Xây dựng NTM: Phát huy vai trò chủ thể của nông dân

Có thể nói đây là chương trình rất lớn và toàn diện lần đầu tiên được thực hiện tại nước ta trên quy mô cả nước. Theo tinh thần Nghị quyết 26-NQ/T.Ư của Trung ương, phải xây dựng  nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an ninh trật tự được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao; theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Cho đến thời điểm này, hơn 900 xã trên địa bàn nông thôn toàn quốc đã triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới theo quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ.

Hiện, trên cả nước có 85 xã đạt đủ 19 tiêu chí, đúng, sát với tiêu chí mới. Trong đó, có tới 12% xã đạt từ 12-15 tiêu chí; có 50-70% xã đạt được một số tiêu chí cơ bản. Đây là khảo sát thực địa đối chiếu sát với tiêu chí.

Về các mô hình tiêu biểu, trong 11 mô hình, có thể kể tới các mô hình ở Hà Tĩnh, Trà Vinh, Bắc Giang, có một số mô hình đã đạt khoảng 70% số tiêu chí. Ngược lại, cũng có địa phương dù chưa đặt vấn đề về xã nông thôn mới, nhưng những gì họ làm 3 năm qua để phát triển địa phương cũng hướng tới xây dựng nông thôn mới như ở Thái Bình, Hải Dương.

Hải Dương có hàng chục xã đã đạt được nhiều tiêu chí. Họ đã có các bước đi cụ thể như có quy hoạch chi tiết chẳng hạn xã đã phân định được chỗ nào là đất sản xuất nông nghiệp, đất thổ cư, đất xây dựng cơ sở hạ tầng, văn hóa phúc lợi, từ đó xác định tổ chức sản xuất phù hợp nhất. Đấy là vấn đề mấu chốt và họ đã làm được. Tuy nhiên, vấn đề nổi lên quan trọng nhất là đã giảm được nghèo.

Trong Nghị quyết Trung ương 7 có nói rõ vai trò chủ thể của người nông dân. Nói một cách khái quát, mọi việc phải được dân biết, dân bàn, dân làm, dân hưởng thụ, thay vì như khẩu hiện mà chúng ta đang thực hiện hiện nay là dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra. Vì vậy, muốn giúp người dân phát huy tốt vai trò chủ thể của mình cần thực hiện đồng bộ các giải pháp.

Thứ nhất, để sát thực với người nông dân, bộ mặt nông thôn mới trong hai năm tới phải vừa kế tiếp được truyền thống hàng nghìn năm của nông thôn Việt Nam đồng thời phù hợp với xu thế phát triển văn minh của đô thị Việt Nam và đô thị thế giới. Khâu này người dân phải bàn và tham gia ngay từ đầu, là khâu hết sức quan trọng, có tính chất lâu dài.

Thứ hai, sau khi thảo luận, bàn bạc, lúc triển khai, người dân quyết định cái gì làm trước cái gì làm sau, phù hợp với nguồn lực của chính họ, phù hợp nguồn lực của địa phương và của Trung ương hỗ trợ cho họ để hiệu quả nhất.

Thứ ba là công trình nào mà người dân làm được thì để người dân làm. Họ có thể có thu nhập, đồng thời có thể đóng góp sức lực cho công cuộc xây dựng nông thôn mới thông qua việc xây dựng công trình đó.

Thứ tư là làm cho từng người dân tự giác chỉnh trang nhà họ theo quy hoạch chung của xã, đóng góp cho văn minh sạch đẹp của làng xã từ chính nhà mình. Không phải trong nhà sạch mà ngoài ngõ bẩn hay ngược lại.

Thứ năm, người nông dân phải thực sự hiểu được, thấy được là họ làm cho chính mình, thực hiện theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Thành công hay không là do sự đồng thuận của  người dân. Người dân trực tiếp tham gia quy hoạch cụ thể thì mới thành công được. Nếu giai đoạn 2011-2015, chúng ta biết cách lựa chọn hỗ trợ thêm các xã có khả năng đi trước một bước thì khả năng đạt 20% số xã là hoàn toàn có thể.

Kim Thu

Theo HoiNongdan