Xây dựng NTM vùng cao: Càng leo...càng khó...

 

Trong số hơn 9.000 xã trên cả nước xây dựng nông thôn mới thì có tới gần 1/4 là các xã thuộc địa bàn miền núi và vùng cao. Nhiều xã, cho đến nay, vẫn có tới hơn 90% dân số thuộc diện hộ nghèo, hộ đặc biệt khó khăn. Có xã, sau hai năm triển khai, vẫn chưa đạt được bất cứ tiêu chí nào trong 19 tiêu chí xây dựng NTM.

 

Việc xây dựng NTM nhiều nơi trong tình trạng thiếu nhân lực, thiếu nước và thiếu cả đất sản xuất. Những vấn đề lớn này đang đặt ra nhiều thách thức cho các tỉnh miền núi phía Bắc. Thậm chí, nhiều địa phương ví von, con đường xây dựng NTM giống như người leo dốc, càng leo càng khó khăn.

 

Càng leo... càng khó...

 

Đã gần hai năm nay, ông Lý Chồng Di phó chủ tịch UBND xã La Pán Tẩn, huyện Mù Căng Chải, tỉnh Yên Bái vẫn đang loay hoay với 19 tiêu chí xây dựng NTM. Làm thế nào để giảm tỉ lệ hộ nghèo từ hơn 91% xuống 10%? Làm thế nào để đạt được mục tiêu về dân trí, về tỉ lệ phổ cập giáo dục ở địa bàn 99% là đồng bào dân tộc Mông? Đó là câu hỏi luôn ngổn ngang trong suy nghĩ của cả đội ngũ lãnh đạo xã La Pán Tẩn, khi xã được chọn giao làm xã điểm xây dựng NTM.

 

Ông Lý Chồng Di, cho biết: “Theo tiêu chí 80% - 90% hộ dân phải thoát nghèo. Hiện tại bây giờ xã La Pán Tẩn chúng tôi tỉ lệ nghèo là 91,65%, nên nếu so với tiêu chí NTM không thể làm được. Tỷ lệ thoát nghèo bình quân hàng năm hiện nay của xã là từ 0,7%/năm đến 10%/năm. Một số năm đạt được, nhưng một số năm cũng không đạt được”.

 

Ông Di cũng cho biết thêm, hiện nay 50% phụ nữ ở xã là không biết chữ. Có một thực tế dễ nhận thấy rằng, khi mà người dân không biết chữ thì rất khó để tuyên truyền bất cứ điều gì.

 

Bài toán không có lời giải

 

Hiện tại, sau hai năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, xã La Pán Tẩn mới chỉ đạt được một tiêu chí duy nhất, đó là tiêu chí về an ninh trật tự. Bài toán về xây dựng NTM ở xã vùng cao, tỉnh Yên Bái này, hiện đang không có lời giải. Và điều này đồng nghĩa với việc mục tiêu xây dựng nông thôn mới ở đây sẽ thất bại nếu các cơ quan quản lý không có sự điều chỉnh các tiêu chí kịp thời.

 

Bà Ngô Thị Trinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, cho biết: “Xây dựng NTM, một điều mà trung ương cho rằng vấn đề tiên quyết đó là việc huy động sức dân. Nhưng đối với xã La Pán Tẩn, đây là một xã nghèo nhất trong một huyện, huyện lại thuộc diện một trong 62 huyện nghèo nhất cả nước nên cũng là một vấn đề khó khăn khi xây dựng NTM ở huyện vùng cao này”.

 

Hiện nay tại xã La Pán Tẩn, hàng ngày các cán bộ xã vẫn đang tiếp tục vận động các hộ gia đình di dời chuồng trại chăn nuôi ra xa khu vực nhà ở. Nếu làm được như vậy, xã sẽ thực hiện được thêm một tiêu chí mới là đảm bảo vệ sinh môi trường. Sau tiêu chí về an ninh trật tự, tiêu chí về vệ sinh môi trường được xếp ưu tiên bởi nó quá thiết thực với người dân và không đòi hỏi nhiều kinh phí cũng như trình độ hiểu biết. Tuy nhiên sau tiêu chí môi trường tiếp tục sẽ đến tiêu chí nào để phù hợp với bà con xã vùng cao này, đó là điều mà các cán bộ xã La Pán Tẩn vẫn đang còn loay hoay chưa xác định được.

 

Xây dựng nông thôn mới là một việc vô cùng cấp thiết đối với các địa phương đặc biệt là các huyện miền núi cao. Tuy nhiên, thực tế quá trình triển khai ở xã vùng cao xã La Pán Tẩn, cho thấy bên cạnh sự quyết tâm, nỗ lực của chính quyền địa phương và người dân, thì Nhà nước cũng cần quan tâm đầu tư kịp thời và có những nghiên cứu, điều chỉnh tiêu chí để sát thực hơn với những khu vực vùng núi, khó khăn.