Phó tổng kiểm toán Nhà nước: Chấm dứt chồng chéo trong kiểm toán

Thưa ông, Chỉ thị 20/CT-TTg yêu cầu chỉ được thanh tra, kiểm tra, kiểm toán doanh nghiệp tối đa 1 lần/năm. Bản thân KTNN có thực hiện kiểm toán một đơn vị hơn 1 lần trong năm không?

Kế hoạch kiểm toán hàng năm quán triệt nguyên tắc lồng ghép phối hợp trong hoạt động kiểm toán nhằm tránh ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của đơn vị được kiểm toán. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn phát sinh trường hợp một đơn vị được kiểm toán 2 lần do 2 đoàn kiểm toán, gồm kiểm toán chuyên ngành và kiểm toán khu vực thực hiện tại các thời điểm khác nhau. Mặc dù mục tiêu, nội dung, phạm vi kiểm toán của từng cuộc kiểm toán khác nhau, song phần nào ảnh hưởng đến hoạt động của đơn vị được kiểm toán.

Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng trùng lặp, chồng chéo giữa KTNN và Thanh tra Chính phủ, thanh tra chuyên ngành, thanh tra tỉnh.

Ông Cao Tấn Khổng, Phó tổng kiểm toán Nhà nước

Vì sao vẫn còn tình trạng đó, thưa ông?

Theo Luật KTNN, Tổng kiểm toán có quyền ban hành quyết định kiểm toán. Nhưng trong quá trình hoạt động, trên tinh thần cố gắng giảm thiểu chồng chéo, trùng lặp kiểm toán với thanh tra, kiểm tra các loại, nên khi hoàn thiện dự thảo kế hoạch kiểm toán của năm sau, chúng tôi đều gửi xin ý kiến của Thanh tra Chính phủ, Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành. Sau khi tiếp thu ý kiến, chúng tôi gửi dự thảo kế hoạch kiểm toán đến các cơ quan của Quốc hội và gửi đến từng đại biểu Quốc hội và cuối cùng là xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ trước khi Tổng kiểm toán ký quyết định kế hoạch kiểm toán.

Trong quá trình tham gia ý kiến vào dự thảo kế hoạch kiểm toán, có những nội dung mà Chính phủ thấy cần để Thanh tra Chính phủ vào cuộc, chúng tôi sẵn sàng không thực hiện kiểm toán nữa để tránh chồng chéo. Mặc dù vậy, tình trạng trùng lặp giữa các cơ quan thanh tra chuyên ngành, thanh tra tỉnh, Thanh tra Chính phủ và KTNN vẫn khó tránh khỏi.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 20/CT-TTg, ông có cho rằng, tình trạng trên sẽ chấm dứt?

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trường hợp kế hoạch thanh tra trùng lặp, chồng chéo với hoạt động kiểm toán thì phải chủ động phối hợp, trao đổi với KTNN để thống nhất phương án xử lý trên tinh thần khi xây dựng kế hoạch thanh tra, các bộ, ngành, địa phương phải căn cứ vào kế hoạch kiểm toán của KTNN và chủ động rà soát, điều chỉnh để tránh chồng chéo, không làm cản trở hoạt động bình thường của doanh nghiệp cũng như các đơn vị được kiểm toán.

Ngày 2/2/2017, làm việc với KTNN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan thanh tra, kiểm tra thuộc các bộ, ngành, căn cứ kế hoạch kiểm toán hàng năm của Kiểm toán Nhà nước để điều chỉnh kế hoạch thanh tra, kiểm tra có liên quan nhằm hạn chế chồng chéo, trùng lặp, gây khó khăn cho địa phương, doanh nghiệp.

Với tinh thần này, từ năm 2018 trở đi, chúng tôi thực hiện lồng ghép tối đa các nội dung cần kiểm toán vào một cuộc kiểm toán để tránh tình trạng một đơn vị phải làm việc với cả kiểm toán chuyên ngành lẫn kiểm toán khu vực. Tôi cho rằng, thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ thì tình trạng thanh tra, kiểm tra, kiểm toán chồng chéo, trùng lặp sẽ chấm dứt.

Cụ thể, năm 2018, kế hoạch kiểm toán có chấm dứt ngay được chồng chéo giữa các đơn vị kiểm toán?

Tất cả đầu mối kiểm toán năm 2018 sẽ được công khai, trên cơ sở đó, Thanh tra Chính phủ, thanh tra chuyên ngành và thanh tra các địa phương biết được nơi nào chúng tôi sẽ làm thì họ không vào thanh tra, kiểm tra nữa. Còn trong nội bộ KTNN, thủ trưởng các đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phải chịu trách nhiệm trước Tổng KTNN nếu để xảy ra tình trạng chồng chéo trong hoạt động kiểm toán giữa kiểm toán chuyên ngành và kiểm toán khu vực.

Hiện chúng tôi đang xây dựng Kế hoạch kiểm toán năm 2018 trên nguyên tắc đối với mỗi đơn vị, đầu mối, chủ đề được lựa chọn để đưa vào Kế hoạch kiểm toán năm 2018, thủ trưởng các đơn vị chủ động chỉ đạo, tổ chức thu thập thông tin, xác định rõ phạm vi, nội dung kiểm toán và phải thông báo cho đơn vị được kiểm toán và thanh tra biết ngay sau Kế hoạch kiểm toán năm 2018 được ban hành.

Kết quả kiểm toán năm 2016 kiến nghị xử lý tài chính gấp 1,8 lần năm 2015. Phải chăng, sai phạm, vi phạm trong quản lý tiền, tài sản nhà nước ngày càng tăng?

Kết quả phát hiện vi phạm về tài chính năm 2016 tăng đột biến trong 23 năm kể từ khi KTNN được thành lập và đi vào hoạt động là do chất lượng kiểm toán được nâng cao và do Luật KTNN sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2016. Theo đó, địa vị pháp lý của KTNN được nâng lên; phạm vi hoạt động của KTNN được tăng lên.

Tôi tin rằng, kết quả kiểm toán năm 2017 cũng như các năm sau còn cao hơn nữa, nhưng không phải là do sai phạm, vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công, tài chính công ngày càng tăng, mà do đối tượng kiểm toán được mở rộng. Ví dụ, trước đây chúng tôi không kiểm toán các dự án BOT giao thông đường bộ hay kiểm toán đối với doanh nghiệp nhà nước chuẩn bị cổ phần hóa, nên không kiến nghị xử lý tài chính đối với những lĩnh vực này, bây giờ, chúng tôi thực hiện kiểm toán, nên kiến nghị xử lý về tài chính tăng lên.