Lời giải cho nông dân ly hương, ly nông

Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân và Đoàn công tác khảo sát
một số mô hình sản xuất an toàn tại Nghệ An. (Ảnh: Văn Dân).

“Nói thẳng, nói thật để tháo gỡ khó khăn”

Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân đã nhấn mạnh điều này khi làm việc với Hội Nông dân và Liên minh Hợp tác xã Nghệ An trước sự chứng kiến của lãnh đạo tỉnh này. Đứng dưới góc độ chuyên gia về nông nghiệp, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân thấu hiểu nỗi lo lắng về “đầu ra” cho nông sản Nghệ An khi Phó Bí thư Nghệ An Đinh Viết Hồng cho biết: năm 2016, Nghệ An sản xuất được trên 1.2 triệu tấn lương thực. 

“Nỗi lo lớn nhất của nông dân là sản xuất mà không có đầu ra. Thị trường trong nước cũng như xuất khẩu cần phải được chú ý chinh phục bằng thực phẩm sạch, an toàn. Nhà nước có cơ chế khuyến khích phát triển nông nghiệp thì Nghệ An phải tận dụng các cơ chế này” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nói. 

Bởi lẽ, theo Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân, chưa bao giờ áp lực về sản xuất an toàn lại được đặt ra cao như hiện nay. “Áp lực của xuất khẩu sẽ làm người nông dân phải suy nghĩ lại về sản xuất an toàn. Nông sản có an toàn thì mới xuất khẩu với giá cao được. Đây là một công việc khó khăn và một mình ngành nông nghiệp thì không thể làm nổi” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.

Vấn đề quan trọng nhất của nông nghiệp Nghệ An hiện nay là tuyên truyền để nông dân chuyển đổi sản xuất, tạo liên kết, nâng cao chất lượng nông sản. 

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Viết Hồng khẳng định Nghệ An rất chăm lo đến đời sống của nông dân, có nhiều biện pháp về thúc đẩy chuyển giao kỹ thuật, công nghệ, kinh nghiệm để nông dân gắn bó với nông nghiệp, nông thôn. Bởi theo ông Hồng: “Nếu để nông dân đổ ra thành thị tìm việc thì không ổn”.

Đã có rất nhiều nông dân Nghệ An được hỗ trợ bằng nhiều chính sách, mô hình sản xuất hiệu quả giúp tăng thu nhập cho nông dân. Kể cả lĩnh vực trồng trọt, lâm nghiệp tỉnh này cũng đang cơ cấu lại. 

“Đặc biệt, vấn đề An toàn thực phẩm được Nghệ An rất chú ý và đã thành lập Ban chỉ đạo chuyên giám sát, có nhiều biện pháp tuyên truyền, kiểm tra, thanh tra và nhiều cơ sở đã bị xử phạt vì không đảm bảo an toàn thực phẩm” - ông Hồng chia sẻ. 

Tuy vậy, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân lại nhìn nhận cái gốc của vấn đề khi nói rằng: Thu nhập của nông dân mới là yếu tố quyết định. Cái gốc của ATTP phải là sản xuất an toàn có thu nhập cao. Con đường lâu dài là thu nhập cao. Chừng nào nông dân còn thu nhập thấp thì họ còn phải làm ăn gian dối. Khẳng định điều này, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: Giám sát chỉ là biện pháp thứ hai.

Đây chính là một trong những băn khoăn của người đứng đầu UB Trung ương MTTQ Việt Nam khi xác định rằng: giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý những vi phạm về an toàn thực phẩm không phải là động lực cho nông dân sản xuất an toàn. “Không có lực lượng giám sát nào có thể giám sát tất cả các hộ, các đơn vị sản xuất. Cái chính là phải có nơi mua sản phẩm an toàn với giá cao hơn. Như thế mới có động lực cho nông dân sản xuất an toàn” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nói. 

Hợp tác xã kiểu mới là lời giải

Như vậy, mâu thuẫn chính trong sản xuất nông nghiệp và đời sống nông dân đã được người đứng đầu Mặt trận chỉ ra. Không có thu nhập cao, người nông dân chắc chắn không thể gắn bó và có động lực để sản xuất an toàn, hiệu quả. Để làm được điều này, thì giá nông sản an toàn phải cao. Muốn có giá nông sản cao, không có cách nào khác hơn là liên kết và sản xuất lớn. 

Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân phân tích kỹ hơn từ Báo cáo của tỉnh Nghệ An cho biết sản xuất nông nghiệp của Nghệ An tạo ra 26% GDP của tỉnh và tỉ lệ năng suất và thu nhập chung của nông dân so với thu nhập chung của tỉnh còn thấp: “Thu nhập nông nghiệp như thế chỉ bằng gần ¼ thu nhập công nghiệp và dịch vụ. Đây là vấn đề của cả nước, chứ không riêng gì của Nghệ An. Như vậy, dù thành tích nông nghiệp Nghệ An là rất đáng khích lệ, nhưng giải quyết bài toán thu nhập cho nông dân lại rất khó”.

Theo người đứng đầu Mặt trận, khi nào thu nhập nông dân Nghệ An bằng ½ thu nhập của công nghiệp, dịch vụ thì lúc đó bài toán nông dân ly hương, ly nông mới có lời giải. Và lời giải ấy, không có gì khác hơn là mô hình HTX kiểu mới phải được đẩy mạnh nhằm thu hút được nhiều hộ nông dân làm ăn cá thể vào. 

“Thực tế là nếu hộ cá thể giàu có mà vào HTX thì càng trở nên giàu có. Bởi khi đó liên kết các hộ giàu có sẽ có lợi thế về giá khi mua nguyên liệu đầu vào và bán sản phẩm ở đầu ra. Nếu các hộ cá thể giàu có vào HTX, thì mới có thể giúp người khác thoát nghèo. Vấn đề nằm ở sự quản lý của HTX, phát huy được cách làm ăn giỏi, tư duy sản xuất lớn và mô hình quản trị tốt” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nói và khuyến khích Nghệ An nâng cao tỉ lệ các HTX kiểu mới khắp các xã, phường. 

Bởi theo Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân, HTX là mô hình cầu nối giữa DN và nông dân. Có HTX kiểu mới, DN sẽ không phải đối phó với rủi ro trong sản xuất, còn nông dân sẽ thông qua HTX kiểu mới để yên tâm sản xuất, tăng thu nhập. Theo cơ chế thị trường, chúng ta phải tạo môi trường thuận lợi cho DN đầu tư, mà môi trường trong nông nghiệp là HTX kiểu mới. 

“Năm 2017 có phải là năm đột phá của HTX kiểu mới ở Nghệ An không? Nếu 2017 không đột phá, không tăng tốc xây dựng HTX kiểu mới được thì những năm sau đó sẽ khó khăn” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nói.

Phát huy tinh thần Xô Viết Nghệ Tĩnh

Đây cũng là điều Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh khi nói về các lợi thế của Nghệ An trong phát triển nông nghiệp, đẩy mạnh mô hình HTX kiểu mới. Bởi lẽ - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nhận định - hiện có tới 2 triệu trong số 3 triệu người ở Nghệ An sống tại vùng nông thôn. 

“Lao động nông nghiệp như thế có khoảng 1,6 triệu người, nên chuyển động trong nông nghiệp phải là cấp thiết. Nghệ An cần phát huy tinh thần Xô Viết Nghệ-Tĩnh, đã làm là làm đến cùng, làm quyết liệt để thành công trong chuyển đổi nông nghiệp” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh. 

Vẫn nhấn mạnh đến HTX kiểu mới, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: “Nếu trên 50% dân số sống ở nông thôn, sản xuất nông nghiệp, tạo ra 26% GDP của tỉnh thì tỉ lệ năng suất và thu nhập chung của nông dân so với thu nhập chung của tỉnh rất thấp. Thu nhập nông nghiệp như thế chỉ bằng gần ¼ thu nhập công nghiệp và dịch vụ. Đây là vấn đề của cả nước, chứ không riêng gì của Nghệ An”. 

Theo Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân, nếu các HTX kiểu mới không thu hút được 50% số hộ nông dân vào thì cũng khó giải quyết bài toán thu nhập. Hộ cá thể rất nhạy cảm với các diễn biến của thị trường. Chỉ tiêu giám sát phải là: Bao nhiêu hộ nông dân tham gia HTX kiểu mới. Nghệ An báo cáo 161 xã, phường chưa có HTX. Đây là điều rất cần được quan tâm, bởi số lượng này cũng có nghĩa là 50% số xã, phường ở Nghệ An mà HTX kiểu mới chưa phủ đến được. 

Đặc biệt, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân lưu ý nguồn lực lao động và đất đai của Nghệ An là một sức hút rất lớn đối với các doanh nghiệp có ý định đầu tư vào nông nghiệp. “Nông dân và tỉnh Nghệ An phải có sức thu hút DN vào đầu tư để hai bên cùng có lợi. HTX là mô hình cầu nối giữa DN và nông dân, khi đó, DN sẽ không phải đối phó với rủi ro trong sản xuất, còn nông dân sẽ thông qua HTX kiểu mới để yên tâm sản xuất để tăng thu nhập. Theo cơ chế thị trường, chúng ta phải tạo môi trường thuận lợi cho DN đầu tư, mà môi trường trong nông nghiệp là HTX kiểu mới” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân khuyến cáo. 

Lấy ví dụ về HTX trồng cam 1-5, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân mong các HTX phải thực sự phát triển hiệu quả để giúp đỡ cho nông dân. “Rất mong hàng nghìn hộ nông dân sẽ được hưởng lợi từ những mô hình tốt của Nghệ An. Đảng và Chính quyền mà ủng hộ thì HTX và DN sẽ phát triển tốt” - Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân khẳng định. 

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Nguyễn Đắc Vinh tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân và nói rằng: “Đối với các DN có ảnh hưởng lớn đến nông dân thì tỉnh sẽ đảm bảo điều kiện để hoạt động”. 

Theo Lê Luận/daidoanket.vn