Hướng tới nông nghiệp hữu cơ bền vững

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam tham quan gian hàng trưng bày các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại lễ phát động hưởng ngày hội hữu cơ châu Á

Đây là lần đầu tiên nội dung này được tổ chức tại Việt Nam nhằm hưởng ứng Tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh chính quyền địa phương châu Á về Nông nghiệp hữu cơ. Đại diện lãnh đạo các Bộ, ban, ngành Trung ương và 19 tỉnh, thành phía Bắc đã tham dự chương trình.  

Không mới

Phát biểu tại lễ phát động, ông Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam cho biết, ở nước ta, từ những năm 60 trở về trước đều sử dụng hình thức SX nông nghiệp hữu cơ. Theo quy luật phát triển về dân số và các cuộc cách mạng công nghiệp, nền SX nông nghiệp hơn nửa thế kỷ qua chỉ tập trung sử dụng các nguyên liệu đầu vào hóa chất tổng hợp, dẫn đến mặt trái của SX nông nghiệp, đó là đất bị thoái hóa nghiêm trọng, môi trường ô nhiễm, người SX lẫn người tiêu dùng ngày càng gia tăng các vụ ngộ độc từ thức ăn hàng ngày không an toàn, bệnh hiểm nghèo tăng chưa có điểm dừng…

Chính vì vậy, việc SX nông nghiệp hữu cơ không chỉ mang lại hiệu quả cho đơn vị SX, mà còn phát huy giá trị nhân văn, đóng góp cho nền kinh tế phát triển xanh, bền vững, để lại cho thế hệ mai sau một trái đất xanh, sạch, đầy sức sống…

Năm 1998, Hội Làm vườn Việt Nam cùng Tổ chức ORION (Thụy Điển) và tổ chức CIDSE đã thực hiện mô hình SX chè hữu cơ tại xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, Thái Nguyên. Đây cũng là mô hình SX hữu cơ sớm nhất của Việt Nam.

Ông Đoàn Văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên cho biết: “Nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển nông nghiệp hữu cơ, cuối năm 2016, tỉnh Thái Nguyên đã tập trung triển khai từng bước đưa nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp hữu cơ ứng dụng công nghệ cao vào SX tại tỉnh.

UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan, đơn vị địa phương triển khai đẩy mạnh SX nông nghiệp hữu cơ; ban hành đề án Tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2020, đề án phát triển kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2020, trong đó khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư, SX nông nghiệp theo hướng hữu cơ, an toàn.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã ký kết hợp tác với Tập đoàn Quế Lâm để thúc đẩy phát triển SX nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh, tập trung một số cây trồng vật nuổi chủ lực như chè, lúa gạo, rau, cây ăn quả, lợn, gà”.  

Nhưng không dễ

Tuy nhiên, trong điều kiện nước ta hiện nay, SX nông nghiệp hữu cơ cũng gặp phải không ít khó khăn, thách thức về an ninh lương thực, sự phức tạp về quá trình SX và giám sát, quản lý, quy mô hiệu quả SX, môi trường… Việt Nam là một nước nông nghiệp, diện tích đất nông nghiệp trên đầu người chỉ bằng 8,7% trung bình của thế giới. Để đảm bảo an ninh lương thực, Việt Nam chỉ có một con đường duy nhất là tăng năng suất, mà muốn tăng năng suất thì chỉ có con đường hóa học hóa.

Đây là một thách thức trong phát triển nông nghiệp hữu cơ không chỉ đối với Việt Nam mà với cả các nước đang phát triển trên thế giới. Quy trình SX khắt khe, cần thời gian khá dài để cải tạo đất, tạo nguồn nước tưới đáp ứng yêu cầu về chất lượng nên chi phí SX cao. Bên cạnh đó, phần lớn các doanh nghiệp và hộ SX nông nghiệp hữu cơ còn nhỏ lẻ, chủ yếu dựa vào các dự án hỗ trợ…

Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc đối ngoại Tập đoàn TH cho biết: “Thực tế thị trường sản phẩm hữu cơ hiện chưa gây dựng được niềm tin với người tiêu dùng. Trong chuỗi SX hữu cơ, chưa có cơ quan nào kiểm soát bao quát được toàn bộ chuỗi từ trồng trọt, sơ chế, phân phối, chế biến… Chỉ cần một khâu làm ăn gian dối là cả quy trình bị vô hiệu quả. Một thực tế nữa là chi phí SX hữu cơ cao hơn SX thông thường khá nhiều nên các sản phẩm bình thường cũng “đội lốt” hữu cơ, gây hiểu nhầm cho sản phẩm”.

Bà Jennifer, Giám đốc điều hành Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ châu Á cho rằng, quay lại phát triển nền nông nghiệp hữu cơ đòi hỏi nhận thức sâu sắc của cả xã hội. Chung một tư duy rồi song việc thực hiện lại cần vai trò chỉ đạo quyết liệt của các cơ quan điều hành. Và cuối cùng là một hệ thống cơ chế, giải pháp cần nhanh chóng được đưa vào để tổ chức thực hiện.