Nhọc nhằn nghề săn nấm cả triệu đồng một kg ở Tây Bắc

Mỗi kg nấm giá gần triệu đồng

Nấm là món ăn có giá trị dinh dưỡng cao được khoa học chứng minh tốt cho sức khỏe. Đây là món ăn được nhiều gia đình ưa thích, thậm chí sẵn sàng chi gần triệu đồng để có được bữa nấm ngon, bổ dưỡng. Những người hái nấm cho biết, thị trường tiêu thụ chủ yếu là Hà Khẩu (Trung Quốc), vì người dân bên kia biên giới rất chuộng món nấm cho bữa ăn hằng ngày.

Nấm rừng được người Trung Quốc ưa chuộng.

Chị Lương Thị Hà, xã Quang Kim (Bát Xát) tranh thủ buổi sáng sớm lên rừng hái những cây nấm tươi để kịp cung cấp cho bữa ăn trưa của người Trung Quốc. Sau khi hái nấm, chị Hà cẩn thận cho vào những chiếc túi, mỗi túi chỉ đựng vài lạng nấm để tai nấm không bị dập vì đè lên nhau. Sau đó, chị dùng que xiên qua gùi rồi buộc những túi nấm vào chiếc que. Đây là cách bảo quản làm cho nấm không bị nát, khi vận chuyển vẫn giữ được độ tươi ngon. Sau khi đặt chân đến Hà Khẩu, có nhiều người Trung Quốc chờ mua nấm rừng của chị. Chị Hà cho biết: “Mỗi kg nấm có giá 150 tệ (gần 600 nghìn đồng tiền Việt), ngày được giá có khi tôi bán được 200 tệ/kg. Nấm rừng sang đến Hà Khẩu không bao giờ lo ế, thậm chí chỉ sợ không đủ để bán”.

Cùng đoàn hái nấm với chị Hà, chị Nguyễn Thị Yên, xã Hợp Thành (thành phố Lào Cai) được thực khách Trung Quốc săn đón ngay khi đặt chân đến Hà Khẩu. Chị Yên chia nấm thành những túi nhỏ, mỗi túi có giá 70 tệ (gần 300 nghìn đồng). Ngày hôm nay chị chỉ hái được 8 túi nấm, thế là thu nhập của chị trong ngày cũng kha khá. Không trả giá, nếu không mua nhanh là hết nên người hái nấm như chị Yên có vẻ thích bán nấm tại Hà Khẩu. Chị Yên chia sẻ: “Tôi có vài khách quen người Trung Quốc tại Hà Khẩu, cứ ngày nào có nấm là họ đón sẵn chờ mua. Thời gian có nấm rừng không kéo dài nên họ tranh thủ mua những cây nấm rừng tươi về bồi bổ sức khỏe. Một bát canh nấm có giá vài trăm nghìn đồng không có gì là lạ”.

Nhọc nhằn nghề săn nấm

Mặc dù giá thành rất cao, nhưng để có được những cây nấm tươi ngon đến bàn ăn của thực khách, người hái nấm phải bỏ bao công sức, biết bao giọt mồ hôi rịn dài trên trán, khi bản làng còn chưa thức giấc, người hái nấm đã lên đường.

Câu chuyện nấm rừng bán được giá ở thị trường Hà Khẩu (Trung Quốc) thực sự những người hái nấm chỉ muốn chia sẻ cho gia đình, họ hàng mà không muốn được lan truyền rộng rãi. Nhiều người biết, nghĩa là nguồn nấm của họ sẽ giảm và càng nhiều người bán nấm giá cũng sẽ bị giảm. Đó là lý do vì sao người hái nấm không muốn chia sẻ nhiều về kinh nghiệm làm thế nào để tìm được nguồn nấm dồi dào, những yếu tố nào quyết định có nấm hay không.

Thức dậy từ 4 giờ sáng, ăn vội bát cơm nguội với chút thức ăn từ bữa tối hôm trước, chị Nguyễn Thị Yên, xã Hợp Thành (thành phố Lào Cai) quấn lại chiếc khăn đội đầu cho chặt rồi đeo lù cở đi về phía vạt rừng sau nhà. Để đến được đó, chị phải đi bộ leo dốc dựng đứng gần 30 phút. Sau cơn mưa hôm trước, đường mòn trở nên trơn trượt, phải bám vào những gốc cây dại mọc ở sườn núi, chị Yên mới không bị ngã. “Nấm chỉ ngon nhất trong vòng 2 ngày đầu mọc nên phải tranh thủ hái lúc mũ nấm chưa bung nở, khách hàng thích ăn nhất loại nấm còn ngủ mũ và loại này cũng được giá nhất”, chị Yên chia sẻ về kinh nghiệm chọn nấm ngon. Quan trọng nhất là người hái nấm biết phân biệt nấm lành và nấm độc, mùa này vạt rừng chị Yên hái tuyệt nhiên không có nấm độc và theo kinh nghiệm của chị thì nấm rừng ngon duy nhất loại màu trắng.

Nấm mọc không nhiều và phải mất khá nhiều thời gian mới có thể hái được 1 kg nấm. Người hái giỏi nhất chỉ được 5 kg trong một buổi sáng. Khi mặt trời chưa lên sau ngọn cây rừng, những người hái nấm nhanh chóng xuống núi chở nấm đi về phía cửa khẩu. “Thời gian có nấm ít lắm, đó là cơ hội kiếm tiền nên dù mệt, dù đường khó đi nhưng chúng tôi vẫn cố gắng được”, chị Lương Thị Hà tâm sự.

Với người phụ nữ vùng cao, không dễ để kiếm được tiền triệu trong vòng một ngày, chỉ đến mùa nấm điều đó mới xảy ra. Vì vậy, họ mong chờ đến mùa nấm rừng lắm. Không biết bao lần ngã, bao lần sức khỏe yếu đi vì dậy sớm, đi bộ quãng đường xa để hái được những cây nấm ngon đem bán cho thực khách. Đằng sau món nấm có giá tiền triệu là cả một câu chuyện dài về nỗi vất vả của người hái. Khách hằng chuộng món nấm, còn người hái có thêm thu nhập trang trải cuộc sống hàng ngày, nuôi các con ăn học, nên mùa nấm rừng được cả người bán, người mua mong chờ đến nhanh và kéo dài thêm nữa.