Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Cà phê Tây Nguyên là thương hiệu quý hơn vàng, phải giữ gìn

Mở đầu phiên đối thoại, nông dân Đỗ Quý Toán đến từ thôn Tân Lập, xã Ea Na, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk, chuyên sản xuất cà phê chồn đặt câu hỏi:

Vừa qua, lô cà phê đầu tiên đã được xuất khẩu sang châu Âu theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Châu Âu, với thuế suất 0%. Đây là cơ hội tốt mở ra cho ngành sản xuất, chế biến cà phê, nhất là khi trong số 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được EU cam kết bảo hộ, trong đó có cà phê Buôn Ma Thuột.  Xin hỏi Thủ tướng, Chính phủ có giải pháp gì để phát triển ngành chế biến, xuất khẩu cà phê bền vững?

Cũng liên quan đến vấn đề này, thời gian qua, do giá cà phê xuống rất thấp, khiến nông dân nhiều địa phương lo lắng, muốn chặt đi để trồng cây khác. Xin Thủ tướng cho biết, người trồng cà phê chúng tôi có nên tiếp tục duy trì cây trồng gắn với lịch sử, văn hóa của Tây Nguyên hay không? Chính phủ có định hướng gì để giúp nông dân chuyển đổi sang cây trồng khác và làm sao xác định được đâu là cây trồng chủ lực của Tây Nguyên?

Trước câu hỏi rất hay và bao quát này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trả lời trực tiếp. Thủ tướng cho biết: "Trước hết, phải khẳng định cà phê là sản phẩm nông sảnnchủ lực và chiến lược của Việt Nam. Trên thực tế, chất lượng cà phê Việt Nam rất tốt, được thế giới đánh giá cao. Vì vậy, tôi khuyên bà con chúng ta vẫn tiếp tục trồng cà phê. Tuy nhiên, phải quy hoạch vùng trồng cho rõ ràng".
 

Thủ tướng nhấn mạnh: Nông dân không được tiếp tục phá rừng rừng tự nhiên để trồng cà phê, mà cần nâng cao quy hoạch chất lượng trồng cà phê, thâm canh có chất lượng đối với cây cà phê. Về phía Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ NNPTNT tiếp tục mở rộng ổn định thị trường, cấp vốn để để tái canh cà phê, nâng cao chất lượng tái canh. Đồng thời, đẩy mạnh chế biến sâu nâng cao chất lượng sản phẩm. "Cà phê Tây Nguyên là thương hiệu quý hơn vàng, nên phải gìn giữ"- Thủ tướng khẳng định.

Cũng liên quan đến vấn đề này, Thủ tướng gợi ý, bên cạnh đó việc trồng, phát triển cây cà phê, phải đẩy mạnh chế biến sâu, bởi như hiện nay, tỷ lệ chế biến sâu mới đạt 12%, còn lại chủ yếu là sản xuất thô, cùng với đó quy hoạch vùng trồng nơi nào phu hợp nhất. Trách nhiệm của nông dân và doanh nghiệp là phải giữ vững thương hiệu cà phê Tây Nguyên. 

Tiếp theo câu hỏi này, nông dân  Trần Thị Hoàng Anh, HTX mật ong Phương Di, xã Ia Der, huyện Ia Grai, Gia Lai, liên kết với doanh nghiệp trồng 600ha điều hữu cơ, nuôi ong lấy mật, chứng nhận hữu cơ đặt câu hỏi: 

Những năm qua, Chính phủ và các bộ ngành đã tăng cường các giải pháp, quy định của pháp luật về quản lý phân bón, chống phân bón giả. Đặc biệt, từ khi ngành phân bón được chuyển về cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý thì việc quản lý phân bón đã có những chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên, để sản xuất nông nghiệp tốt hơn, làm ra nông sản sạch, an toàn hơn thì thời gian tới đây Chính phủ, các bộ ngành có giải pháp nào triệt để hơn để chấm dứt tình trạng phân bón giả?

Được sự chỉ định của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường trả lời:

Năm ngoái đã xuất khẩu trên 40 tỷ USD về nông sản, năm nay khả năng trên 41 tỷ USD. Ngoài ra chúng ta còn đảm bảo cho nhu cầu cho khoảng 100 triệu dân. Chứng tỏ ngành sản xuất nông nghiệp nước ta rất giỏi, chăm lo yếu tố đầu vào tốt. 

Những năm trước đây còn nhiều vấn đề, tuy nhiên sau năm 2016, Thủ tướng Chính phủ dưới nghị quyết của Quốc hội yêu cầu phải chấn chỉnh, tập trung một cơ quan quản lý. Sau đó Thủ tướng ra văn bản, nghị định mới thống nhất một đầu mối là Bộ NNPTNT là cơ quan trực tiếp quản lý.

Đến giờ phút này có một tín hiệu rất đáng mừng, như 4 năm trước chúng ta có chưa đến 80.000 tấn phân bón hữu cơ thì đến nay chúng ta có gần 4 triệu tấn phân hữu cơ. Đó là một sự thay đổi rất lớn về nhận thức. Nông nghiệp hữu cơ trong 4 năm qua có bước phát triển rất mạnh. 

Đến giờ phút này nước ta có 125.000 ha gieo trồng trồng nông nghiệp bằng phương thức hữu. Và năm ngoái chúng ta đã xuất khẩu 353 triệu USD nông sản hữu cơ đi 80 nước. Điều đó chứng minh rằng chúng ta đang vận hành một nền nông nghiệp văn minh, một nền nông nghiệp sạch, ổn định.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh về quản lý phân bón:

“Tới đây phải điều tra truy tố nghiêm khắc nhất theo Luật hình sự những tổ chức, cá nhân sản xuất phân bón giả, phát hiện những đại lý, cá nhân sản xuất phân bón giả bắt bỏ tù ngay, lên án những hành vi tiêu cực”.

 Tuy nhiên, không phải tất cả đã tốt rồi, còn nhiều chỗ chúng ta cần phải tiếp tục chấn chỉnh, kể cả những đơn vị sản xuất phân bón, kể cả quy trình ứng dụng… tới đây chúng ta cần phải làm đồng bộ khâu tổ chức sản xuất phải sạch nhất. 

Thứ hai là có quy chuẩn đối với từng loại cây trồng để đảm bảo các như cầu xuất khẩu cùng như tiêu thụ trong nước. 

Thứ ba là tăng cường quản lý của cơ quan quản lý nhà nước giữa Bộ Nông nghiệp, Bộ Công thương, các cơ quan liên quan và các tỉnh để giám sát từ khâu sản xuất, sử dụng dụng phân bón cùng các vật tư khác. Đảm bảo Việt Nam Không chỉ cường quốc về sản xuất nông nghiệp, mà còn biết đến với đất nước có nền nông nghiệp thông minh, nông nghiệp sạch, tham gia sâu hơn trong chuỗi nông sản toàn cầu.

Về trồng và phát triển cây mắc ca, nông dân Vi Thị Thanh, ở Bon Rơ Sông, xã Đăk RMăng huyện Đăk Glong, tỉnh Đăk Nông, hiện sản xuất kinh doanh tổng hợp, trồng cà phê đặt câu hỏi: Trong bối cảnh nhiều cây công nghiệp chủ lực, truyền thống của Tây Nguyên như cà phê, cao su, hồ tiêu đồng loạt mất giá thì cây mắc ca được xem là một hướng đi mới. Nông dân Tây Nguyên đã đầu tư trồng mắc ca rất nhiều, nhưng trồng được 5 – 6 năm mới biết cây mắc ca không có quả hoặc rất ít quả, nguyên nhân là giống cây mắc ca kém chất lượng. Điển hình là tại huyện Tuy Đức của tỉnh Đắk Nông đang có rất nhiều nông dân khốn khổ vì mắc ca không có trái.

Vậy xin hỏi sắp tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ NNPTNT sẽ có những giải pháp gì về việc phát triển cây mắc ca?

Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trả lời: "Ngày mai Thủ tướng sẽ chủ trì Hội nghị tổng kết 5 năm trồng mắc ca ở Việt Nam. Cây mắc ca ở thế giới đã tăng nhu cầu lên 200%. Có thể thấy, cây mắc ca vô cùng có hiệu quả. Ngày mai chúng ta sẽ tổng kết để chỉ ra đâu là thành công hay không thành công, nguyên nhân và giải pháp phát triển mắc ca tại Việt Nam".

"Về cây giống không ra trái, yêu cầu kiểm tra ai cung cấp giống không phù hợp khiến cho cây Mắc ca không ra trái hoặc ra trái rất ít. Tại hội nghị ngày mai, chúng tôi sẽ lắng nghe và tiếp thu các ý kiến từ tất cả các bên để tìm ra giải pháp tốt nhất phát triển cây mắc ca"- Thủ tướng lưu ý.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc:

Hoan nghênh sáng kiến tổ chức Hội nghị Thủ tướng đối thoại với Nông dân

Hôm nay, tôi rất hoan nghênh Hội Nông dân Việt Nam cùng các cơ quan ban ngành đã có sáng kiến tổ chức Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân tại TP. Buôn Ma Thuột.

Hôm nay có tới 15 cơ quan đến dự hội nghị, bao gồm các ban Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành có liên quan trực tiếp đến những vấn đề mà nông dân quan tâm. Ngoài ra còn có cơ quan tổ chức sản xuất tiêu thụ, vốn tín dụng…, đều là những vấn đề nông dân quan tâm. Rất mong 350 nông dân có mặt tại hội nghị hôm nay đặt câu hỏi sát với yêu cầu thực tế, phù hợp với đặc thù sản xuất ở khu vực miền Trung, Tây Nguyên. Mỗi vùng đặc thù khác nhau, có liên hệ với cả nước nhưng chúng ta vẫn nên tập trung vào các vấn đề mang tính đặc thù của vùng như sau:

Một là: Chính phủ, Bộ ngành muốn nghe những tâm tư nguyên vọng có kiến nghị khó khăn gì để đề nghị với Chính phủ. Từ quy hoạch sản xuất, tới tiêu thụ sản phẩm, có khó khăn gì bà con nêu lên.

Hiện nay lực lượng lao động của chúng ta rất dồi dào, có tới 65% nông dân sinh sống ở nông thôn, trong vấn đề đầu tư phát triển nhân lực, chúng ta cần phát huy thế mạnh này, tiềm lực này.

Thứ 2, tiếp tục phát huy mạnh mẽ tinh thần nông nghiệp, nông thôn Việt Nam luôn là trụ đỡ của nền kinh tế đất nước qua các thời kì kháng chiến, xây dựng đất nước, hay dịch bệnh Covid-19… Dịch bệnh Covid-19 xảy ra khiến nền kinh tế cả thế giới tăng trưởng âm, nhưng Việt Nam vẫn tăng trưởng được, trong đó có trụ đỡ quan trọng là nông nghiệp, nông thôn.

Năm nay vì xảy ra Covid – 19, không ít lao động bị mất việc làm. Tuy nhiên lao động ở khu vực nông nghiệp, nông thôn Việt Nam hầu như không bị thất nghiệp, trong khi thành thị thất nghiệp rất nhiều. Ví dụ như nước Nhật, là nước công nghiệp nhưng Chính phủ nước này còn phải cấp tiền cho người lao động về nông nghiệp làm việc.

Đáng mừng là kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam vẫn đạt tới 42 tỷ USD, là một trong những nước dẫn đầu châu Á về xuất khẩu.

Về nông thôn mới, chúng ta đã đạt mục tiêu hơn 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Chính phủ, Bộ NNPTNT và các địa phương đã đặt mục tiêu 63% số xã đạt chuẩn nông thôn mới trong năm nay. Bên cạnh đó, chúng ta đang hình thành lớp nông dân mới, Chính phủ rất tự hào về điều này, chưa bao giờ khu vực nông nghiệp, nông thôn từ đồng bằng đến miền núi có sự tăng trưởng tốt như vậy.

Năm nay đại dịch, song cơ bản chúng ta vẫn được mùa trúng giá từ lúa gạo, thuỷ sản, trái cây… Có thể nói nông nghiệp thắng lợi toàn diện. Số hộ thiếu đói giảm 70% so với cùng kì.

Tuy vậy, trách nhiệm của chúng ta còn nhiều việc cần làm, còn nhiều trăn trở cần giải pháp tháo gỡ.

Về thị trường, chúng ta phải mở thị trường mới, EVFTA khó vậy mà chúng ta còn vào được. Tuy nhiên, tỷ lệ chế biến các mặt hàng nông sản còn thấp, như cà phê mới có 12%. Vốn liếng còn khó khăn, tín dụng tăng trưởng 6% nhưng mà nông nghiệp được đầu tư bao nhiêu? Hôm nay có đại diện Ngân hàng Nhà nước, yêu cầu phía ngân hàng phải trả lời được câu hỏi làm thế nào tháo gỡ khó khăn về vốn cho nông dân.

Ngoài ra, tình trạng phân bón giả, thuốc trừ sâu kém chất lượng cũng còn nhức nhối, gây khó khăn trong sản xuất kinh doanh cho bà con.

Tôi hi vọng lần này chúng ta sẽ tập trung mạnh vào những vấn đề bức xúc cần tháo gỡ. Hi vọng sau hội nghị này, sẽ có thêm những lớp nông dân mới về kiến thức, ý chí, tư duy mới, suy nghĩ mới, cái thời con trâu đi trước cái cày theo sau đã qua rồi.

Thứ ba, chúng ta làm thế nào phát huy hơn nữa tinh thần tự lực tự cường của nông dân; suy nghĩ phải làm gì để nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững, từ đó giải quyết tốt các vấn đề ở nông thôn, nông dân. Đó không chỉ là vật chất, tinh thần đang đặt ra ở nông thôn, nhất là nông thôn ở miền Trung, Tây Nguyên. Tây Bắc heo hút, khó khăn hơn nhiều, nhưng chúng ta cần phối hợp để làm sao 15 cơ quan nhà nước ngồi đây cùng tập trung giải quyết. Đối thoại phải là thiết thực chứ không phải là hình thức.