Khó khăn đầu vụ ĐX

Theo cán bộ nông nghiệp các tỉnh vùng hạ lưu, khó khăn vụ ĐX chính vụ lo lắng gặp hạn vào giai đoạn lúa trổ, chín cuối vụ. Ở các tỉnh ven biển, vùng lúa ĐX sớm thu hoạch trước tết. Vùng lúa này hiện thời an toàn, ít sâu bệnh. Tuy nhiên, nông dân có tập quán nối vụ, tiếp sau vụ ĐX là xuống giống vụ HT nên có thể gặp thiếu nước. Bởi đây là thời điểm hạn, mặn xâm nhập.

Ông Dương Nghĩa Quốc, GĐ Sở NN-PTNT Đồng Tháp: Đồng ruộng kém màu mỡ

Năm nay lũ nhỏ, một số huyện trong tỉnh xuống giống vụ ĐX 2012 - 2013 sớm 1 tháng so với mọi năm. Đến nay đã xuống giống đạt 75% trên diện tích 205.000 ha vụ ĐX của toàn tỉnh, dù chúng tôi đã khuyến cáo và công bố chia 3 lịch thời vụ xuống giống.

Khó khăn trước mắt là lũ nhỏ, không phù sa. Không có lũ đồng nghĩa với việc ít phù sa, đồng ruộng kém màu mỡ, phải sử dụng phân bón nhiều hơn. Mặt khác, sâu bệnh có điều kiện phát triển, buộc phải tốn thêm tiền mua thuốc bảo vệ thực vật. Không có lũ, chuột có điều kiện sinh sôi bùng phát trên diện rộng, như trong quá khứ từng diễn ra những đợt dịch chuột phá hại lúa, hoa màu… Với những nguy cơ trên, chi phí SX lúa của nông dân trong vụ tới sẽ tăng cao so mọi năm.

Trong khi đó, thời vụ xuống giống vụ ĐX là một trong những yêu cầu cần được quan tâm, chú ý hạn chế sự lây lan, bùng phát dịch hại và không thể tránh đợt hạn ở cuối vụ. Việc bố trí thời vụ SX lúa ĐX cần thỏa mãn các yêu cầu: Đảm bảo né rầy nâu di trú từ vụ TĐ sang, đủ lượng nước SX trong suốt vụ, tránh ngập úng đầu vụ và hạn, mặn cuối vụ. Ở giai đoạn lúa trổ chín (tháng 2 - 3 và nửa đầu tháng 4) phải có đầy đủ lượng ánh sáng và số giờ nắng cần thiết và lượng mưa ít nhất mới đảm bảo năng suất.

Ông Lê Minh Đức, GĐ Sở NN-PTNT Long An: Có thể bùng phát nhiều dịch bệnh

Lúa ĐX ở Long An năm 2013, nhìn chung đã gieo sạ sớm hơn vụ cùng kỳ năm 2012 đến cả tháng. Tuy nhiên, do năm nay lũ về ở mức thấp nên một số vùng cao như Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Mộc Hóa… thiếu nước và không có thời gian nước ngập rửa đất, làm mềm đất nên để chuẩn bị cho vụ ĐX năm nay, người dân phải chịu tăng chi phí cho việc làm đất và bơm nước lên đến cả triệu đồng/1 ha.

Ngoài ra, do nước lũ ngập ít đồng ruộng, hoặc có chỗ không ngập khiến đồng ruộng ở những nơi này thiếu hẳn phù sa. Điều này đỏi hỏi lượng phân bón phục vụ cho đồng ruộng vụ này có thể phải chi phí cao hơn vụ cùng kỳ năm ngoái.

Mặt khác, cũng do thiếu nước về ruộng qua mùa lũ nên dịch ốc bươu vàng, đặc biệt là chuột xuất hiện trên đồng nhiều hơn, dẫn đến việc phá lúa cũng có thể làm ảnh hưởng ít nhiều đến năng suất.

Hơn nữa, do không có nước về vệ sinh đồng ruộng nên có thể xuất hiện nhiều dịch bệnh hơn, nếu nông dân không chịu khó thường xuyên ra thăm đồng. Nếu khắc phục tốt điều này thì cũng thuận lợi cho vụ HT tới.

Còn tình hình giống lúa thì năm nay Long An đã đảm bảo đủ lúa giống để gieo sạ theo kế hoạch. Với lúa đặc sản của Long An là Nàng Thơm Chợ Đào (NTCĐ), chúng tôi đã có kế hoạch phục tráng các giống NTCĐ ưu việt, tiến tới độc quyền SX các giống ấy, không để tình trạng NTCĐ ở đâu cũng có và đặc biệt là sẽ hướng tới việc xây dựng CĐML loại gạo đặc sản này, phấn đấu đạt diện tích 500 ha. Về lúa để xuất khẩu, Long An phấn đấu đạt 700.000 tấn/năm là hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch.

Theo tôi, một số khó khăn như đã trình bày tuy không lớn, nhưng để ngăn ngừa dịch bệnh, bà con cần chịu khó thường xuyên thăm đồng. Mặt khác, để CĐML là mô hình SX lúa kinh doanh hiệu quả, đòi hỏi các nhà kinh doanh lương thực phải liên kết để có vùng nguyên liệu xuất khẩu. Nếu họ đứng ngoài thì không thể nhân rộng mô hình này ra được.

Ông Đoàn Ngọc Phả, PGĐ Sở NN-PTNT An Giang: Chi phí tăng từ 4 - 5%/ha so với năm 2011

Theo đúng lịch thời vụ An Giang đang khẩn trương xuống giống lúa ĐX đến thời điểm này đạt 60% kế hoạch trên tổng diện tích cả tỉnh là 235.000 ha. Trước tình hình năm nay lũ nhỏ, lượng mưa dứt sớm, hạn cuối vụ sẽ xuất hiện. Năm nay lũ nhỏ một số vùng đất gò cũng đã xuống giống nhưng với diện tích không đáng kể.

Khi lũ không về tỉnh An Giang, xuống giống vụ lúa ĐX rất e ngại, lượng phù sa không có, không thể tiêu diệt dòng đời sâu bệnh từ vụ trước để lại, lúa chét sẽ phát triển mạnh, cỏ, chuột, ốc bươu vàng cắn phá sẽ nhiều hơn so với những năm có lũ. Như vậy, chi phí tăng lên từ 4 - 5%/ha so với năm 2011. Mặt dù lũ nhỏ, tốn thêm chi phí, nhưng tỉnh An Giang quyết tâm giữ vững năng suất bằng với mọi năm là 7,1 tấn/ha, đạt sản lượng trên 1,5 triệu tấn.

Ngoài ra An Giang là tỉnh nằm giáp với Kiên Giang có biển, nên hai huyện Thoại Sơn và Tri Tôn năm nào cũng bị xâm nhập mặn đe dọa vào đất SX nông nghiệp. Chính vì vậy, từ đầu năm ngành nông nghiệp chỉ đạo xây dựng các hệ thống cống ngăn mặn tấn công, cao điểm nhất thường vào những tháng nắng sau Tết.

Đồng thời tăng cường nạo vét các kênh mương thông thoáng để đảm bảo 100% nước phục vụ lúa ĐX. Ngoài lo ngại vấn đề thời tiết trong vụ mùa, vấn đề quan tâm lớn nhất vẫn là đầu ra hạt lúa, làm sau bán được giá cao?

Ông Kim Xê, Chi cục trưởng Chi cục BVTV Trà Vinh: Đề phòng xâm nhập mặn và rầy nâu

Tình hình xuống giống lúa ở đầu vụ lúa ĐX năm nay cũng gặp một số khó khăn lớn. Thứ nhất, năm nay lũ nhỏ, dứt mưa sớm, nông dân xuống giống sớm so với mọi năm. Thứ hai, Trà Vinh là tỉnh nằm ven biển nên nước ngọt ít, rất dễ bị mặn tấn công nếu không có cống đập an toàn. Theo dự báo năm nay, tình hình khô hạn sẽ diễn ra và vấn đề xâm nhập mặn càng gay gắt trong vụ lúa ĐX, nhất là tháng Giêng - giai đoạn lúa làm đòng và trổ bông.

Chính vì vậy tỉnh đang khẩn trương đầu tư hệ thống thủy lợi ngăn mặn sâm nhập vào đất lúa; bên cạnh việc khai thông các kênh lấy nước ngọt trong nội đồng, dẫn nước từ các kênh lớn để phục vụ tốt SX nông nghiệp.

Khó khăn tiếp theo trong đầu vụ ĐX năm nay, do tỉnh tăng diện tích từ 53.000 ha lên 70.000 ha, chủ yếu mở rộng các huyện ven biển như Trà Cú, Cầu Ngang và Châu Thành… nên việc quản lý mặn sẽ càng khó khăn hơn.

Ngoài vấn đề xâm nhập mặn, hiện nay mật độ rầy nâu xuất hiện vào bẩy đèn khá cao, dự báo rầy nâu có thể xuất hiện nhiều trong đầu vụ lúa ĐX. Lý do năm nay vụ lúa TĐ thu hoạch trễ nên khi bà con thu hoạch đến đâu thì làm đất xuống giống tiếp vụ lúa ĐX đến đấy.

Tỉnh đã khuyến cáo xuống giống đúng lịch thời vụ, nhưng không tránh khỏi rầy nâu từ cánh đồng lúa đang thu hoạch bay sang cánh đồng mới sạ. Đến nay toàn tỉnh xuống giống hơn 24.000 ha đất lúa ĐX, dự kiến hoàn thành lịch xuống giống dứt điểm đến hết ngày 25/12, đạt 100%.

LÊ HOÀNG VŨ - THẠCH THẢO (thực hiện)