Hoàn thiện chính sách giảm nghèo phù hợp với mô hình tăng trưởng kinh tế đồng thời gắn với mục tiêu phát triển bền vững

Về Chương trình giảm nghèo, kết quả thực hiện các chính sách, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, chương trình giảm nghèo trong giai đoạn 2016-2020 đã đạt và vượt mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững, nhất là trong bối cảnh kinh tế đất nước gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, kết quả giảm nghèo chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo còn cao, chênh lệch về thu nhập, đời sống người giàu - người nghèo còn lớn; một số cơ chế, chính sách chưa thực sự phát huy hiệu quả trong thực tiễn; sự chủ động thoát nghèo, phát huy nội lực của hộ nghèo còn hạn chế; nguồn lực đầu tư cho công tác giảm nghèo chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng, việc xây dựng chương trình này trong giai đoạn mới cần bảo đảm sự thống nhất với Chiến lược phát triển kinh tế, xã hội 10 năm 2021 - 2030; Kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội 5 năm; kế hoạch đầu tư công trung hạn và chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.
Cần triển khai đồng bộ các giải pháp giảm nghèo đa chiều; đổi mới thực chất cách tiếp cận trong giảm nghèo bằng các chính sách hỗ trợ có điều kiện, khơi dậy ý chí vươn lên thoát nghèo của người nghèo, vùng nghèo, nhất là khu vực có đông đồng bào dân tộc thiểu số; Hoàn thiện chính sách giảm nghèo phù hợp với mô hình tăng trưởng kinh tế đồng thời gắn với mục tiêu phát triển bền vững; người nghèo được tham gia và thụ hưởng các thành quả của tăng trưởng.
Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm nguồn lực giảm nghèo, đồng thời huy động tối đa các nguồn lực xã hội, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra là: dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội mong muốn các đại biểu dự họp tập trung phân tích, thảo luận thật kỹ lưỡng, đánh giá sâu sắc những mặt được, chưa được, những vấn đề đặt ra từ thực tiễn, có lý luận, số liệu thuyết phục từ đó có kiến nghị, đề xuất khả thi, sát với thực tiễn và mang lại hiệu quả thiết thực.
"Các vấn đề được xem xét trong Phiên họp hôm nay và ý kiến thẩm tra của Ủy ban sẽ là căn cứ quan trọng để các đại biểu Quốc hội khóa XV xem xét, cho ý kiến phê duyệt chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia và kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021- 2025", Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nói.

Dự kiến nguồn lực thực hiện Chương trình là 90.260 tỷ đồng, trong đó, ngân sách trung ương 50.000 tỷ đồng (vốn đầu tư tối thiểu: 20.000 tỷ đồng, vốn sự nghiệp: 20.000 tỷ đồng); ngân sách địa phương là 21.760 tỷ đồng (vốn đầu tư: 10.350 tỷ đồng, vốn sự nghiệp: 11.410 tỷ đồng); huy động hợp pháp khác khoảng 18.500 tỷ đồng (vốn đầu tư: 11.000 tỷ đồng, vốn sự nghiệp: 7.500 tỷ đồng).
Chương trình gồm 4 dự án: Giảm nghèo; Phát triển hệ thống Giáo dục nghề nghiệp và Việc làm bền vững; Phát triển hệ thống trợ giúp xã hội; Giám sát, đánh giá Chương trình; và 11 tiểu dự án nằm trong 4 dự án lớn.
Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Lê Văn Thanh nêu rõ, để thực hiện hiệu quả mục tiêu nhiệm vụ giảm nghèo được xác định trong văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII, tỷ lệ nghèo đa chiều duy trì mức giảm 1 - 1,5%/năm, triển khai đồng bộ các giải pháp giảm nghèo đa chiều bền vững, bao trùm, nhất là khu vực đồng bào dân tộc thiểu số, tiếp tục thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, việc xây dựng đề xuất chương trình đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021 - 2025 là rất cần thiết, cấp bách trong giai đoạn hiện nay.
Chương trình tập trung giải quyết một số nội dung phát triển kinh tế xã hội cấp bách, cần đầu tư công của quốc gia, gồm: tiếp tục thực hiện các nội dung và chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020 chưa hoàn thành cụ thể, kết quả giảm nghèo chưa thật sự bền vững tại một số địa phương, tỷ lệ tái nghèo, tỷ lệ hộ nghèo phát sinh còn cao do thiên tai, lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, dịch bệnh, ốm đau, một số nơi tỷ lệ hộ nghèo còn trên 40%, có nơi đến 60%, cơ sở hạ tầng và đời sống người dân còn khó khăn…
Thông tin tại phiên họp, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết một số kết quả thực hiện chương trình giảm nghèo giai đoạn 2016 - 2020. Cụ thể, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 9,88% năm 2015 xuống còn còn 2,75% năm 2020.
Trung bình giảm 1,43%/năm (chỉ tiêu: 1-1,5%/năm), tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm 4%/năm (chỉ tiêu: 3-4%), có hơn 6 triệu người thoát nghèo, hơn 2 triệu người thoát cận nghèo; tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo cuối năm 2020 còn 23,42%, trung bình giảm 5,4%/năm (chỉ tiêu: 4%/năm).
"Đến nay, đời sống vật chất, tinh thần người dân ngày càng được cải thiện, hàng triệu hộ thoát nghèo, nhiều hộ vươn lên khá giả, nhiều địa bàn thoát nghèo, thoát khỏi tình trạng khó khăn, hoàn thành sớm mục tiêu thiên niên kỷ của LHQ về xóa đói giảm nghèo, được nhân dân ghi nhận, cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng về giảm nghèo trên thế giới", Thứ trưởng Lê Văn Thanh nhấn mạnh.