Quả trứng đắt bậc nhất được đẻ ra từ sức khỏe của lá gan

Đợi chúng ngủ trưa đã

Tôi ngơ ngác hỏi giờ ngủ trưa của ai thì Phan Trung Kiên (Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp CNC Thăng Long, xã Đại Yên, Chương Mỹ, Hà Nội) thủng thẳng: “Của gà. Bên trại đẻ ngày chúng ngủ 8 tiếng, trong đó trưa từ 11h30 đến 14h, bên trại hậu bị ngày chúng ngủ 12 tiếng. Việc tắt đèn để gà ngủ được thực hiện tự động để thức dậy là chúng vừa ăn vừa được nghe nhạc”…

Chỉ mới năm trước, khi nghe nói mở cơ sở nuôi gà giữa vùng chăn nuôi trọng điểm dày đặc trại mà không dùng thức ăn công nghiệp, thuốc kháng sinh thì chính những người làm nông nghiệp cũng cười vào mặt Kiên là điên, là ảo tưởng. Số là trước đây, khi còn làm nghề bán nguyên liệu cho các nhà máy cám, anh được gặp nhiều chuyên gia nước ngoài, họ có nói rằng: “Với con gà đẻ, để đạt được năng suất cao, chất lượng trứng tốt phải quan tâm đến lá gan của nó. Có thể nói con gà đẻ bằng sức khỏe của những lá gan”.

Ngay từ đó Kiên đã ấp ủ ý định dùng thảo dược để nuôi gà nhưng mãi 10 năm sau mới thực hiện được. Thử nghiệm quy mô nhỏ mấy năm, đến đầu năm 2021 Kiên bắt đầu nuôi lớn với 5.000 con.

“Giờ ở ta nhiều người nói nuôi gà thả đồi mới thực sự là hữu cơ, là sạch, tôi không phản đối. Nhưng ở Mỹ người ta nuôi gà thả đồi mỗi con phải có không gian rộng chừng 50m2 là đồng cỏ để vận động. Khi con gà ỉa ra phải rất lâu sau đó nó mới dẫm lên chính bãi phân đó nên khả năng nhiễm bệnh lại rất khó.

Thế nhưng ở Việt Nam nuôi gà thả vườn như nào? Là có một khu chuồng, một cái vườn rộng có khi chỉ gấp đôi, gấp ba khi nào thời tiết đẹp mới thả gà ra. Không cái cây nhỏ nào trong vườn có thể sống được với mật độ gà đông đến chừng ấy và con gà ỉa ra, dẫm lên rồi lại bới ăn ở đó nên những bệnh liên quan đến cầu trùng rất nhiều. Bởi thế, đa số hộ nuôi gà thả vườn phải sử dụng nhiều thuốc kháng sinh”, Kiên chia sẻ.

Đề cao tự nhiên nhưng Kiên không phủ định những tiến bộ kỹ thuật. Chăn nuôi trong chuồng kín khoa học ở chỗ có giàn làm mát bằng nước giúp không khí được thanh lọc, nhiệt độ được khống chế, gà ở trong lồng nên khi ỉa phân rơi xuống, không bị dẫm vào gây ra bệnh tật. 

Bởi thức ăn công nghiệp làm cho quả trứng bị tanh, Kiên tự trộn thức ăn bằng ngô, cám ta, đậu tương, dầu ăn, premix và bột đá. Vacxin không thể thiếu nhưng anh không dùng kháng sinh mà thay bằng thảo dược. Có cả chục loại như cà gai leo để giải độc gan; cây mật gấu, hoàn ngọc, xuyến chi phòng vấn đề về đường tiêu hóa; tỏi, quế ngừa bệnh đường hô hấp; diếp cá giúp giải nhiệt; đương quy, mật nhân, đinh lăng làm tăng sức đề kháng; vàng đắng  là loại berberin tự nhiên…

Với tỷ lệ 50kg thảo dược/1 tấn thức ăn giúp gà tiêu hóa tốt hơn, phân khô hơn, hơn thế mỗi tuần phun vi sinh 2 lần nên hầu như chuồng trại ít mùi, 4 tháng mới phải cào dọn. Do mỗi lồng có 4 con gà nên không đủ không gian thành ra cứ 2 con đứng thì 2 con phải nằm, rồi luân phiên thay đổi.

Để giảm stress cho chúng, ngoài thức ăn đặc biệt gà còn được cho nghe nhạc: “Người ta thường nói nếu cho động vật nghe nhạc cổ điển là hợp nhất nhưng tôi cứ để nhân viên thích gì thì mở nấy, từ nhạc không lời, nhạc trẻ, nhạc vàng đến nhạc đỏ vì như thế ở trong chuồng họ sẽ làm việc tận tâm hơn. Ban đầu bật nhạc, tắt đi gà sẽ kêu, mở lại có vẻ như nghếch đầu lên lắng nghe. Khi đã quen với âm thanh thì chúng rất bạo dạn, người sờ vào thoải mái chứ không như trước thấy ai mặc quần áo sặc sỡ là sợ hãi, xô nhau, kêu ầm lên, rất hại”.

Đợt rồi muốn vỏ trứng dày hơn, Kiên điều chỉnh lại công thức thức ăn khiến cho đàn gà bị tiêu chảy, mấy chục con lăn ra chết. Chuồng trại hôi thối, ruồi nhặng bâu đầy, công nhân làm việc bên trong cũng nôn nao khó chịu nhưng anh vẫn không dùng kháng sinh mà kiên trì chữa bằng thảo dược.

Sự kỳ diệu của quả trứng

Kiên phân tích cho tôi sự kỳ diệu của quả trứng ở chỗ, mỗi con gà nặng  trung bình 1,8kg nhưng lại đẻ ra quả trứng nặng tới 60 gram. Với tỷ lệ đẻ/năm đạt 90%, tức 310 - 320 quả thì mỗi con gà sản xuất một lượng trứng nặng gấp 10 lần trọng lượng nó.

Bởi thế con gà đẻ nuôi bằng thức ăn công nghiệp, thuốc kháng sinh thường chỉ 1 - 1,5 năm là phải loại bỏ. Kiên hi vọng với việc dùng thức ăn tự nhiên và thảo dược này có thể kéo dài tuổi đẻ cho chúng được 3 - 4 năm, khai thác được cỡ 1/3 số lượng trong buồng trứng 3.600 quả của gà.

Quả trứng là một thức ăn chứa đầy đủ dinh dưỡng bởi chỉ cần có phôi của gà trống là từ đó sẽ sinh ra một cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ lông da, hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, mạch máu… Tuy nhiên Việt Nam rất khác với phần còn lại của thế giới ở chỗ châu Á trung bình mỗi người ăn 220 - 250 quả trứng/năm, châu Âu hay Trung Quốc, Nhật Bản trung bình mỗi người ăn 340 quả trứng/năm thì ta chỉ cỡ 80 - 100 quả/năm vì sợ… hại.

Giới khoa học hiện nay đã bác bỏ chuyện cholesterol có trong trứng gây hại cho người mắc bệnh tim như những nghiên cứu trước đây. Hơn nữa, việc nuôi bằng thức ăn tự nhiên, thảo dược, nghe nhạc giúp hàm lượng cholesterol trong quả trứng gà ở trại của Kiên chỉ 125mg/100gram, bằng 1/3 so với cho ăn cám công nghiệp.

Ăn trứng thảo dược có thay được uống thuốc Nam? Tôi hỏi. Kiên thực thà: Có lẽ là khó bởi sau quá trình chuyển hóa trong con gà có thể dược tính sẽ không còn nên quả trứng của nó đẻ ra chỉ bổ, thơm, ngon theo kiểu tự nhiên mà thôi.

Cùng giống gà Ai Cập trắng, khi nuôi bằng thức ăn tự nhiên, thảo dược kiểu của Kiên tỷ lệ đẻ có thấp hơn so với thức ăn công nghiệp trong khi tỷ lệ hao hụt cao hơn nhưng bù lại chất lượng trứng vượt trội. Đã ăn rồi hầu hết đều quên mọi loại trứng khác, kể cả là trứng gà ta.

Ba món thể hiện rõ nhất sự khác biệt ấy là luộc lòng đào, rán lòng đào hay nhúng nhanh cả quả vào nước sôi sau đó đục hai cái lỗ mà đưa lên miệng mút. Chụt! Bao chất béo, hương thơm, vị ngậy cứ đậm đà, cuốn lấy nơi đầu môi, cuống lưỡi.

Tuy nhiên ban đầu khi Kiên chào giá 8.400 đồng/quả, gấp 4 lần trứng công nghiệp, gấp 2 lần trứng gà ta, ai cũng bảo rằng điên nhất là với một doanh nghiệp mới. Ngay cả bà chị vợ cũng bảo: “Kiên ơi, sản phẩm của mày mà đắt như thế này chắc những ai phải có thu nhập cỡ 50 triệu đồng/tháng trở lên mới dám ăn mất!”.

Thế nhưng vừa rồi Hà Nội giãn cách xã hội, không thuê được shipper, bản thân Kiên phải trực tiếp đi ship thì mới thấy điều đó cũng chưa hẳn đúng. Người mua trứng ở biệt thự có, ở nhà mặt đường có, ở chung cư có, thậm chí ở trong ngõ hẻm gồm cả những người bán ăn sáng nữa. Mà đã mua một lần thường sẽ có lần thứ hai, lần thứ ba. Chỉ trong một thời gian ngắn anh đã bán hết sản lượng trứng của 5.000 con gà và đang mở trại để nâng công suất lên trên 10.000 con.

Một phụ nữ tên là Phạm Loan, nhà ở phố Trương Định, quận Hoàng Mai, nghe về quả trứng gà không cám công nghiệp, thuốc kháng sinh của Kiên đã không tin, nói với hàng xóm, mọi người lại càng không tin. Bởi vậy tổ dân phố đã cử bà cùng một thanh niên nữa bắt xe bus vào tận trại của anh, xem từ việc phối trộn cám, lọc nước cho gà uống bằng RO, khử bằng tia UV đến nghe nhạc rồi tự tay nhặt trứng mới đẻ. Kể từ đó, bà Loan trở thành người phụ trách mua chung trứng cho cả tổ dân phố của mình.

Tiếp theo một cái “điên” nữa của Kiên là người đầu tiên và có lẽ duy nhất bán trứng theo hình thức COD tức dịch vụ giao hàng thu tiền hộ. Trước đây ai cũng bảo không thể chuyển phát được trứng qua đường bưu điện, kể cả một người quen bên công ty chuyển phát cũng từ chối thẳng: “Chú ship gì chứ ship trứng cháu không nhận đâu”.

Kiên trả lời: “Chú làm sao cho trứng không vỡ là được chứ gì?”. Người  kia phản bác ngay: “Chú không thể làm được việc đấy đâu bởi chúng cháu ship cái cối xay thịt bằng gang nhiều khi còn vỡ, hỏng nữa là”. Thực tế trước đó, Kiên liều đến mức vừa nuôi gà vừa nghĩ chuyện đóng trứng. Đầu tiên anh nghĩ đến thùng xốp nhưng lại sợ ảnh hưởng đến môi trường nên thay bằng thùng giấy, thiết kế xong rồi nhờ bạn làm trong lĩnh vực bao bì các tông làm.  

Sau mỗi lần có bao bì mới, Kiên mua trứng ngoài chợ (do lúc này gà chưa đẻ) rồi đóng, cho nhân viên gửi đi những địa chỉ ảo ở nhiều vùng sâu, vùng xa nhất của cả nước. Khi không có người nhận, hàng sẽ được chuyển ngược về, kết quả bị vỡ gần hết, lại phải thay đổi thiết kế đến 5 - 7 lần mới xong.

Giải pháp là thùng có 12 ngăn theo kết cấu 4 nhân 3, mỗi ngăn chỉ đựng 1 quả trứng, dưới rải trấu, trên phủ trấu. Bên ngoài cùng chỗ tiếp giáp với thùng có những khoang nhỏ cũng chứa đầy trấu để giảm rung chấn khi bị quăng quật. Riêng tiền hộp và trấu đã mất 600 đồng/quả trứng nhưng nhờ đó, giờ đây sản phẩm của Kiên có thể đi khắp mọi miền, thường được mua theo combo 5 hộp tặng 2 hộp, với giá vận chuyển tương đương 500 đồng/quả.  

Anh đặt mục tiêu phấn đấu cuối năm nay sẽ đưa quả trứng gà cà gai leo thành sản phẩm OCOP 4 sao. Không giữ lại công thức cho riêng mình, anh sẵn sàng chia sẻ miễn phí từ cách nuôi gà đẻ trứng thảo dược, có thể sắp tới là nuôi gà thịt, lợn thịt bằng thảo dược nữa. Nhưng dường như nhiều chủ trại khác đến rồi lại đi bởi họ chỉ thích những thứ dễ dàng, không muốn đầu tư nhiều, không muốn tự trộn cám, không muốn cam kết bài trừ thuốc kháng sinh…

Dương Đình Tường/https://nongnghiep.vn/