3 nhóm giải pháp “nóng” để hải sản thoát “thẻ vàng” của EU

Cần giải pháp căn cơ

Ông Tám cho biết, để không bị EU rút “thẻ đỏ” trong 6 tháng tới, Bộ NNPTNT đã xây dựng kế hoạch hành động với những giải pháp cụ thể, chi tiết để thực hiện 9 khuyến cáo của EU đối với thuỷ sản Việt Nam. Để EU rút lại “thẻ vàng” thì thuỷ sản Việt Nam phải hoàn thành cả 9 khuyến cáo, với 3 nhóm giải pháp cần tập trung nhiều hơn.

Theo đó, trước hết cần hoàn thiện thể chế phù hợp với quy định của quốc tế, trong đó có EU. Trong kỳ họp Quốc hội vừa qua, Luật Thuỷ sản (sửa đổi) đã được thông qua, trong đó chúng ta đưa vào tối đa các khuyến cáo của EU. Bộ NNPTNT cũng đang khẩn trương triển khai sửa các nghị định, thông tư hướng dẫn thực hiện luật này.

 Ngư dân Phú Yên đưa cá ngừ lên bờ sau chuyến biển. ảnh: Tư liệu

Cùng với đó là nâng cao năng lực thực thi của hệ thống quản lý nhà nước và ngư dân. Đây là vấn đề yếu nhất của chúng ta và không thể đáp ứng ngay trong thời gian ngắn nhưng chúng ta cũng sẽ cố gắng làm những việc cấp bách trước mắt để vượt qua. Theo Thứ trưởng Vũ Văn Tám, trong thực thi, chúng ta phải thực hiện nghiêm Công điện 32 của Thủ tướng Chính phủ là chấm dứt tình trạng tàu cá của ngư dân khai thác bất hợp pháp trên vùng biển các nước.

Vừa qua các địa phương đã triển khai quyết liệt vấn đề này. Từ tháng 7 đến nay, tình trạng vi phạm đã giảm. Đặc biệt với Quảng Ngãi, địa phương có nhiều tàu cá vi phạm nhất thì từ tháng 7 đến nay chưa ghi nhận thêm trường hợp vi phạm nào.

Nhóm giải pháp thứ ba là, công tác tuyên truyền làm cho hệ thống quản lý nhà nước về thuỷ sản, các doanh nghiệp và đặc biệt là các chủ tàu, ngư dân hiểu được những nội dung chống đánh bắt bất hợp pháp. Tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho toàn xã hội cũng như hệ thống chính trị của chúng ta hiểu được và hành động.

Bộ NNPTNT đã ký hợp tác với một số cơ quan báo chí để triển khai cụ thể chiến dịch truyền thông. Trong truyền thông cũng phải tăng cường đối thoại bởi EU vẫn chưa thừa nhận những nỗ lực của Việt Nam trong tiếp thu các khuyến cáo đưa vào Luật Thuỷ sản (sửa đổi).

“Trong ba nhóm giải pháp này thì năng lực thực thi là quan trọng nhất vì EU muốn chúng ta hành động cụ thể, chuyển biến trên thực tế” - ông Tám khẳng định.

“Thẻ vàng” của EU ảnh hưởng ra sao đến hải sản Việt Nam?

Từ ngày 13-19.5.2017, đoàn công tác EU tới Việt Nam để kiểm tra hoạt động tuân thủ các quy định của EU về khai thác thủy sản bất hợp pháp. Kết quả kiểm tra cho thấy hoạt động quản lý khai thác thủy sản của Việt Nam chưa có nhiều tiến bộ trong việc thực hiện các quy định của EU, và họ đã đưa ra 5 khuyến nghị yêu cầu Việt Nam phải hoàn thành trước ngày 30.9.2017.

Đến ngày 23.10, Ủy ban châu Âu (EU) đã chính thức rút "thẻ vàng” đối với hải sản Việt Nam, với lý do những nỗ lực của Việt Nam chưa đủ để chống khai thác bất hợp pháp. Theo quyết định này, sau 6 tháng, nếu Việt Nam không khắc phục được sẽ bị “rút thẻ đỏ”, đồng nghĩa với việc hải sản không còn đường vào EU.

Theo bà Nguyễn Thị Trang Nhung – Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Hợp tác quốc tế, Tổng cục Thủy sản, việc Ủy ban châu Âu (EC) áp dụng biện pháp “thẻ vàng” đối với Việt Nam chỉ áp dụng với sản phẩm khai thác trên biển; không áp dụng cho sản phẩm thủy sản từ nuôi trồng.

Trong thời gian này, hoạt động xuất khẩu hải sản vẫn được diễn ra bình thường; tuy nhiên sẽ có những tác động nhất định như: Các lô hàng bị tăng tuần suất kiểm tra hồ sơ nguồn gốc sản phẩm khai thác nhập khẩu từ Việt Nam (có thể lên đến 100%), dẫn đến thời gian lưu kho tăng, phát sinh chi phí kiểm tra, chi phí lưu kho đối với doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu vào EU.

“Bên cạnh đó, việc này cũng có khả năng gây tâm lý lo ngại đến các nhà nhập khẩu ở các thị trường khác, đăc biệt là đối với các thị trường nhập nguyên liệu của Việt Nam để tái xuất sang thị trường EU hoặc Mỹ và các nước có quy định áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chống khai thác IUU” - bà Nhung nói thêm.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, những hệ lụy có thể xảy ra là uy tín và thương hiệu của ngành hải sản bị ảnh hưởng; xuất khẩu sang thị trường EU bị sụt giảm, đồng thời tác động xấu đến việc xuất khẩu sang các thị trường khác như Mỹ - nước chuẩn bị áp dụng hệ thống kiểm soát thủy sản nhằm chống khai thác IUU từ 1.1.2018...