Hà Tĩnh: Bảo tồn hiện vật nông cụ nông thôn hướng về cội nguồn

Nằm cách tuyến đường mòn Hồ Chí Minh khoảng 2,3km, khu trưng bày của Trung tâm phát triển Hương Bình dành riêng 3/5 ngôi nhà gỗ cổ - một ngôi nhà trên 200 năm tuổi, một ngôi khác  biểu trưng cho gia đình nông thôn khá giả ngày xưa, và ngôi còn lại biểu trưng cho gia đình nông thôn bình thường ngày xưa với mái lợp tranh, nền đất, tường vách phên nứa…

Khu nhà trưng bày hiện vật nông cụ nông thôn 

Nơi đây, bảo tồn hơn 500 hiện vật vẫn còn nguyên vẹn, gồm những nông cụ ngành nghề cổ truyền tái hiện sinh động cuộc sống, phương thức lao động sản xuất, sinh hoạt của người nông dân ở các tỉnh vùng Bắc Trung bộ thời xưa.

Ông Nguyễn Đức Tịnh, Giám đốc Trung tâm phát triển Hương Bình cho biết: “Vào khoảng năm 1990, linh mục Nguyễn Đình Thi (mất năm 2010), nguyên Chủ tịch Hội Huynh đệ Việt Nam tại Pháp đã hình thành ý tưởng sưu tầm, bảo tồn những loại hình hiện vật nông cụ ở nông thôn này.”

“ Đến năm 1993, khi trung tâm được xây dựng đi vào hoạt động, linh mục Thi cùng với nhiều anh em bắt đầu đi về tận các hộ nông dân ở các làng quê xa xôi hẻo lánh huyện Hương Khê và một số địa phương ở vùng Bắc Trung bộ sưu tầm, xin lại, thậm chí là bỏ kinh phí ra mua lại, rồi đem về phân loại, trưng bày cẩn thận”. 

Tất cả các hiện vật này được trưng bày rất phong phú và đa dạng về loại hình. Trong đó điển hình như: chõng tre, võng tre, áo tơi, áo nảy, cối xay lúa, cối giã gạo bằng gỗ, tre và đá, chày đạp, che ép mật mía, hầm tre nứa chứa khoai sắn, xe cút-kít;  rìu, cày, bừa, cào, cuốc, dao phát, liềm hái, gàu nước, guồng nước, cũi treo, cũi đứng, móc treo.

Bên cạnh đó là đèn dầu các loại, nêm, đơm, oi, đụt, nhủi, giỏ, đũa, nong, nia, thúng, nón, giần, sàng, mâm, sập, bàn ghế bằng gỗ, kiềng tre nứa, hũ, chén, bát gỗ, vại, chum, chóe, chậu sành sứ các loại…

Ngoài ra còn có máy đánh chữ, nồi đồng, niêu đất, quạt mo, điếu cày, khay gỗ, trục đá, đập lạc, quang gánh bằng mây tre, cơi đựng trầu, têm trầu vôi bằng đồng, máy đập lúa thủ công, các dụng cụ đo lường bằng gỗ…

Các hiện vật được trưng bày đa dạng và phong phú

 “Đến thời điểm này ở khu vực miền Trung, hiếm có nơi nào như ở Trung tâm phát triển Hương Bình lại sưu tầm, bảo tồn, giữ gìn được một số lượng lớn, phong phú, nguyên vẹn các loại hình hiện vật nông cụ trong nông dân thời xưa như thế,” ông Tịnh chia sẻ thêm.

Ngoài ra, nơi đây còn lưu giữ, trưng bày thêm hàng trăm bức ảnh đen trắng do các nhiếp ảnh gia người Pháp từng sang đây chụp cảnh đời sống, sinh hoạt của người nông dân Hà Tĩnh, Nghệ An những năm 1980-1995.

Trưng bày hàng trăm bức ảnh đen trắng của các nhiếp ảnh gia người Pháp

Cùng  hàng ngàn cuốn sách, tư liệu viết về văn hóa, xã hội, lịch sử các thời kỳ của Việt Nam: tư liệu về dân ca ví, giặm, các danh nhân nổi tiếng ở vùng đất Nghệ An, Hà Tĩnh từ xưa đến nay…

Từ khi trung tâm hoạt động đã thu hút nhiều đoàn du khách, sinh viên ở các nước Nhật Bản, Ý, Thụy Sĩ, Pháp…và các đoàn học sinh, sinh viên, người dân, nhà nghiên cứu từ khắp các vùng miền ở Việt Nam về đây tham quan, nghiên cứu.

Trao đổi với nhóm phóng viên, ông Lê Bá Hạnh, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh cho biết: “Trong xu hướng đô thị hoá nông thôn, các dụng cụ phục vụ sản xuất, đồ dùng sinh hoạt, không gian về một miền quê thanh bình thuở xưa như đang dần biến mất thì những hiện vật nông cụ đã sưu tầm, bảo tồn, lưu giữ được tại Trung tâm phát triển Hương Bình thực sự rất độc đáo, có ý nghĩa về văn hóa, xã hội; là di sản truyền thống của dân tộc, đưa chúng ta về với hơi thở không gian cội nguồn, sinh động, qua đó góp phần phục vụ cho phát triển du lịch, giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ trẻ…”

Theo Ngân Hà/VTOTO