không ít ý kiến đề nghị nên phân ra tiêu chí “cứng” và tiêu chí “mềm” trong quá trình XDNTM. Tuy nhiên, ông Ngọ đã có một chia sẻ đáng suy nghĩ: “Cần phải lấy mức độ hài lòng của người dân làm thước đo cho quá trình XDNTM”.

Theo ông Ngọ, trong quá trình XDNTM cần lưu ý đến tính cách của người dân Nam Bộ, đó là sự phóng khoáng không thích gò bó, cuộc sống rất gần gũi với thiên nhiên; sẵn sàng chia sẻ với cộng đồng. Đây là nhân tố quan trọng để gắn kết tình làng, nghĩa xóm.
 

Cao Phong
Nguồn: kinhtenongthon.com.vn