Mô hình liên kết tiêu biểu

Nhờ ứng dụng các giải pháp kỹ thuật đồng bộ nên đã giảm chi phí SX, hạ giá thành sản phẩm, đảm bảo tăng năng suất và thu nhập cho người trồng lúa. Đây là bước khởi đầu tạo tiền đề phát triển theo chuỗi SX lúa gạo hàng hóa.

Ông Đoàn Ngọc Phả, Phó GĐ Sở NN-PTNT An Giang cho biết: Sau vụ lúa ĐX 2012-2013 và vụ HT 2013, mô hình CĐML ở An Giang đã định hình sự liên kết giữa DN và nông dân. Hiện nhiều DN đến đăng ký tham gia thực hiện liên kết cung cấp vật tư và bao tiêu sản phẩm cho người trồng lúa.

Trong đó chủ yếu là các DN trong ngành SX phân bón, thuốc BVTV và DN thương mại đầu tư xây dựng cụm kho sấy, xay xát gắn với chiến lược xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Riêng năm nay, tổng số DN mới tham gia phát triển mô hình CĐML với diện tích SX theo hợp đồng tăng lên. Điểm nhấn trong các mô hình liên kết SX là cung ứng vật tư nông nghiệp - tiêu thụ sản phẩm, giải pháp mang tính đột phá phát triển CĐML ở An Giang. Điều này phù hợp với định hướng phát triển theo chuỗi giá trị liên kết SX lúa gạo.

Nông dân đồng thuận SX CĐML để gia tăng lợi nhuận

Trong đó tạo điều kiện các DNXK gạo trong tỉnh tiếp cận, liên kết với nông dân hình thành vùng nguyên liệu quy mô lớn, sản lượng lớn ổn định, chất lượng đồng đều. CĐML tổ chức SX theo chủng loại giống được đặt hàng từ các DN.

Mỗi năm An Giang có kế hoạch SX lúa trên 600.000 ha lúa. Riêng vụ TĐ 2013, An Giang dự kiến xuống giống 150.000 ha. Đến nay một số nơi lúa TĐ gieo sạ sớm đạt 15%. Vừa qua nối tiếp theo đà thuận lợi phát triển mô hình CĐML, tỉnh An Giang tiến tới mở rộng vùng SX lúa theo tiêu chuẩn GlobalGAP tại các huyện Thoại Sơn, Châu Phú và Tịnh Biên với diện tích tăng lên 130 ha trong khu vực đê bao an toàn.

Trước đó, vụ lúa ĐX 2012-2013 vừa qua, Cty ADC ký hợp đồng SX ổn định toàn bộ diện tích lúa nguyên liệu đạt tiêu chuẩn GlobalGAP với giá bao tiêu cao hơn thị trường tại thời điểm mua vào 10 - 12%. Dự kiến vụ lúa ĐX 2013-2014 sắp tới An Giang sẽ mở rộng vùng trồng lúa đạt tiêu chuẩn GlobalGAP tăng lên khoảng 200 ha.

Bên cạnh đó, An Giang có mô hình liên kết điển hình về SX lúa giống. Tổ hợp tác SX lúa giống Phú Nông ở huyện Châu Thành áp dụng theo mô hình CĐML; đồng thời xây dựng thương hiệu các giống lúa chất lượng cao và SX theo đơn đặt hàng mua lúa giống của các DN trong và ngoài tỉnh.

Ông Phó Văn Nghệ, Tổ trưởng Tổ hợp tác SX lúa giống Phú Nông ở ấp Phú An 1, xã Bình Hòa cho biết: Do áp dụng tốt quy trình canh tác giống, ứng dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác mới nên năng suất lúa của các thành viên trong Tổ SX giống đạt được khá cao, vụ ĐX bình quân 8,4 tấn/ha, vụ HT 7 tấn/ha và vụ TĐ đạt đến 8,8 tấn/ha.

Hiện nay, Tổ SX giống đã tạo dựng uy tín nhiều loại giống lúa như Jasmine85 hay các giống lúa OM: 1490, 5451, 5472, 6976, 6916, 4218, 2517, 2514, 4900, 6377, 8017, 10636... Tất cả sản phẩm lúa giống do tổ SX ra được đóng bao bì với thương hiệu Phú Nông.

Các DN và nông dân đặt hàng thu mua từ 7.000 - 12.000 đ/kg, cao hơn gần gấp đôi so với lúa hàng hóa. Do vậy, các thành viên trong tổ cũng đạt lợi nhuận cao hơn so với nông dân SX lúa hàng hóa trên cùng diện tích. 

Ông Nguyễn Hữu An, Chi cục trưởng Chi cục BVTV An Giang, nhận xét: Mô hình CĐML khởi đầu chỉ có Cty CP BVTV An Giang thí điểm triển khai với quy mô khiêm tốn. Tuy nhiên đến năm 2013 đã có 9 DN tham gia mô hình, với diện tích hơn 35.000 ha.

Theo đó các DN thực hiện cung ứng đầu vào cho nông dân: giống, phân bón, thuốc trừ sâu với giá ổn định, không tính lãi suất. Nông dân được tư vấn kỹ thuật SX trực tiếp trên đồng. Sau khi thu hoạch, nông dân được hỗ trợ chi phí vận chuyển, chi phí sấy và gởi lúa vào kho trong thời gian 30 ngày (không tính phí). Sau đó, nếu nông dân muốn bán, DN sẽ mua theo giá thỏa thuận.

Cách làm này đem lại hiệu quả cao: Năng suất và chất lượng sản phẩm được nâng lên, giá thành SX lúa giảm đáng kể. Trong vụ ĐX vừa qua giá thành SX giảm còn 2.581 đ/kg, nông dân gia tăng lợi tức trên 5 triệu đ/ha. Hơn nữa thông qua thực hiện mô hình CĐML đã tạo điều kiện cho nông dân có quyền quyết định bán lúa vào thời điểm giá cả có lợi nhất.

Đặc biệt khi nông dân cùng nhau liên kết SX sẽ tạo thói quen ghi chép sổ sách, chủ động tính được giá thành, tạo tiền đề hướng tới xây dựng thương hiệu gạo Việt.