Đài tưởng niệm nhân dân hy sinh tại chiến trường Đồng Lộc được xây dựng tại xã Đồng Lộc
Từ năm 1964-1972, tại chiến trường Đồng Lộc, máy bay Mỹ đã đánh phá khoảng 2.000 trận với 42.000 quả bom, đạn các loại. Theo thống kê, cứ mỗi mét vuông nơi đây đã phải gánh chịu 3 quả bom, hố bom chồng lên hố bom.
Sự khốc liệt của chiến trường Đồng Lộc đã gây nên bao đau thương mất mát. Ngoài sự hy sinh của các chiến sỹ, bộ đội, công nhân hỏa tuyến và thanh niên xung phong, nơi đây còn có cả nghìn người dân vô tội tại các xã Đồng Lộc, Xuân Lộc, Trung Lộc, Mỹ Lộc, Quang Lộc… ngã xuống. Đau thương như vào năm 1967, bom Mỹ đã ném xuống ngôi trường Tiểu học xã Đồng Lộc, làm 9 em học sinh thiệt mạng; có những gia đình ở Xuân Lộc, Đồng Lộc có 4 - 5 người tử vong vì bom đạn…
Ông Lê Công Tự, thôn Kim Thành, xã Đồng Lộc - phụ huynh của một trong 9 em học sinh tử nạn chia sẻ: "Hồi đó, con trai tôi mới 12 tuổi. Cả lớp có khoảng trên 40 em đang học thì bị máy bay Mỹ thả bom. Tháng 7/1968, chính nhà tôi cũng bị bom bi bỏ, cháy nhà, cháy cả bò, gà, lợn... May mắn là người trong nhà tránh được ở dưới hầm nên thoát nạn."
Nỗi đau đã dần nguôi, tuổi già, ông Lê Công Tự vui vầy bên con cháu.
Nỗi đau đã trở thành hành động, những năm tháng chống Mỹ, Đảng bộ và nhân dân Đồng Lộc tiếp tục cử ra tiền tuyến hơn 1.000 nam nữ thanh niên; đóng góp 500 tấn lương thực, hơn 300 tấn thực phẩm cho tiền tuyến. Nhân dân Đồng Lộc đã 5 lần rời làng vào núi; với khẩu hiệu “xe chưa qua nhà không tiếc”, người dân đã góp hàng triệu ngày công vào công tác giao thông vận tải, sơ tán và phục vụ chiến đấu.
Để tưởng niệm, tri ân sự hy sinh của những người dân vô tội, tháng 8/2013, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã xây dựng đài tưởng niệm nhân dân hy sinh tại chiến trường Đồng Lộc. “Đài tưởng niệm 1.226 người dân hy sinh tại chiến trường Đồng Lộc là một công trình tâm linh vừa làm ấm lòng người đi, vừa an ủi những người ở lại”. - ông Tự nói.
Vị trí hố bom năm xưa khiến 9 học sinh tử nạn nay đã là khu dân cư trù phú.
Sau những mất mát, đau thương của chiến tranh, Đồng Lộc đang dần khoác lên “màu áo” mới. Vị trí hố bom năm xưa khiến 9 học sinh tử nạn nay đã mọc lên san sát những vườn rau xanh mướt, những ngôi nhà trang khang của người dân thôn Tùng Liên. Con đường dẫn vào thôn cũng rộng rãi và xanh - sạch - đẹp.
Đường vào thôn Tùng Liên khang trang, sạch đẹp.
Bà Nguyễn Thị Thanh, người dân thôn Tùng Liên chia sẻ: "Con em Tùng Liên hôm nay đang nỗ lực phát triển kinh tế, làm giàu cho bản thân, gia đình và đóng góp sức người, sức của làm nông thôn mới, xây dựng Đồng Lộc trở thành đô thị loại V."
Được biết, thu nhập bình quân hiện nay của người dân Đồng Lộc đã đạt gần 30 triệu đồng/người/năm. Toàn xã hiện có 215 hộ kinh doanh ở tất cả các lĩnh vực; có 9 tổ hợp tác, 9 doanh nghiệp, 9 hợp tác xã. Chỉ tính riêng trong năm 2017, xã hoàn thành xây dựng 176km đường bê tông, chỉnh trang 170 vườn hộ.
Bí thư Đảng ủy xã Đồng Lộc Trần Đình Vương cho biết: Đồng Lộc đã được HĐND tỉnh thông qua đề án thành lập thị trấn. Kết quả hôm nay được xây đắp từ quá trình hy sinh, chiến đấu và đồng lòng của mỗi người con Đồng Lộc qua bao thế hệ. Đồng Lộc đang dồn sức xây dựng hạ tầng, hoàn thiện các tiêu chí để hướng đến một đô thị du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử với điểm nhấn là quần thể di tích tại ngã ba huyền thoại.
