Hiệu quả mô hình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) trên cây lúa

Thứ hai - 15/05/2023 03:07

Chương trình quản lý dịch hại tổng hợp trên cây trồng (IPM) là hệ thống sử dụng các phương tiện kỹ thuật và các biện pháp thích hợp nhằm hạn chế tác hại của sâu bệnh, tăng năng suất, chất lượng nông sản. Chương trình đã được áp dụng thành công trên cây lúa ở thôn Đình Hồ, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc. Quá trình triển khai đã cho thấy khi áp dụng phương pháp này giúp giảm được chi phí sản xuất, giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) độc hại tồn dư trên sản phẩm, đảm bảo sức khỏe người lao động, tạo ra sản phẩm an toàn, bảo vệ hệ sinh thái đồng ruộng, tăng lợi nhuận trên mỗi đơn vị diện tích canh tác.

Sau hơn 4 tháng chăm sóc, giờ đây, đứng trước cánh đồng lúa Nếp hương đang nặng trĩu hạt mới thấy được hiệu quả mà chương trình quản lý dịch hại tổng hợp trên cây lúa đã mang lại người dân nơi đây. Tham gia mô hình, các thành viên trong Thôn Đình Hồ, xã Kim Song Trường đã được Trung tâm Khuyến nông tỉnh tập huấn các chuyên đề về IPM góp phần giảm lượng phân bón so với canh tác tập quán từ 10 -15%. Đồng thời, bảo tồn được nguồn thiên địch trên đồng ruộng, số lần phun và sử dụng thuốc BVTV ít hơn so với cacnh tác tập quán 1-2 lần/vụ. Chi phí áp dụng cho ruộng lúa IPM giảm hơn so với truyền thống từ 15-17%/ha, chủ yếu là chi phí phân bón, thuốc BVTV và công lao động.

Quá trình thực hiện mô hình, cán bộ kỹ thuật đã bám sát địa bàn hướng dẫn bà con chăm sóc phòng trừ sâu bệnh theo từng giai đoạn phát triển của lúa

Ông Đào Khắc Quế, hộ tham gia mô hình cho biết: Tham gia thực hiện mô hình IPM này tôi đã được cán bộ khuyến nông tỉnh tập huấn, hướng dẫn chăm sóc cây lúa theo quy trình canh tác bài bản. Nhất là trong việc thăm đồng, chúng tôi sẽ lấy các chỉ tiêu để đánh giá theo dõi từng chỉ tiêu, cũng từ đó sẽ giúp chúng tôi quản lý tốt dịch hại và ít sử dụng thuốc BVTV cũng như việc sử dụng thuốc đúng cách hơn. Sau một thời gian triển khai chương trình IPM, nông dân chúng tôi đã nắm bắt được các thành phần sinh vật gây hại trên cây lúa, các loại thiên địch trên đồng ruộng, phương pháp điều tra và đưa ra những biện pháp xử lý khoa học, an toàn với môi trường.

Áp dụng quy trình sản xuất lúa theo IPM lúa chín đồng loạt, hạt mẩy, chắc.

Bà Hoàng Thị Lài cũng là một trong những hộ tham gia mô hình này chia sẻ: “mới đầu tham gia mô hình cũng thấy lo lắng, vì từ trước tới giờ là canh tác theo lối tập quán truyền thống, thường gieo sạ dày, chưa theo quy trình nào mà chủ yếu theo kinh nghiệm của bản thân. Từ khi tham gia mô hình này, thực tế đã cho thấy lợi ích như: lượng giống 3,5 -4 kg/sào nay giảm còn 3 kg/sào, lúa được gieo mạ rồi cấy bằng máy cấy, đều và phát triển tốt, ít cỏ dại, cây lúa khỏe, chống chịu sâu bệnh và đổ ngã tốt. Đến kỳ thu hoạch, bông lúa to, tỷ lệ hạt chắc cao, mẩy hạt, năng suất ước đạt 3,4 tạ/sào, cao hơn so với sản xuất truyền thống 0,4 tạ/sào và có cả Công ty đến mua lúa tươi ngay tại chân ruộng. Thật sự chúng tôi phấn khởi lắm”.
Việc đưa giống lúa nếp Hương vào sản xuất trong mô hình cho thấy phù hợp với điều kiện sản xuất ở đây nên ít sâu bệnh. Đồng thời khi áp dụng lúa cấy, cây lúa phát triển khỏe, thân cứng, chống đỗ ngã tốt, thời gian sinh trưởng đảm bảo và cho thu hoạch đúng thời vụ. Ngoài ra, đưa giống lúa nếp vào sản xuất dễ tiêu thụ, bán được giá. Hiện tại, toàn bộ sản lượng lúa của mô hình đã được Công ty lương thực Nghệ An thu mua tại chân ruộng với giá là 6.300đ/kg lúa tươi, cao hơn 1000 đồng đến 1500đồng so với các giống lúa khác. Nhờ sản xất lúa theo chương trình quản lý dịch hại tổng hợp trên cây lúa mà năm nay nhiều hộ tham gia mô hình có thể thu lợi nhuận trên 5 triệu đồng mỗi ha.

Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh phối hợp UBND xã Kim Song Trường tổ chức
hội thảo đầu bờ đánh giá kết quả mô hình

Mô hình quản lý dịch hại tổng hợp trên cây lúa được Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh triển khai ở vụ Xuân năm 2023 tại thôn Đình Hồ, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, với diện tích 10 ha, 70 hộ tham gia. Để đánh giá kết quả mô hình Quản lý dịch hại tổng hợp. Vừa qua, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh phối hợp với chính quyền địa phương nơi đây tổ chức hội thảo đầu bờ để đánh giá kết quả quá trình triển khai. Tại hội thảo, bà con nông dân đã đánh giá cao về kết quả mà mô hình mang lại. Mô hình đã sử dụng giống lúa Nếp Hương có tiềm năng năng suất cao, giảm lượng giống còn 60 kg/ha (giảm 40 kg/ha), giảm lượng phân đạm hơn 30 kg/ha, giảm số lần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật từ 1-2 lần/vụ. Các loại thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trên đồng ruộng được chọn lựa, ưu tiên dùng thuốc có nguồn gốc sinh học, sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng, nhờ vậy đã khống chế được sự lây lan, gây hại của sâu bệnh hại. Năng suất lúa ước đạt bình quân 6,8 tấn/ha, cao hơn 0,8 tấn/ha so với ruộng trồng lúa theo tập quán của nông dân.
Theo ông Phan Văn Hạnh - Phó Chủ tịch UBND xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc: Có thể thấy, việc triển khai mô hình IPM đã giúp nông dân nâng cao nhân thức trong canh tác lúa giảm được thuốc BVTV, giống, phân hoá học; tăng năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế. Từ đó, góp phần bảo vệ môi trường, sinh thái nông nghiệp và sức khoẻ nông dân. Thông qua mô hình đã đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất được các hộ nông dân đón nhận, tiếp thu và áp dụng, đạt kết quả tốt. Dù diện tích tham gia chưa nhiều, nhưng việc áp dụng mô hình quản lý dịch hại tổng hợp IPM cho cây lúa là tiền đề vững chắc cho sản xuất VietGAP, hữu cơ, sản xuất theo quy chuẩn, tiêu chuẩn không chỉ tại địa phương mà còn trên địa bàn toàn tỉnh, góp phần thúc đẩy phát triển một nền nông nghiệp sạch và bền vững./.

Nguyễn Hoàn