Quản lý nguồn nước bằng thiết bị quan trắc tự động

Ninh Thuận được mệnh danh là “chảo lửa” bởi khí hậu khô nóng quanh năm. Địa phương này có mật độ sông suối thấp, do địa hình ngắn, dốc, thảm thực vật rừng nghèo nàn, lượng mưa ít dẫn đến hàng năm mùa cạn kéo dài 8-9 tháng, hiện tượng thiếu hụt nước, tắt dòng trên sông suối xảy ra thường xuyên.

Trong khi đó, mùa mưa rất ngắn chỉ khoảng 3-4 tháng còn lại là mùa khô; lượng mưa bình quân hàng năm cũng rất thấp, chỉ khoảng 700- 800mm, trong khi đó lượng bốc thoát hơi nước tại Ninh Thuận ở mức rất cao, trung bình khoảng 1.800-1.900 mm/năm.

Chính vì điều kiện thời tiết khắc nghiệt, việc xây dựng các công trình thủy lợi để trữ nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất và các hoạt động kinh tế khác là điều bắt buộc ở vùng khô hạn này. Và, thực tế những năm qua từ nguồn vốn của Trung ương, nhiều hồ chứa nước đã được xây dựng ở Ninh Thuận.

Theo Công ty Thủy nông Ninh Thuận, hiện nay đơn vị đang quản lý 21 hồ chứa nước lớn nhỏ, có tổng dung tích thiết kế là 194 triệu m3 nước, ngoài ra quản lý 4 đập dâng, trong đó có hệ thống đập dâng Sông Pha được lấy nước từ hồ thủy điện Đơn Dương thông qua nhà máy phát điện Đa Nhim. Hiện nay các công trình thủy lợi do Công ty Thủy nông Ninh Thuận quản lý đáp ứng được khoảng 27.000 ha cây trồng các loại/vụ, trong điều kiện các hồ chứa đảm bảo nguồn nước.

Ông Lê Phạm Hòa Bình, Phó Giám đốc phụ trách Công ty Thủy nông Ninh Thuận cho biết: Do lượng mưa thấp trong khi mùa mưa lại ngắn nên những năm ít mưa hầu như các hồ thủy lợi lớn không tích đủ lượng nước so với dung tích thiết kế, các công trình nhỏ mặc dù tích đầy nhưng chỉ tưới một vụ đã cạn nguồn nước. Chính vì vậy, để sử dụng nguồn nước hiệu quả trong các công trình thủy lợi, đồng thời đảm bảo an toàn hồ chứa trong mùa mưa, những năm qua công ty đã triển khai nhiều giải pháp ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác công trình thủy lợi.

Ông Lưu Anh Tuấn, Phó Giám đốc Công ty Thủy nông Ninh Thuận cho biết: Xác định tầm quan trọng của khoa học, công nghệ, thời gian qua công ty đã lắp đặt các thiết bị quan trắc tự động để quan trắc lượng mưa và mực nước ở các hồ chứa, đập dâng phục vụ công tác quản lý vận hành, điều phối cấp nước và công tác phòng chống thiên tai trong mùa mưa lũ. Đặc biệt, các thiết bị quan trắc lượng mưa ở thượng nguồn hồ chứa là công cụ hỗ trợ quan trọng giúp cho công ty đưa ra quyết định vận hành xả lũ sớm để đón lũ, giảm nhẹ lưu lượng xả khi lũ về hồ, từ đó giảm nhẹ thiệt hại cho người và tài sản vùng hạ du.

Các thiết bị quan trắc mực nước còn lại tại các hồ chứa và đập dâng do Ban Xây dựng năng lực và thực hiện các dự án ODA ngành nước đầu tư lắp đặt đang trong quá trình hiệu chỉnh số liệu cho phù hợp. Đối với trạm đo mưa tự động, hiện tại có 8/21 hồ đã được lắp đặt gồm hồ Sông Sắt, Trà Co, Phước Trung, Sông Trâu, Tân Giang, Sông Biêu, Lanh Ra, Cho Mo.

Cùng với lắp đặt các trạm quan trắc và trạm đo mưa, Công ty Thủy nông Ninh Thuận còn tiến hành lắt đặt máng đo lưu lượng nước tự động trên các hệ thống kênh để phục vụ công tác điều tiết cấp nước, giúp tiết kiệm lượng nước cấp. Cụ thể, lắt đặt máng đo lưu lượng tự động trên kênh chính hồ Sông Trâu, huyện Thuận Bắc. Dự kiến trong năm 202, công ty sẽ tiếp tục lắp đặt máng đo lưu lượng nước tự động trên kênh Bắc, kênh Nam của hệ thống thủy lợi Nha Trinh để phục vụ công tác điều phối nguồn nước giữa các hệ thống.

Bên cạnh đó, Công ty Thủy nông Ninh Thuận còn tiến hành xây dựng công cụ giám sát, tổng hợp và hỗ trợ công tác quản lý vận hành hồ chứa như xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu hồ chứa nước Lanh Ra, huyện Ninh Phước bằng ứng dụng Google Mymaps và phát triển cho các hệ thống hồ chứa khác. Số hóa bản đồ khu tưới hệ thống thủy lợi Nha Trinh-Lâm Cấm (kênh Bắc, kênh Nam, kênh Tân Hội, Tấn Tài).

“Những giải pháp ứng dụng công nghệ trong quản lý, vận hành, khai thác các công trình thủy lợi thời gian quả đã giúp Công ty Thủy nông Ninh Thuận điều tiết nguồn nước đúng thời gian, nhu cầu khu tưới, kiểm soát nguồn nước cấp. Đối với công tác phòng chống thiên tai các thiết bị công nghệ giúp cảnh báo dòng chảy, lượng nước đến hồ từ đó có phương án vận hành hồ chứa an toàn, hiểu quả”, ông Lưu Anh Tuấn chia sẻ.

Công ty Thủy nông Ninh Thuận đã tiến hành thực hiện chương trình PIM (chương trình vận hành công trình thủy lợi có sự tham gia của người dân) trên địa bàn 7 huyện, thành phố, đây là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống tưới tiêu. Hiện nay, toàn tỉnh Ninh Thuận đã củng cố và thành lập được 58 tổ chức hợp tác dùng nước cho 48 xã, phường có công trình thuỷ lợi do công ty quản lý. Ngoài ra, để sử dụng tiếp kiệm nguồn nước tưới, ngành nông nghiệp Ninh Thuận đã đẩy mạnh áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm.

Mai Phương//nongnghiep.vn/