Organic là chuẩn cao nhất của rau sạch, còn gọi là rau hữu cơ. Để tìm mua rau organic giờ không còn khó khăn với người tiêu dùng.
Nhu cầu về rau sạch của người tiêu dùng tăng cao nên tại TP.HCM ngày càng có nhiều cửa hàng kinh doanh rau với đủ kiểu: rau organic, rau đạt chuẩn VietGap, rau “nhà tự trồng”, rau quê... Tuy nhiên, không ít nơi treo bảng “rau sạch” nhưng lại rất nhập nhằng về nguồn gốc.
Rau organic vẫn còn vắng khách
Organic là chuẩn cao nhất của rau sạch, còn gọi là rau hữu cơ. Để tìm mua rau organic giờ không còn khó khăn với người tiêu dùng. Trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, Thảo Điền, Nguyễn Đình Chiểu, Hai Bà Trưng, Võ Thị Sáu... đều có cửa hàng bán rau sạch đạt chuẩn organic. Bên cạnh kênh bán hàng trực tiếp, rau hữu cơ còn được rao bán qua mạng theo phương thức đặt hàng online hoặc gọi điện thoại, giao hàng tận nơi.
Không những cung cấp rau, tại chuỗi cửa hàng Organica còn cung cấp các thực phẩm hữu cơ khác như gạo, thịt, cá, trứng, gia vị... Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi lượng khách đến mua vẫn khá thưa thớt, do giá bán còn quá cao. Rất nhiều sản phẩm như măng tây, nấm linh chi trắng, cà chua... có giá cao gấp 4 - 5 lần so với sản phẩm thường. Nhiều loại cà chua, xà lách hữu cơ có giá đến 70.000, 100.000, 120.000, 150.000 đồng/kg.
Lý giải chuyện giá cả đắt đỏ, các đơn vị kinh doanh rau đạt chuẩn organic đều cho biết nguyên nhân chủ yếu là do hình thức canh tác hữu cơ. Hình thức này không được sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, trừ cỏ hóa học, không dùng chất kích thích tăng trưởng hay bảo quản, không dùng giống hay thành phần biến đổi gene nên năng suất thấp hơn canh tác thông thường. Bên cạnh đó vấn đề sâu bệnh phức tạp dẫn tới mẫu mã sản phẩm không đẹp, phải sơ chế loại bỏ nhiều dẫn tới giá bán cao.
Rau tự trồng, rau quê được chuộng hơn hết
Không thể đảm bảo rau quê là “rau sạch” bởi cho dù người dân không sử dụng thuốc trừ sâu nhưng chưa chắc đất trồng, nguồn nước… đảm bảo vệ sinh.
Nếu như các loại rau đạt chuẩn organic được bán tại các cửa hàng, siêu thị khang trang với thông tin đầy đủ, rõ ràng về nhà sản xuất nhưng có giá bán “đắt xắt ra miếng” nên lượng khách luôn khiêm tốn, thì rau sạch ở dạng người dân tự trồng nhà mang ra bán hoặc rau ở quê đưa lên TP.HCM bán có giá rẻ hơn nhiều rất được ưa chuộng.
Theo ghi nhận của chúng tôi, trên các đường Phạm Văn Bạch (Q.Gò Vấp), Nguyễn Xí (Q.Bình Thạnh), Căn Cứ (Q.Gò Vấp)... không khó để người tiêu dùng nhìn thấy các điểm bán ghi: “rau sạch”, “rau sạch nhà trồng”, “giá sạch nhà làm”...
So với những sạp rau khác, các sạp có gắn bảng “rau sạch” luôn có lượng khách ổn định, mối riêng, ngày nào bán hết ngày đó. Vừa bước một sạp “rau sạch” trên đường Nguyễn Xí, chị K., chủ sạp nhanh nhảu: “Mua rau sạch đi em, rau nhà trồng tại Hóc Môn, Củ Chi nên “bao” chất lượng”. Khi thắc mắc “rau sạch là rau trồng như thế nào”, chị K. tuôn một tràng: “Rau sạch tức không trồng trên đất ô nhiễm, không dùng phân hoặc nước giải tưới rau, không dùng thuốc bảo vệ thực vật độ độc cao, không dùng nhiều phân đạm, thay vì xịt thuốc để trừ sâu, bướm, rầy thì phải sử dụng phương pháp thủ công như giăng lưới bảo vệ...”.
Rau của chị K. có giá cao hơn rau tại các sạp khác khoảng 2.000 - 5.000 đồng/kg. Một tiểu thương sạp gần đó cho biết, bà K. thu mua rau của một số hộ nông dân ở Hóc Môn, Củ Chi thật, nhưng rau đó có đúng là “rau sạch”, những hộ trồng rau đạt chứng nhận an toàn hay không thì không thể biết được.
Ảnh: Shutterstock
Một dạng “rau sạch” khác là rau quê, tức rau này được các tiểu thương thu mua ở các tỉnh đưa lên TP.HCM bán. Không ít tiểu thương ở chợ Bàu Cát kinh doanh rau quê. Rau được thu mua từ những người dân tại Long An. “Rau quê nhìn vào rất khác hẳn, thoạt nhìn màu không xanh mướt, lá và cây rau đều còi cọc; không cần ăn thử, chỉ cần ngửi cũng cảm nhận được mùi rất thơm” - một tiểu thương tại đây khẳng định.
Tuy nhiên, không thể đảm bảo rau quê này là “rau sạch” bởi cho dù người dân không sử dụng thuốc trừ sâu nhưng chưa chắc đất trồng, nguồn nước... đảm bảo vệ sinh. Mặc dù giá rau quê có cao hơn so với rau lấy tại chợ đầu mối khoảng 5.000 đồng/kg nhưng có rổ nào khách mua hết rổ đó.
Ngoài ra, nhiều người tiêu dùng hiện đang cho rằng các loại rau con, rau ngắn ngày là “rau sạch” hoặc rau được bày bán trông rất dân dã là... “rau sạch”. Tại các chợ, không khó để thấy các đọt nhãn lồng, đọt khoai lang, rau muống, cải bẹ xanh, mồng tơi, hoa thiên lý, bông bí, bông mướp, đọt mướp, đọt bí, rau dền cơm... được để từng nhúm nhỏ trong rổ tre hoặc trải trên tấm bạt mỏng đầy rơm, đặt trên nền đất rất dân dã, thôn quê, khách mua sẽ được hốt cân ký.
Nếu các loại rau lớn có thời gian gieo trồng đến khi thu hoạch khoảng 25 - 30 ngày, các loại rau ăn quả từ 36 - 50 ngày thì các loại rau con này có thời gian trồng rất ngắn từ 10 - 15 ngày, chỉ già hơn rau mầm một chút nên cọng rau trông rất non, thô mộc theo kiểu được chăm sóc tự nhiên, không can thiệp hóa chất.
