Hà Tĩnh đẩy mạnh Phong trào “Toàn đân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” là một trong bốn nhóm giải pháp lớn được đề ra trong Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 (Khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Xác định tầm quan trọng như vậy nên tỉnh Hà Tĩnh đã chú trọng xây dựng và phát triển phong trào này. Kết quả đáng phấn khởi là trong 9 tháng đầu năm 2024, phong trào đã có những bước phát triển mới, khả quan, hiệu quả, có ý nghĩa trong đời sống cộng đồng dân cư, góp phần xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh hiệu quả, bền vững.
Trước hết, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch – cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và công tác gia đình tỉnh đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 752/QĐ-UBND ngày 28/3/2024 về việc kiện toàn Ban Chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Công tác gia đình tỉnh Hà Tĩnh; Kế hoạch số 102/KH-UBND ngày 18/3/2024 về việc triển khai thực hiện công tác gia đình năm 2024; Kế hoạch số 78/KH-BCĐ ngày 22/4/2024 về triển khai thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” năm 2024; Kế hoạch số 320/KH-UBND ngày 10/7/2024 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 18/NQ-TU ngày 22/12/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Xây dựng, phát triển văn hoá và con người Hà Tĩnh trong giai đoạn mới”; Quyết định số 19/2024/QĐ-UBND ngày 30/8/2024 ban hành quy định chi tiết tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hoá”, “Thôn, tổ dân phố văn hoá”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh. Tổ chức hội nghị ký kết các hoạt động phối hợp với 19 sở, ngành, đơn vị liên quan về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổ chức tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Bí thư Tỉnh ủy Hoàng Trung Dũng trao Bằng khen của UBND tỉnh cho 5 tập thể có thành tích xuất sắc trong 10 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
 

Việc xây dựng môi trường văn hóa từ gia đình, nhà trường, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, khu dân cư, trên không gian mạng được tiếp tục đẩy mạnh. Tỷ lệ gia đình văn hóa ngày càng tăng, các mô hình gia đình tiếp tục được xây dựng và phát triển. Đến nay, ngành Văn hóa đã xây dựng 19 mô hình điểm tại các địa phương, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh xây dựng hàng nghìn câu lạc bộ gia đình với nhiều loại hình tại các địa phương. Công tác tuyên truyền về gia đình được đẩy mạnh. Thực hiện hướng dẫn của Ban Chỉ đạo tỉnh, các sở, ban, ngành, địa phương đã tổ chức nhiều hoạt động hưởng ứng ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3; ngày Gia đình Việt Nam 28/6. Đặc biệt, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với thị xã Kỳ Anh tổ chức lễ phát động “Tuyên truyền giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình” tạo được hiệu ứng lan tỏa cao. Chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức Hội thi “Tìm hiểu kiến thức về giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình” ở địa phương. Kết quả, có 4 địa phương tổ chức Hội thi cấp xã gồm: Huyện Hương Sơn, Thạch Hà, Lộc Hà, Nghi Xuân. 3 địa phương tổ chức Hội thi cấp huyện: Thị xã Hồng Lĩnh, Hương Khê và Lộc Hà. Tổ chức thành công Hội thi “Tìm hiểu kiến thức về giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình” tỉnh Hà Tĩnh năm 2024. Tại hội thi, Ban Tổ chức đã trao giải Nhất cho đội thi huyện Kỳ Anh; giải nhì cho đội thi thành phố Hà Tĩnh và thị xã Kỳ Anh; giải ba cho đội thi huyện Cẩm Xuyên, Hương Khê, Lộc Hà, thị xã Hồng Lĩnh. Ngoài ra, Ban Tổ chức trao 3 giải khuyến khích, 5 giải chuyên đề cho các đội thi có tiết mục xuất sắc ở các phần thi.

Tỉnh Hà Tĩnh tổ chức lễ phát động “Tuyên truyền giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình” tháng 6/2024
 

Tỉnh Hà Tĩnh tổ chức Hội thi “Tìm hiểu kiến thức về giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình” tháng 8/2024
 

Về xây dựng môi trường văn hóa học đường, đến nay, toàn tỉnh có 522 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ 81,6%. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc” thu hút đông đảo học sinh tham gia. Xây dựng môi trường văn hóa ở khu dân cư tiếp tục được quan tâm. Tỷ lệ thôn, tổ dân phố văn hóa tăng. Phong trào xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, tổ dân phố mẫu được đẩy mạnh xây dựng. Hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thao diễn ra sôi nổi và đa dạng các loại hình. Đến nay, toàn tỉnh đã có 209 câu lạc bộ Dân ca Ví, Giặm; hàng nghìn câu lạc bộ văn nghệ, thể thao. Tỷ lệ người tham gia tập luyện thể thao thường xuyên đạt tỷ lệ 39,1%. Các hoạt động như hội thi, hội diễn, các giải thi đấu thể thao được tổ chức thường xuyên thu hút sự tham gia của quần chúng Nhân dân. Thực hiện nếp sống văn minh trong cưới, tang, lễ hội, mừng thọ, ngày lễ tết ngày càng được các tầng lớp Nhân dân nhận thức đầy đủ và quan tâm thực hiện. Tỷ lệ đám tang, cưới vi phạm nếp sống văn hóa giảm, thực hiện hỏa táng trong việc tang ngày càng tăng. Hoạt động lễ hội ngày càng đi vào nề nếp. Các di tích lịch sử - văn hóa danh lam thắng cảnh được tăng cường quản lý, quan tâm bảo tồn, trùng tu, tôn tạo nhằm tạo không gian văn hóa giáo dục truyền thống, phát huy bản sắc văn hóa của địa phương.

Người dân tham gia hoạt động thể thao tại nhà văn hóa của tổ dân phố ở thị trấn Đức Thọ (huyện Đức Thọ)
 

Các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp tăng cường xây dựng khuôn viên, trồng cây, tạo môi trường thoáng mát nhằm xây dựng công sở xanh - sạch - đẹp, an toàn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, công tác và học tập. Việc xây dựng môi trường văn hóa trên không gian mạng được quan tâm, thường xuyên chỉ đạo, theo dõi các thông tin đăng tải trên báo chí, mạng xã hội, kịp thời có biện pháp xử lý đối với các thông tin sai sự thật gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đến sự phát triển của tỉnh.
Phong trào xây dựng gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa ở các địa phương ngày càng được quan tâm, phát triển. Nhiều loại hình câu lạc bộ gia đình được thành lập đã góp phần thúc đẩy phong trào xây dựng gia đình văn hóa ngày càng phát triển. Ban Chỉ đạo tỉnh đã hướng dẫn các địa phương tiến hành xây dựng các danh hiệu văn hóa theo Nghị định số 86/2023/NĐ-CP ngày 07/12/2023 của Chính phủ; Quyết định số 19/2024/QĐ-UBND ngày 30/8/2024 của UBND tỉnh ban hành quy định chi tiết tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hoá”, “Thôn, tổ dân phố văn hoá”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
Việc xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa ngày càng được chú trọng. Thực hiện Hướng dẫn số 58/HD-TLĐ ngày 10/5/2022 của Tổng Liên đoàn Lao động, ngày 27/10/2022, Liên đoàn Lao động Hà Tĩnh đã phối hợp với các cơ quan liên quan ban hành Hướng dẫn số 14/HD- LĐLĐ thực hiện việc xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa trên địa bàn tỉnh, bắt đầu áp dụng từ năm 2023. Đầu năm 2024, Liên đoàn Lao động tỉnh đã phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thống nhất các nội dung công nhận danh hiệu “cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”. Đến nay, 100% các địa phương đã hướng dẫn tuyên truyền các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tiến hành đăng kí xây dựng danh hiệu; có 810 công đoàn cơ sở phối hợp chuyên môn đăng kí xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa giai đoạn 2023-2028; năm 2023 có 793 công đoàn cơ sở phối hợp chuyên môn tự kiểm tra, ghi nhớ đạt tỷ lệ 54%.
Đặc biệt, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới - đô thị văn minh” tiếp tục được triển khai và tập trung hướng dẫn, đôn đốc thực hiện, từng bước tạo sức lan tỏa, đồng thuận trong các tầng lớp Nhân dân, đem lại hiệu quả thiết thực trên các mặt của đời sống xã hội. Đến cuối tháng 6/2024, toàn tỉnh đã có 1.220/1.626 thôn được công nhận khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu (đạt tỷ lệ 75%), 181/181 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 65 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 17 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, có 10/13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới/hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới. Thực hiện Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg ngày 18/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục xét công nhận đô thị văn minh, đến nay, toàn tỉnh có 11/34 phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh.

1 tuyến đường của phường Nam Hồng, thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh (phường Nam Hồng được công nhận phường đạt chuẩn đô thị văn minh vào tháng 9/2024).
 

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong 9 tháng đầu năm 2024, Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” có những hạn chế. Đó là Ban chỉ đạo các cấp đã được quan tâm kiện toàn nhưng nhìn chung vai trò của các thành viên Ban chỉ đạo chưa rõ nét, đặc biệt là ở cấp xã. Tại một số địa phương, việc công nhận các danh hiệu văn hóa vẫn còn chạy theo thành tích, đánh giá còn chưa thực chất. Các địa phương chưa thực sự đi sâu vào các giá trị văn hoá, chưa nhân rộng được nhiều tập thể, cá nhân điển hình. Còn nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm đến việc xây dựng “Doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”. Việc sử dụng, khai thác các thiết chế văn hóa cơ sở tại một số địa phương hiệu quả chưa cao, đặc biệt là thiết chế cấp xã. Vẫn còn thiếu các thiết bị phục vụ vui chơi, giải trí, rèn luyện. Tỷ lệ hỏa táng trong việc tang chưa cao. Vẫn còn một số đám cưới vi phạm quy định về giờ giấc, lấn chiếm lề đường ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Trong hoạt động lễ hội vẫn còn tồn tại một số hiện tượng ăn xin, đổi tiền lẻ, thu gom rác thải chưa kịp thời. Chất lượng hương ước vẫn còn hạn chế dẫn đến việc thực hiện còn mang tính hình thức. Công tác triển khai xây dựng, nhân rộng mô hình về gia đình còn chậm, chưa hiệu quả. Nguồn lực đầu tư cho phát triển văn hóa còn khó khăn: nhân lực ít, kinh phí đầu tư cho hoạt động phong trào hạn chế, ngân sách và huy động xã hội hoá găp nhiều khó khăn… Nguồn kinh phí chi cho việc khen thưởng các danh hiệu văn hóa nhiều địa phương chưa đảm bảo, chưa có tính chất động viên khích lệ Phong trào.
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh trong thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp sau:
Một là, cần khẳng định vai trò của Ban Chỉ đạo các cấp rất quan trọng, phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, nâng cao trách nhiệm của từng thành viên, đưa ra các giải pháp, phương pháp và cách thức phù hợp với tình hình phát triển phong trào và điều kiện của từng địa phương, đơn vị.
Hai là, tham mưu triển khai thực hiện các nội dung Nghị quyết số 18 -NQ/TU, ngày 22/12/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng, phát triển văn hóa và con người Hà Tĩnh trong giai đoạn mới. Lồng ghép tuyên truyền hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới trong Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. 
Ba là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết “Quy định một số chính sách phát triển văn hóa, thể thao và du lịch Hà Tĩnh giai đoạn 2023-2025”. Tổ chức kiểm tra hiệu quả sử dụng của các thiết chế văn hóa, thể thao ở cơ sở. Phát huy chức năng của Ngôi nhà trí tuệ ở các địa phương nhằm sử dụng tối đa công năng sử dụng của các nhà văn hóa cộng đồng tránh trú bão, lũ và hướng tới xây dựng xã hội học tập, góp phần nâng cao đời sống văn hóa ở khu dân cư. 
Bốn là, phối hợp chỉ đạo Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” gắn với thực hiện Đề án xây dựng Tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; xây dựng Đô thị văn minh theo Quyết định số 04/QĐ-TTg ngày 18/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục xét công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh.
Năm là, tăng cường phối hợp tuyên truyền cả chiều rộng lẫn chiều sâu, phát huy vai trò các thiết chế văn hóa, hệ thống báo đài, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp, tổ chức tôn giáo... giúp cho mỗi đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân nhận thức sâu sắc mục đích ý nghĩa tác dụng, hiệu quả thiết thực của phong trào, cũng như nhân rộng các mô hình hay, tiêu biểu. Đẩy mạnh gắn việc thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” với các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước khác.
Sáu là, cần tập trung hơn nữa trong việc phối hợp đánh giá, nâng cao chất lượng gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa; thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, tang, lễ hội; bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, tạo chuyển biến tích cực trong xây dựng con người về đạo đức, nhân cách, lối sống, trí tuệ và năng lực làm việc./.