DN cần liên kết trước làn sóng siêu thị ngoại

Siêu thị ngoại ép… chiết khấu

Trong buổi đối thoại với chính quyền thành phố, bà Lê Thị Thanh Lâm, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Sài Gòn Food nhận định thời gian qua, nhiều hệ thống siêu thị trong nước bị các nhà đầu tư ngoại thâu tóm đã gây bất ổn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. DN muốn đưa hàng Việt vào hệ thống này cũng khó bởi các siêu thị ngoại đòi mức chiết khấu rất cao và liên tục gia tăng chiết khấu qua từng năm, khiến DN khó lòng trụ nổi trong kênh phân phối này.

Các DN Việt cần liên kết để tránh bị o ép khi đưa hàng vào siêu thị ngoại

“Với mức chiết khấu trung bình 17 – 20%, thậm chí 25%, các siêu thị ngoại đưa ra nhiều DN phải chịu lỗ với hàng loạt các loại phí như: phí trưng bày, mở mã, quầy kệ, marketing, thưởng doanh số, hỗ trợ các hoạt động khuyến mại, khai trương, sinh nhật siêu thị… Với cách này, DN muốn tồn tại thì phải tăng giá bán và vô hình trung ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Thậm chí với giá này, DN sẽ bị thiệt hại rất lớn vì khó cạnh tranh với mặt hàng của DN ngoại trong các siêu thị này”.

“DN Việt chỉ có thể có lãi khi phân phối ở các siêu thị nội với mức chiết khấu hợp lý dưới 10%. Thậm chí, hệ thống siêu thị nội phải tính toán giảm chiết khấu cho DN sản xuất hàng Việt điển hình như Vingroup giảm đến 50% chiết khấu cho DN Việt và miễn phí vận chuyển. Nếu có thêm nhiều siêu thị nội thì DN chúng tôi đỡ khổ” bà Lâm cho biết.

Giải thích về việc chiết khấu bị ép tăng, ông Diệp Dũng, Chủ tịch HĐQT Sài Gòn Co.op cho rằng, các tập đoàn sản xuất lớn ở nước ngoài khi đến đầu tư ở quốc gia luôn đi kèm “binh đoàn” chuỗi cung ứng. “Đằng sau các tập đoàn lớn lúc nào cũng là binh đoàn của các nhà sản xuất nước ngoài họ thống nhất và hoàn chỉnh. Cái gì khiến cho họ đồng hành với nhau, đó là chia sẻ về tầm nhìn dài hạn họ có chiến lược thôn tính từ từ; san sẻ trách nhiệm và chi phí, họ sẵn sàng bán thấp hơn 40%. Tuy nhiên, giá thấp này thì không chỉ nhà bán lẻ chịu mà phần thiệt này sẽ san sẻ cho những DN phía sau như nhà cung cấp, DN sản xuất… Tinh thần này DN Việt Nam chưa có được” ông Dũng khẳng định.

“Làm sao DN Việt có thể tham gia vào chuỗi cung ứng này?” sau khi đặt câu hỏi ông Dũng cũng đưa ra yêu cầu là DN cần phải chuẩn hóa về chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất, hệ thống quản trị. “Nếu không đạt chuẩn hóa thì không bao giờ đứng chân được vào chuỗi cung ứng’ ông Dũng cảnh báo.

DN Việt phải liên kết và tạo chuỗi liên kết

“Để DN Việt có thể cạnh tranh với DN ngoại trong các hệ thống bán lẻ đòi hỏi các DN phải liên kết với nhau” bà Lâm khẳng định.

Theo bà Lâm điển hình của sự liên kết này đó là Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep) đã phải đấu tranh với Big C, yêu cầu siêu thị này không tăng chiết khấu lên nữa. Bởi với mức chiết khấu trung bình 17-20%, thậm chí 25% vào siêu thị này khiến DN phải chịu lỗ.

Vasep đấu tranh đề nghị hệ thống Big C giảm chiết khấu đối với mặt hàng thủy sản của DN Việt. Chính vì  phản ứng chính đáng, quyết liệt, kèm theo yêu sách nếu Big C tiếp tục tăng mức chiết khấu thì buộc DN phải rút hàng ra khỏi siêu thị này. Cuối cùng Big C cũng đã nhượng bộ không tăng chiết khấu lên nữa.

Tuy nhiên, đây là vụ đấu tranh đầu tiên và hiếm hoi của DN Việt, còn đa phần các DN chọn cách không lên tiếng và che giấu thông tin vì sợ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Và cũng bởi họ hoàn toàn ở thế yếu trong mối quan hệ với các nhà bán lẻ nước ngoài đang thể hiện quyền lực chi phối ngày càng lớn.

“Nếu âm thầm chịu mức chiết khấu cao như vậy là tạo điều kiện cho các siêu thị ngoại móc túi DN để bán giá rẻ, cạnh tranh với hệ thống siêu thị nội. Đề nghị các hiệp hội khác không chấp nhận mức chiết khấu cao, để giảm việc móc túi nhà cung cấp (thị trường phân phối). Các DN đồng lòng, chia sẻ thông tin để cùng đấu tranh lại với những sự o ép từ các siêu thị ngoại”, bà Lâm kêu gọi.

Để DN có sức mạnh cạnh tranh, bà Lâm đưa ra kiến nghị đó là DN phải cam kết thực hiện an toàn thực phẩm, không sử dụng chất phụ gia...; các hệ thống siêu thị nội chọn lựa đưa sản phẩm vào siêu thị phải là sản phẩm an toàn; các cơ quan chức năng tôn vinh quảng bá sản phẩm an toàn…  đừng làm cho người tiêu dùng quay lưng với sản phẩm Việt tạo ra khoảng trống để hàng ngoại lấn chiếm thị trường.

Đứng ở góc độ hệ thống siêu thị nội, ông Diệp Dũng  cho rằng muốn đẩy mạnh phát triển kênh bán lẻ trong nước, trước hết cần xây dựng văn hóa liên kết, chia sẻ trong cộng đồng DN Việt. Bên cạnh đó, các DN Việt phải liên tục cải tiến công nghệ, đổi mới sản phẩm, chuẩn hóa các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất, hệ thống quản trị… để xây dựng chuỗi cung ứng riêng. Ngoài ra DN Việt phải tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng hiện đại của các nhà bán lẻ nước ngoài để khẳng định thương hiệu sản phẩm của mình.

Nghe ý kiến từ các DN, chuyên gia Trần Hoàng Ngân, Giám đốc Học viện Cán bộ TP HCM cho rằng, Chính phủ cần quan tâm nhiều hơn đến việc phát triển hệ thống bán lẻ của Việt Nam. Theo ông Ngân, DN chúng ta làm chủ được kênh phân phối mới giải quyết được bài toán của DN Việt. Nếu để hệ thống phân phối vào tay các DN nước ngoài thì các DN Việt muốn đưa hàng vào hệ thống phân phối này sẽ rất vất vả. Việc này cũng gây ra nhiều hệ lụy đối với nền sản xuất nội địa.