Du lịch cộng đồng - Nông thôn kiểu mẫu: Nông dân làm nhà cho... Tây ở

Ông Trần Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho rằng, du lịch là một hướng đi mới trong xây dựng nông thôn mới.

“Với những lợi thế ở Quảng Bình, thì đây là một hướng đi có nhiều tiềm năng và có khả năng mang lại hiệu quả cao. Vì thế, cần có sự nhập cuộc tích cực của các cấp chính quyền địa phương trong việc quy hoạch và phát triển du lịch cộng đồng, góp phần quan trọng vào việc tiêu thụ sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn”.

Khi nông dân làm du lịch

Du lịch cộng đồng những năm gần đây xuất hiện tại một số vùng nông thôn Quảng Bình bước đầu mang lại hiệu quả ở các vùng quê.

Vùng homestay được biết đến nhiều nhất chính là ở “vương quốc hang động” Di sản thiên nhiên Thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ bàng (Bố Trạch - Quảng Bình). Thôn Chày Lập, Cù Lạc  (thị trấn Phong Nha, trước đây là xã Sơn Trạch - huyện Bố Trạch) là nơi “xướng” lên những hình thái homestay trên vùng đất Di sản.

Câu chuyện anh nông dân thứ thiệt Lê Văn Sỹ (thôn Cù Lạc) quyết định “bỏ làng” đi học làm du lịch cũng làm cho mọi người ngỡ ngàng. Vay tiền nhét thắt lưng làm lộ phí, anh rong ruổi hết Quảng Nam đến Sa Pa (Lào Cai) để học cách làm du lịch cộng đồng.

Khi hết nhẵn tiền, anh Sỹ mới chịu trở về và biến căn nhà gỗ nhỏ của mình làm… homestay. Thấy việc làm, mọi người trong thôn cười chế: “Có mà làm cho Tây ở”. Anh Sỹ đáp mà bụng mừng như mở cờ: “Dạ đúng. Làm cho Tây ở thiệt”.

Khi có kinh nghiệm, tích lũy được chút vốn liếng thì Sy’s Homestay mới đầu tư mở rộng quy mô và bài bản.

Ông chủ Lê Văn Sỹ chia sẻ, homestay không chỉ đơn thuần là dịch vụ lưu trú, mà còn phải biết kết nối và tổ chức các sản phẩm, dịch vụ du lịch tạo thành một tour tham quan, trải nghiệm.

“Vì vậy, Sy’s Homestay luôn chú trọng việc tổ chức, sắp xếp chương trình nhằm làm phong phú, đa dạng thêm các dịch vụ cho khách du lịch, như cưỡi trâu, tắm sông hoặc tham quan vườn thực vật, ẩm thực đồng quê”.

Nhiều homestay khác tự trang bị cho mình vườn nông sản riêng để vừa phục vụ nhu cầu ẩm thực của du khách, vừa xây dựng mô hình du lịch sinh thái trải nghiệm.

Nông dân Lê Dũng, chủ một cơ sở du lịch cộng đồng đã xây dựng mô hình chuỗi khép kín trong cung cấp nguồn nguyên liệu cho dịch vụ ăn uống, bảo đảm được an toàn vệ sinh thực phẩm, độ tươi ngon.

Vừa đón khách, ông Dũng vừa trò chuyện: “Làm như vậy, du khách sẽ có nhiều cơ hội để được trải nghiệm cuộc sống như một nông dân Việt Nam thực thụ. Nông trại duy trì một số đặc sản cây trồng, vật nuôi của địa phương để góp phần quảng bá thương hiệu truyền thống, như các loại rau theo mùa, gà, vịt, ngan...”.

Với anh Ngô Xuân Ninh (xã Cự Nẫm) lại khác. Thấy du khách nước ngoài ở khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng còn rất lớn, trong khi cơ sở lưu trú ở Cự Nẫm lại hạn chế nên quyết định đầu tư hơn 500 triệu đồng xây dựng hai phòng nghỉ cạnh ngôi nhà của mình.

Dù chỉ hai phòng nghỉ dành cho 4 người, nhưng cơ sở của anh lại luôn đông khách. Với giá 1 triệu đồng/phòng/đêm, thu nhập hàng tháng cũng đủ cho gia đình anh trang trải cuộc sống.

“Kinh nghiệm cũng có được, nên tôi muốn tích góp đủ vốn để mở rộng hơn homestay gia đình và có đủ năng lực để phục vụ một số dịch vụ ăn uống, giải trí vùng quê” - anh Ninh bày tỏ.

Du lịch cộng đồng trên địa bàn xuất hiện muộn hơn so với một số tỉnh bạn, nhưng những mô hình tại thị trấn Phong Nha, xã Cự Nẫm… đã thu hút đông đảo khách nước ngoài đến lưu trú, nghỉ ngơi.

Đến nay, Quảng Bình có trên 1.000 cơ sở làm du lịch cộng đồng. Nếu trước đây, nhiều người dân ở các xã Cự Nẫm, Hưng Trạch, Phúc Trạch, thị trấn Phong Nha… sống bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi và đi rừng thì nay chuyển sang làm dịch vụ du lịch.

Theo ông Nguyễn Hữu Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch thì sự chuyển hướng đã góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân, đồng thời giảm áp lực đối với công tác bảo vệ rừng di sản.

“Quan trọng hơn, đây cũng là một hướng chuyển đổi nghề nghiệp cho nông dân, gắn sản xuất với du lịch, dịch vụ, góp phần nâng cao hiệu quả công cuộc xây dựng nông thôn mới” - ông Hồng nhìn nhận.

Theo ông Trần Đức Bình, Chủ tịch UBND thị trấn Phong Nha, từ một vùng đất sản xuất nông nghiệp và sống bằng nghề đi rừng, đến nay, nhờ phát triển du lịch dịch vụ, trong đó phải kể tới sự ra đời của mô hình du lịch cộng đồng mà cơ cấu kinh tế của địa phương có sự dịch chuyển tích cực.

“Toàn thị trấn có hơn 50 homestay và farmstay, giải quyết việc làm và tạo thu nhập cho hàng trăm lao động. Mỗi cơ sở có thu nhập trên 300 triệu đồng mỗi năm” - ông Bình cho biết thêm.

Du lịch cộng đồng trong lòng NTM kiểu mẫu

Tại Quảng Bình, nhiều địa phương đã cán đích NTM và đang chuyển dần sang giai đoạn cao hơn. Đó là xây dựng NTM kiểu mẫu và tăng tính bền vững của các tiêu chí. Trong đó, các địa phương đã chú trọng đến nhiệm vụ làm đẹp nông thôn, hình thành những khu “dân cư nông thôn mới kiểu mẫu”, “làng quê đáng sống” để nâng chất lượng cuộc sống người dân và thu hút khách đến thăm.

Vào tháng 4/2019, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã có chuyến công tác tại Quảng Bình và được “mục sở thị” cách làm du lịch cộng đồng tại khu vực Phong Nha.

Đến thăm xã Cự Nẫm, Phó Thủ tướng đánh giá rất cao cách làm, đồng thời gợi ý: “Trên cơ sở những kết quả đạt được trong quá trình xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, cần có ý tưởng biến các làng quê nông thôn trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng của mỗi vùng đất”.

Theo Chủ tịch UBND xã Cự Nẫm Nguyễn Văn Lương, nhờ có lợi thế lớn về giao thông và cảnh quan hữu tình mà du lịch dịch vụ đang là hướng đi mới trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

“Ngoài Phong Nha Farmstay ở thôn Hòa Sơn đang là điểm đến lý tưởng của du khách trong và ngoài nước thì trên địa bàn có hàng chục hộ gia đình đầu tư mở khách sạn mini, homestay đón khách du lịch” - ông Lương nói.

Đến xã NTM Cự Nẫm đã thấy không khí du lịch hiện rõ trên từng con đường, ngõ xóm. Trong 13 thôn của xã nơi đâu cũng sạch đường, đẹp lối. Các thôn Hòa Sơn, Đông Sơn, Nguyễn Sơn… đang được ví như những đơn vị dẫn đầu của mô hình du lịch cộng đồng.

Ông Nguyễn Văn Hà, người dân thôn Hòa Sơn hồ hởi: “Phải nói là ai cũng cảm nhận được phải có xóm làng sạch sẽ, con người thân thiện với môi trường, cây xanh, phải hiếu khách… thì mới có sức hút khách du lịch muốn đến nhiều lần. Qua đó, đã tạo nên vùng quê kiểu mẫu của nông thôn mới đó rồi”.

Không chỉ riêng Cự Nẫm, tại các vùng nông thôn, mô hình du lịch cộng đồng ra đời như thổi làn gió mới vào nhận thức của người nông dân các vùng quê Quảng Ninh, Lệ Thủy, Minh Hóa… Qua đó, góp thêm cách làm giàu bền vững ngay trên những mảnh đất giàu tiềm năng du lịch.

Ông Lê Thế Lực, Phó Giám đốc Sở Du lịch chia sẻ, tới đây, du lịch cộng đồng sẽ có nhiều cơ hội để quảng bá đặc sản Quảng Bình khi đề án "mỗi xã một sản phẩm" được thông qua và du lịch NTM sẽ được quan tâm phát triển.

“Đề án "mỗi xã một sản phẩm" sẽ là cơ hội vàng cho nhiều địa phương định hình phong cách, bản sắc du lịch. Tuy nhiên, sản phẩm này phải được đưa vào chuỗi giá trị, có thị trường tiêu thụ ổn định và khâu quảng bá, giới thiệu sản phẩm được chú trọng” - ông Lực nói.

Theo Nguyễn Tâm/nongnghiep.vn