Sống dậy những đồi chè từ ‘vùng đất chết’

Từ một nơi cách trở được mệnh danh như “vùng đất chết”, cuộc sống của người dân một thời vô cùng khốn khó, nhưng với khát vọng vươn lên thoát khỏi cuộc sống đói nghèo, bằng nội lực và sự hỗ trợ của ngoại lực, “vùng đất chết” Hùng Sơn, huyện Anh Sơn đã và đang trở thành điểm sáng xây dựng NTM kiểu mẫu ở phía Tây Nam tỉnh Nghệ An.

Một thời mệnh danh “vùng đất chết”

Vào những thập kỷ 80, 90 thế kỷ trước, Hùng Sơn là xã miền núi nằm tả ngạn sông Lam, cách trung tâm huyện Anh Sơn hơn 12 km về phía Tây Bắc. Do cách trở nên vào mùa mưa Hùng Sơn như một ốc đảo. Những trận lũ lụt lịch sử đưa cát phủ lấp lớp đất bãi phù sa dọc sông Lam. Mặt khác, tập quán phát nương làm rẫy nên đất bị xói mòn nghiêm trọng… Không ít người bỏ xứ đi tìm miền đất hứa. Hồi đó, cả xã không có người nào học hết cấp 2.

Lãnh đạo địa phương nơi đây bao phen trăn trở  tìm hướng đi cho Hùng Sơn. Họ bao lần ra Bắc tìm giống vải thiều về trồng để phát triển vườn đồi, rồi dự án trồng dâu nuôi tằm, nuôi dê và sang vùng Phủ Quỳ, lên vùng Bãi Phủ đưa cây tiêu, các loại cây ăn quả về trồng… đều không thành công, Hùng Sơn vẫn tiêu điều, xác xơ.  

Bí thư Đảng ủy xã Hùng Sơn Võ Văn Hiền gắn bó với các phong trào phát triển kinh tế từ những năm đầu thập kỷ 80 thế kỷ trước chia sẻ: Hùng Sơn có điều kiện khí hậu thổ nhưỡng giống xã Long Sơn, có thể trồng chè ở vùng đồi cho hiệu quả kinh tế cao. Đầu năm 2000, ông Hiền lúc đó là Chủ tịch Hội Nông dân xã nhận nhiệm vụ dẫn 120 cán bộ, đảng viên và những nông dân có chí hướng làm ăn xuống Long Sơn, nơi có Tổng đội Thanh niên xung phong 1 trồng chè, tham quan, học tập.

Sau chuyến đi về, với tinh thần gương mẫu, Bí thư Đảng ủy xã bấy giờ là ông Cao Đình Khang cùng hai nông dân khác là Võ Văn Đông và Võ Thị Thanh bắt tay vào trồng 3 hecta chè đầu tiên, sau đó phát động nhân dân trồng dần được 27 hecta chè. Không phụ công, cây chè nhanh chóng bén duyên đất Hùng Sơn. Sau bốn năm, chè phát triển tốt cho thu hoạch lợi nhuận gấp đôi cây lúa đã mở hướng đi mới cho Hùng Sơn.

Được huyện Anh Sơn có chính sách hỗ trợ trồng chè, diện tích cứ tăng dần theo từng năm, lên 50, rồi 200, 300 hecta... Ông Nguyễn Văn Thuận, thôn Quang Tiến, người trồng 3 hecta chè cho biết: Trồng chè đầu tư không lớn, nhưng cho hiệu quả kinh tế cao hơn cây lúa và một số cây trồng khác, đặc biệt thu hoạch quanh năm, mặc dù giá cả cây chè có lúc lên xuống theo thị trường.

Chè Hùng Sơn thơm ngon, sản xuất ra đến đâu tiêu thụ gọn đến đó, nhất là khi Công ty chè Nghệ An đặt cơ sở thu mua và đầu tư xí nghiệp chế biến chè ngay tại địa phương đã tạo cho bà con phấn kích hăng say trồng chè. Những đồi trọc ở vùng Khe Lầy được mệnh danh là đồi “chết” nay thành đồi chè xanh 50 hecta ngút ngát.

Vậy là sau 20 năm tạo dựng, Hùng Sơn trở thành vựa chè của huyện Anh Sơn và  của Nghệ An với hơn 600 hecta chè LDP1. Giờ đây, đến Hùng Sơn những đồi chè xanh tít tắp, đẹp như bức tranh thủy mặc. Những đồi keo trước đây nhừng chỗ dần cho những đồi chè bởi giá trị kinh tế đem lại cho người dân.

Đi cùng với phát triển vùng nguyên liệu chè, Hùng Sơn đã xuất hiện các tổ hợp, HTX chế biến chè với năng lực chế biến đạt 100 tấn chè búp tươi/ngày. Năm 2020, Hùng Sơn sản xuất và tiêu thụ được hơn 10 nghìn tấn chè các loại, đạt doanh thu gần 40 tỷ đồng. Trong đó, chè (sạch) xanh Hùng Sơn với mẫu mã đẹp của HTX chè xanh Minh Sáng đạt sản phẩm OCOP 3 sao.  Bà Trần Thị Lý, Giám đốc HTX chè xanh Minh Sáng cho biết: HTX chúng tôi trồng 6 hecta chè theo tiêu chuẩn sạch, tạo hương vị đậm đà, đặc biệt. Chè xanh Minh Sáng đã có mặt ở các siêu thị trong cả nước và được người tiêu dùng tin dùng...

Trở thành điểm sáng miền Tây

Nhờ được đầu tư xây dựng cây cầu cứng bắc qua sông Lam và hạ tầng giao thông tuyến tỉnh lộ 534 đi qua xã Hùng Sơn hoàn thành đã tạo điều kiện thuận lợi cho bà con phía tả ngạn phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập. Hùng Sơn như được lột xác, từng bước hình thành các vùng nguyên liệu mía dọc bãi bồi ven sông Lam cung cấp cho Nhà máy đường Sông Lam.

Theo UBND xã, năm 2020, vùng nguyên liệu chè Hùng Sơn được mở rộng với 600 hecta, cùng với đó là 600 hecta keo và hơn 150 hecta mía. Riêng hai cây chè và mía, mỗi năm đã cho thu nhập khoảng 100 tỷ đồng. Ngoài ra, người nhân dân còn phát triển mạnh dịch vụ, hiện Hùng Sơn có hàng trăm người đi xuất khẩu lao động và làm việc tại các tỉnh...

Tại Hùng Sơn, đã có trang trại chăn nuôi lợn công nghệ cao do Tập đoàn Mavin (Úc) đầu tư diện tích 100 hecta, hằng năm cung cấp khoảng 500 nghìn con lợn giống ra thị trường. Trên cơ sở đó khuyến khích người dân phát triển mô hình nuôi lợn vệ tinh gia công cho Mavin. Đến nay, thu nhập của người dân đạt 53 triệu đồng/người/năm, cao hơn bình quân chung của tỉnh và huyện; tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 1,2 %... Đường làng ngõ xóm được bê tông hóa 100%.

Sau khi đi thăm một số mô hình trồng và chế biến chè, ông Sơn Trần Minh Hoàn, Chủ tịch UNBD xã Hùng Sơn đưa chúng tôi trở về trụ sở UBND xã. Trụ sở làm việc của xã khang trang còn thơm mùi sơn, có thể nói bề thế nhất nhì so với các huyện trong tỉnh.

Theo ông Hoàn: Xã có gần một nghìn hộ, hơn 4.200 khẩu, trong đó 33%  giáo dân. Trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia  xây dựng NTM, với sự năng động của lãnh đạo và sự đoàn kết lương giáo, hỗ trợ của tỉnh, huyện, đã đưa Hùng Sơn từng bước hoàn thành 19 chỉ tiêu và về đích năm 2015.

Hùng Sơn đang phấn đấu về đích xã NTM nâng cao đầu tiên của huyện miền núi Anh Sơn vào cuối năm 202. Hiện Hùng Sơn đang triển khai đề án chỉnh trang ở các xóm theo hướng thân thiện môi trường xanh, sạch, đẹp, sáng. Phấn đấu 100% tuyến đường trong xóm đều có điện chiếu sáng cây xanh và hoa dọc…

Theo Nghị quyết đại hội Đảng bộ, trong nhiệm kỳ 2021-2025, Hùng Sơn tập trung phát triển kinh tế bền vững, trên cơ sở phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với du lịch sinh thái. Để làm được việc này, Hùng Sơn sẽ tập trung các nguồn lực để ưu tiên phát triển “3Đ”(Đường, Đập và Điện) vào vùng chè để vừa phát triển kinh tế, kết hợp du lịch sinh thái và điều hòa môi trường. Cụ thể, địa phương sẽ là bê tông hóa 50 km đường cho vùng nguyên liệu chè; đầu tư mới ba đập lớn có trữ lượng nước từ 1/2 triệu đến một triệu m3 nước/hồ để chủ động nước tưới cho cây chè và điều hòa môi trường cùng với đó đưa điện lưới đến vùng chè.

Trên cơ sở đó, sẽ khuyến khích người dân lắp đặt hệ thống tưới tự động cho vùng nguyên liệu chè và đầu tư phát triển du lịch sinh thái, thăm quan thưởng ngoạn đồi chè... Ngoài ra, nếu được hỗ trợ xi măng, Hùng Sơn sẽ hoàn thành 30 km kênh mương thoát nước dọc các trục giao thông lớn và các khu dân cư… Qua trao đổi, được biết, các dự án này đã được địa phương chuẩn bị khá chu đáo cùng với sự hỗ trợ giúp sức của huyện Anh Sơn của tỉnh Nghệ An và các doanh nghiệp.

Chia tay Hùng Sơn về xuôi, nhìn những đồi chè như những chiếc bát xanh úp trùng điệp và xa xa những mái như những căn biệt thự mái lợp xanh, đỏ lấp ló dưới lưng đồi soi bóng xuống dòng Lam thì niềm tin Hùng Sơn trở thành xã NTM kiểu mẫu của huyện miền núi Anh Sơn là hiện thực không xa.

Theo Sơn Tử Phước/nongnghiep.vn
https://nongnghiep.vn/song-day-nhung-doi-che-tu-vung-dat-chet-d296541.html