Linh hoạt lồng ghép các nguồn vốn

Những tồn tại

Ông Thân Đức Sửu – Phó Giám đốc Sở Tài chính cho rằng, dù những năm qua chính quyền các địa phương đã nỗ lực thực hiện nhưng nhìn chung việc sử dụng nguồn vốn của chương trình xây dựng NTM vẫn còn bất cập, nhất là việc giải ngân. Theo ông Sửu, năm 2010 trở về trước, vốn hỗ trợ của ngân sách trung ương và vốn chương trình mục tiêu quốc gia nếu không giải ngân hết trong năm thì được phép chuyển sang năm sau để tiếp tục thực hiện. Tuy nhiên, thực hiện Nghị quyết số 01 của Chính phủ, kể từ năm 2011 trở đi, vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho chương trình mục tiêu quốc gia nói chung và vốn chương trình NTM nói riêng đều có thời gian giải ngân đến hết ngày 30.6 năm sau. Địa phương nào không giải ngân theo đúng thời gian quy định trên thì phải nộp về lại ngân sách trung ương số tiền đã cấp mà “xài” không hết.

Lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn để xây dựng hạ tầng giao thông.Ảnh: N.S

Thực tế cho thấy, từ năm 2011 - 2013 Quảng Nam còn hơn 5 tỷ đồng chưa giải ngân bị dừng thanh toán, phải nộp trả ngân sách trung ương. Theo số liệu của Kho bạc Nhà nước Quảng Nam, đến ngày 28.2.2015, tỷ lệ giải ngân vốn chương trình NTM năm 2014 của Quảng Nam là 92%. Các huyện như Quế Sơn, Bắc Trà My, Nam Giang, Tây Giang đều giải ngân đạt 100%. Trong khi đó, một số địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp như Nông Sơn 59%, Tam Kỳ 74%, Núi Thành 80%. Ông Sửu cho biết thêm, thời gian qua công tác phân bổ vốn cũng còn một số vấn đề mà các huyện, thị xã, thành phố cần rút kinh nghiệm. Chẳng hạn như, sử dụng nguồn vốn trung ương hỗ trợ, vốn trái phiếu chính phủ chưa đúng nguyên tắc theo quy định tại Quyết định số 800 của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, việc phân bổ vốn thiếu tập trung, mang tính dàn trải. Một số địa phương chưa bố trí đủ vốn đối ứng mà chủ yếu phân bổ từ nguồn ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh hỗ trợ. Ngoài ra, không ít công trình dự án được phê duyệt với quy mô quá lớn gây lãng phí và thiếu vốn thanh toán cho đơn vị thi công, trong khi có nhiều dự án được ghi vốn quá nhỏ...

Theo ông Nguyễn Hoàng Thanh – Phó Giám đốc Sở Kế hoạch & đầu tư, 4 năm qua việc lồng ghép các nguồn vốn đầu tư cho chương trình NTM cũng bộc lộ nhiều tồn tại. Rõ nhất là việc huy động các nguồn vốn chưa đảm bảo cơ cấu, cụ thể như vốn hỗ trợ trực tiếp cho chương trình chỉ chiếm tỷ lệ 5%, trong khi đó theo quy định là 17%. Tương tự, vốn huy động từ các doanh nghiệp, hợp tác xã chỉ khoảng 1,7% so với quy định là 20%. Vốn đóng góp của cộng đồng dân cư cũng chưa cao, chỉ chiếm 4,1% so với quy định là 10%. “Ngoài vấn đề vừa nêu thì cơ chế lồng ghép các nguồn lực từ những chương trình, dự án khác cũng chưa rõ ràng. Mặc dù ngày 1.7.2013 UBND tỉnh đã ban hành Văn bản số 2366 về việc thực hiện lồng ghép các nguồn vốn đầu tư thực hiện chương trình NTM trên địa bàn Quảng Nam giai đoạn 2013 - 2020 nhưng việc triển khai trên thực tế hết sức khó khăn. Nguyên nhân là mỗi chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình hỗ trợ có mục tiêu đều có cơ chế quản lý, cơ chế giải ngân khác nhau nên rất khó lập kế hoạch lồng ghép vốn vào chương trình NTM” - ông Thanh nói.

Lồng ghép các nguồn vốn

Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 của tỉnh đã dự trù nguồn vốn từ ngân sách bố trí cho chương trình NTM là 1.100 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương 800 tỷ đồng và ngân sách tỉnh 300 tỷ đồng, tăng gấp 2 lần so với giai đoạn 2011 - 2015. Tuy nhiên, khả năng ngân sách hỗ trợ trực tiếp cho chương trình này vẫn chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với nhu cầu nguồn lực cần thiết để phấn đấu thực hiện mục tiêu 50% số xã đạt chuẩn NTM vào năm 2020. Vì vậy, cần có giải pháp huy động tối đa các nguồn lực lồng ghép cho chương trình NTM. Theo ông Nguyễn Hoàng Thanh, dự kiến các nguồn lực có thể huy động lồng ghép từ ngân sách trung ương là chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững bao gồm nguồn vốn của chương trình 135, chương trình 257 hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng các xã đặc biệt khó khăn khoảng 797 tỷ đồng; nguồn vốn hỗ trợ đầu tư cho các huyện nghèo 771 tỷ đồng; chương trình cấp điện nông thôn - miền núi 550 tỷ đồng; chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp - nông thôn 140 tỷ đồng. Còn đối với ngân sách tỉnh, có thể lồng ghép đầu tư cho chương trình NTM thông qua các đề án do HĐND tỉnh đang thực hiện hoặc dự kiến sẽ ban hành trong giai đoạn 2016 - 2020 như hỗ trợ thi công những tuyến đường huyện 800 tỷ đồng và xây dựng trụ sở cấp xã 250 tỷ đồng.

Ông Thanh cũng cho rằng, quan điểm thực hiện lồng ghép các chương trình là phải lấy nhiệm vụ xây dựng NTM làm trọng tâm, tức là phải lồng ghép các nguồn vốn từ những chương trình, dự án khác vào chương trình NTM để hoàn thành các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, việc lồng ghép phải được thực hiện từ khâu lập, phân bổ và giao dự toán kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm. Việc thực hiện phải cụ thể, xác định thứ tự ưu tiên đối với từng công trình, từng tiêu chí.

Trong năm nay, Quảng Nam phấn đấu có thêm 44 xã đạt chuẩn NTM. Theo ông Thân Đức Sửu, cùng với khoản kinh phí 145 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu chính phủ, ngân sách tỉnh cũng đã chi cho 44 xã nằm trong lộ trình năm 2015 thêm 60 tỷ đồng để đạt được 19 tiêu chí. Tuy nhiên, so với nhu cầu thực tế thì số tiền vừa nêu không nhiều, vì vậy các địa phương phải bố trí đủ vốn đối ứng, đồng thời chủ động lồng ghép nguồn vốn từ những chương trình, dự án khác để thực hiện các tiêu chí chưa đạt theo hướng ưu tiên cho các xã dự kiến đạt chuẩn năm 2015. Ông Sửu nói: “Đối với kế hoạch vốn trái phiếu chính phủ năm 2014 thì thời hạn giải ngân cuối cùng là ngày 30.6.2015. Từ nay đến thời điểm đó không còn nhiều, đề nghị các địa phương quan tâm chỉ đạo để giải ngân 100%, nếu để hết thời hạn thanh toán thì phải nộp trả ngân sách trung ương. Còn đối với kế hoạch vốn năm 2015 thì phải sử dụng đúng mục đích và tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện để đảm bảo việc giải ngân theo đúng quy định”.