Xây dựng nông thôn mới Hà Nội: Có điểm khởi đầu, nhưng không có điểm kết thúc

 

BCĐ Chương trình số 02-CTr/TU của Thành ủy (khóa XVI) kiểm tra mô hình trồng khoai Tây vụ Xuân, tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất

PV: Được Trung ương đánh giá cao trong phong trào chung sức xây dựng NTM là một vinh dự lớn cho Thủ đô Hà Nội. Theo ông, vì sao Hà Nội dẫn đầu cả nước trong xây dựng NTM?
 
Ông Chu Phú Mỹ: Có thể nói, nhìn lại chặng đường 10 năm kể từ khi triển khai xây dựng NTM mà Hà Nội đạt được hôm nay là một kết quả vượt bậc. Đặc biệt là thực hiện Chương trình số 02-CTr/TU của Thành ủy (khóa XVI) về “Phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM, nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2016-2020” đã tạo một diện mạo mới, sắc thái mới cho khu vực nông thôn Hà Nội. Thành tựu này của nhân dân và là sức mạnh của nhân dân Thủ đô.
 
Điều mà tôi rất tâm đắc về kết quả thực hiện Chương trình số 02-CTr/TU trong 5 năm qua đó là giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 280 triệu đồng/ha/năm, tăng 1,21 lần so với năm 2015. Thành phố cũng đã thực hiện dồn điền, đổi thửa được 79.454,3/75.980,1ha (đạt 104,6%), tăng 2.562,6ha so với cuối năm 2015. Diện tích đất dôi dư sau dồn điền đổi thửa là 1.836,9ha, tạo điều kiện cho các địa phương quy hoạch mở rộng các công trình phúc lợi, quy hoạch đấu giá quyền sử dụng đất tạo nguồn lực thực hiện xây dựng NTM. Đến nay, các huyện, thị xã cũng đã cơ bản cấp xong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp cho các hộ dân sau dồn điền đổi thửa với số lượng 617.964/622.861 (đạt 99,21%). Sau dồn điền đổi thửa, thành phố đã chuyển đổi được 40.229,4ha sang các mô hình sản xuất đem lại hiệu quả kinh tế cao. Đến nay, Hà Nội có 164 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; 141 chuỗi liên kết an toàn thực phẩm từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm…
 
Với phương châm “Không ai được phép đứng ngoài cuộc chương trình xây dựng NTM”, vì thế, chương trình thực sự có sức lan tỏa sâu rộng và đạt được những kết quả ngoài sự mong đợi. Đến nay, Hà Nội đã có 7 huyện, thị xã (Đan Phượng, Đông Anh, Thanh Trì, Hoài Đức, Quốc Oai, Gia Lâm và thị xã Sơn Tây) được công nhận đạt chuẩn NTM và 6 huyện (Thạch Thất, Thường Tín, Phúc Thọ, Thanh Oai, Sóc Sơn, Phú Xuyên) đã trình Trung ương đề nghị thẩm định đạt chuẩn NTM. Hà Nội phấn đấu đến hết năm 2020, có thêm ít nhất 4 huyện đạt chuẩn NTM, nâng tổng số huyện, thị xã đạt chuẩn NTM là 11/18, vượt kế hoạch, chương trình đề ra (đến năm 2020, có 10 huyện đạt chuẩn NTM). Hà Nội đã có 355/382 xã (chiếm 92,9%) được công nhận đạt chuẩn NTM, 13 xã được công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Trong số 27 xã còn lại có 24 xã đạt và cơ bản đạt từ 15-19 tiêu chí, 3 xã đạt và cơ bản đạt từ 11-14 tiêu chí. Đến hết năm 2020, Hà Nội phấn đấu có 368/382 (chiếm 96,3%) xã đạt chuẩn NTM; 23 xã đạt chuẩn NTM nâng cao.
 
PV: Trong nhiều diễn đàn, ông đã từng khẳng định, thành tựu xây dựng NTM là của nhân dân và người dân Hà Nội được trực tiếp thụ hưởng? 
 
Ông Chu Phú Mỹ: Đúng vậy! Trước khi bắt tay vào xây dựng NTM, ở nhiều địa phương cán bộ và nhân dân xem đây là dự án do Nhà nước đầu tư xây dựng nên bộc lộ những hạn chế, trong đó có tư tưởng trông chờ, ỷ lại. Trước tình hình đó, cả hệ thống chính trị từ thành phố đến cơ sở đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, giải thích để mỗi người dân nhận thức được rằng, người dân là chủ thể trong xây dựng NTM, xây dựng NTM là xây dựng cuộc sống mới cho mình, vì mình và con cháu mình để cùng có trách nhiệm. Thành quả là đời sống người dân nông thôn Hà Nội không ngừng được cải thiện và nâng cao, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn của Hà Nội đến năm 2019 đạt 51,5 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn toàn thành phố đạt 88,3%. Năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm từ 1,81% xuống còn 0,69% (chưa trừ hộ nghèo thuộc chính sách bảo trợ xã hội), đến nay có 3 huyện: Đông Anh, Gia Lâm và Hoài Đức không còn hộ nghèo. Dự kiến, đến hết năm 2020, thu nhập của nông dân khu vực nông thôn Thủ đô đạt 55 triệu đồng/người/năm trở lên; tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn còn dưới 0,5%; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 70-75%.
 
PV: Được biết, gắn với xây dựng NTM, Hà Nội cũng đã thực hiện khá hiệu quả Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Đây là thế mạnh bởi Hà Nội được ví là “đất trăm nghề”. Ông có thể chia sẻ về kết quả thực hiện chương trình?
 
Ông Chu Phú Mỹ: Có thể nói, chưa bao giờ tại Hà Nội lại xuất hiện phong trào xây dựng NTM sôi nổi và có sức lan tỏa mạnh mẽ như 5 năm qua. Ngoài nhiều chương trình, dự án được triển khai tổ chức thực hiện, trong đó, phải kể đến Chương trình OCOP. Tuy mới triển khai được gần 2 năm, nhưng chương trình đã thu được nhiều kết quả khả qua. Năm 2019, Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP thành phố đã tiến hành 2 đợt đánh giá, phân hạng với 301 sản phẩm, trong đó, có 6 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 207 sản phẩm 4 sao và 88 sản phẩm 3 sao. Năm 2020, thành phố Hà Nội phấn đấu đánh giá, phân hạng khoảng 700 sản phẩm OCOP, đây là sự cố gắng nỗ lực lớn để đạt mục tiêu đề ra đến hết năm 2020, thành phố đánh giá, phân hạng 1.000 sản phẩm.
 
PV: Ngoài 9 tiêu chí về xây dựng huyện NTM, 19 tiêu chí quy định về xây dựng xã NTM, Hà Nội đã bắt tay vào xây dựng xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, trong quá trình thực hiện có gặp khó khăn không thưa ông?
 
Ông Chu Phú Mỹ: Theo suy nghĩ của tôi, những tiêu chí về NTM tuy rất tốt nhưng suy cho cùng vẫn là nâng cao đời sống kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng cho tầng cho người dân. Xây dựng xã NTM nâng cao hay NTM kiểu mẫu mục đích cũng chỉ có vậy mà thôi. Có thể nói, kết quả đạt được trong xây dựng NTM của Hà Nội thời gian qua là khá toàn diện. Song bên cạnh đó vẫn còn những khó khăn đặt ra đó là dịch Covid-19 tác động tiêu cực đến phát triển, tăng trưởng ngành Nông nghiệp, gây khó khăn trong lưu thông, vận chuyển hàng hóa; hoạt động xuất nhập khẩu cung ứng nguyên nhiên liệu phục vụ sản xuất nông nghiệp, sản phẩm nông sản. Nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã sản xuất nông nghiệp hoạt động cầm chừng, thu hẹp quy mô hoặc phải tạm dừng hoạt động... Mặt khác, chuyển đổi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp có nhiều tiến bộ nhưng chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của Thủ đô. Việc thu hút đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế. Chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn còn là mối lo của người tiêu dùng Thủ đô, các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm chưa nhiều, chưa có nông sản hàng hóa có thương hiệu mạnh phục vụ mục tiêu xuất khẩu... 
 
Điều mà tôi vẫn còn trăn trở là trong xây dựng NTM giữa các huyện còn chưa đồng đều, trong khi một số huyện đã có 100% số xã đạt chuẩn thì vẫn còn một số huyện còn nhiều xã chưa đạt như Mỹ Đức, Ba Vì. Một số huyện tỷ lệ hộ nghèo tương đối cao như: Mỹ Đức 1,55%, Ba Vì 1,43%, Thanh Oai 1,3%, Thường Tín 1,15%, Phúc Thọ 1,14%, Sóc Sơn 1,06%, Chương Mỹ 1,02%, Ứng Hoà 1,01%, trong khi bình quân khu vực nông thôn của thành phố chỉ còn 0,69%. Việc đào tạo nghề cho nông dân, đặc biệt là nông dân ở những nơi bị thu hồi, chuyển mục đích sử dụng nhiều đất nông nghiệp còn chưa đáp ứng yêu cầu.
 

BCĐ Chương trình số 02-CTr/TU của Thành ủy (khóa XVI) kiểm tra công tác phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM tại huyện Mê Linh
 
Để trở thành xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu phải đạt các tiêu chí như “Xanh - Sạch - Đẹp - Sáng", trong đó, mỗi người dân phải biết ứng xử có văn hóa. Xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu phải có vùng sản xuất hàng hóa tập trung đối với các sản phẩm chủ lực, bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm, kinh doanh hiệu quả, thích ứng với biến đổi khí hậu. Thu nhập bình quân đầu người của người dân tại thời điểm xét, công nhận xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu phải cao hơn từ 1,5 lần trở lên so với thu nhập bình quân đầu người tại thời điểm được công nhận xã đạt chuẩn NTM… Để đạt được các tiêu chí này, đòi hỏi các địa phương phải vượt qua khó khăn, không ngừng nỗ lực phấn đấu với quyết tâm chính trị cao, cộng với sự đồng thuận của nhân dân để trở thành xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. 
 
PV: Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ XVII (nhiệm kỳ 2020-2025) Đảng bộ thành phố Hà Nội đề ra mục tiêu “Đến năm 2025 thành phố Hà Nội có 100% huyện đạt chuẩn NTM, 40% xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 20% xã NTM kiểu mẫu, hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM cấp thành phố...”. Mục tiêu lớn này sẽ tạo bước chuyển căn bản cho khu vực nông thôn và nâng cao đời sống người dân, song cũng đòi hỏi ngành Nông nghiệp Hà Nội phải nỗ lực hơn nữa và có những giải pháp căn cơ trong nhiệm kỳ mới thưa ông?.
 
Ông Chu Phú Mỹ: Được công nhận là xã đạt chuẩn NTM, huyện đạt chuẩn NTM là một vinh dự lớn, nhưng cũng đặt ra nhiều khó khăn, thách thức cho việc duy trì, phát triển các tiêu chí NTM về sau này. Do đó, sau khi được công nhận xã đạt chuẩn NTM, các địa phương vẫn còn rất nhiều việc phải tiếp tục triển khai. Xây dựng NTM không dừng lại ở việc hoàn thành các tiêu chí mà cần giữ vững, củng cố và phát triển thành quả đạt được, đồng thời, đầu tư cho phát triển sản xuất để nâng cao đời sống người dân.
 
Thông điệp của chúng tôi trong xây dựng NTM là có điểm khởi đầu, nhưng không có điểm kết thúc. Vì vậy, để hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội, với vai trò được giao là cơ quan thường trực tổ chức thực hiện Chương trình 04 của Ban Thường vụ Thành ủy về “Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM gắn với tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nông dân giai đoạn 2021-2025”, song song với tham mưu UBND thành phố ban hành đề án, kế hoạch để sớm đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, chúng tôi sẽ triển khai đồng bộ nhiều nhiệm vụ, giải pháp nhằm tiếp tục tạo những đột phá trong xây dựng NTM ở Thủ đô. Trong đó, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm như thực hiện tái cơ cấu, phát triển nông nghiệp toàn diện, theo hướng hiện đại; phát triển các ngành công nghiệp, ngành nghề, dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn; xây dựng NTM gắn với đô thị hóa, xây dựng NTM văn minh, hiện đại…
 
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Theo Minh Châu-Quang Phú (thực hiện)/hanoi.gov.vn