Một số mô hình tái canh cà phê sớm thành công trên địa bàn tỉnh Đăk Nông

Với tổng diện tích toàn tỉnh khoảng trên 125.000 ha (đứng thứ 3 trong khu vực Tây Nguyên), năng suất trung bình 2,3 tấn/ha thì hàng năm sản phẩm cà phê luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản phẩm xã hội của tỉnh. So với năng suất của những năm trước đây thì năng suất cà phê những năm trở lại đây có chiều hướng tăng lên nhưng chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu đặt ra, chưa phù hợp với sự đầu tư về khoa học kỹ thuật như: công tác nghiên cứu về giống, kỹ thuật canh tác,... Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng năng suất và sản lượng cà phê của tỉnh thấp là do diện tích cà phê già cỗi, giống cũ chiếm tỷ lệ lớn cũng như đầu tư của người dân còn chưa đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật. 

Để giải quyết vấn đề sản lượng cà phê Việt Nam bị tụt hậu trên thị trường thế giới, đồng thời nâng cao năng suất, sản lượng, nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn tỉnh, ngành Nông nghiệp đã có nhiều giải pháp đưa ra nhằm cải tạo vườn cà phê già cỗi bằng các biện pháp cụ thể như cưa đốn phục hồi, ghép cải tạo thay thế các vườn cà phê cho năng suất thấp (đối với những vườn có bộ rễ còn tốt, không nhiễm bệnh), tái canh đối với các vườn cà phê không thể phục hồi bằng các biện pháp khác…

Tuy nhiên giải pháp tái canh hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Thực trạng hiện nay cho thấy diện tích cà phê già cỗi, năng suất thấp ngày một gia tăng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập và tâm lý người sản xuất. Việc tái canh đòi hỏi phải đúng quy trình kỹ thuật, đúng định mức thì mới đạt hiệu quả cao. Trên thực tế từ năm 2012- 2017 toàn tỉnh đã tái canh được khoảng trên 10.000 ha, chủ yếu tập trung ở huyện Đắk Mil, Đắk Rlấp. Kết quả đánh giá, trong giai đoạn 2012-2014 cũng cho thấy các hộ trồng tái canh cà phê có tỷ lệ thành công chưa cao và nguyên nhân là do chưa nắm vững về quy trình kỹ thuật, chưa có nhiều kinh nghiệm trong vấn đề xử lý đất, chọn giống trước khi trồng.

Bên cạnh đó cũng có một số hộ đã đúc rút, học tập kinh nghiệm, nắm vững quy trình nên diện tích tái canh đạt tỷ lệ sống và đến thời điểm hiện nay cho năng suất cao và ổn định. Cụ thể một số mô hình như sau:

1. Mô hình tái canh cà phê của ông Lê Thế Thanh ở tại TDP 5 – Phường Nghĩa Trung – Thị xã Gia Nghĩa: Với 300 cây cà phê già cỗi được ông Thanh nhổ bỏ và trồng tái canh sớm từ năm 2013. Đến nay vườn cây đã đi vào kinh doanh và cho năng suất ổn định từ 6-7 kg/cây/năm. Theo ông Thanh thì công việc đào hố, xử lý đất cần được thực hiện đúng hướng dẫn kỹ thuật của cán bộ phụ trách nông nghiệp, trong quá trình thực hiện ông gom toàn bộ thân, cành, lá, rễ... bỏ xuống hố để đốt. Bên cạnh đó, theo quy trình mỗi hố bón lót 18 kg phân chuồng hoai mục, 0,5 kg vôi, 1 kg lân, nhưng do điều kiện gia đình lúc đó khó khăn nên ông chỉ bón lân và vôi với lượng khuyến cáo trước khi trồng 1 tháng. Nguồn giống là cây cà phê thực sinh được ông mua từ tỉnh Lâm Đồng, sau 3 năm trồng tỷ lệ cây chết khoảng 10%.

2. Hộ anh Phạm Xuân Khương ở tại thôn 14, xã Đăk Wer, huyện Đắk Rlấp, có diện tích cà phê 2,5 ha già cỗi, giống cũ, quả nhỏ, dai nên năng suất không cao. Gia đình anh đã nhổ bỏ sau vụ thu hoạch năm 2012. Sau khi nhổ bỏ anh thực hiện quy trình cày đất, rà rễ và phơi đất. Đến tháng 4/2013 tiến hành đào hố với kích thước 60 x 60 x 60 cm và bón lót. Với gia đình anh, việc sử dụng phân bón hữu cơ được ưu tiên hàng đầu, anh bón lót 18-20 kg phân chuồng hoai mục cho mỗi hố, kết hợp với lân và vôi. Anh chọn là những giống cà phê mới do Viện KHKTNLN Tây Nguyên nghiên cứu và chọn tạo ra và trồng bằng cây ghép nên bước sang năm thứ 3 vườn cây đã cho thu bói. Các khâu kỹ thuật chăm sóc được anh thực hiện đúng quy trình kỹ thuật hướng dẫn. Đến nay năng suất trung bình mỗi ha đạt ổn định từ 5-6 tấn/ha.

3. Hộ ông Võ Văn Cung tại thôn 11 xã Quảng Khê, huyện Đăk Glong, với diện tích cà phê già cỗi được nhổ bỏ sau thu hoạch niên vụ 2012 và trồng tái canh năm 2013. Nguồn giống gia đình ông trồng là giống cà phê đa dòng được phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Đắk Glong cấp phát theo chương trình tái canh của huyện. Do được hướng dẫn kỹ thuật và ông thực hiện theo đúng quy trình nên tỷ lệ sống sau 3 năm trồng đạt trên 85%. Đến thời điểm hiện nay vườn cà phê đã cho thu hoạch và năng suất trung bình đạt 4-5 tấn/ha.

Để chương trình tái canh cà phê trên địa bàn tỉnh Đắk Nông nói riêng, khu vực Tây nguyên nói chung thành công, cần được sự tiếp tục quan tâm của các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt chính quyền các xã, phường trong việc vận động bà con nông dân mạnh dạn tái canh những vườn cà phê già cỗi cho năng suất thấp, nhiễm sâu bệnh,... để trồng (ghép) bằng những giống cà phê mới cho năng suất và chất lượng cao. Trong quá trình tái canh cần áp dụng triệt để Quy trình tái canh cà phê vối do Cục Trồng trọt đã ban hành./.

Nguồn: http://www.khuyennongvn.gov.vn