Sản phẩm chăn nuôi: An toàn để thông thương

Khó đầu ra

Giá trứng thấp ảnh hưởng đến người chăn nuôi, doanh nghiệp         Ảnh: V.M

Giá cả không thuận lợi trong 6 tháng đầu năm đã ảnh hưởng đến người chăn nuôi mà nguyên nhân căn bản là do cung lớn hơn cầu. Đàn heo cả nước ước tính đến tháng 6 giảm 3,8% so cùng kỳ năm 2016. Tổng số heo cả nước tháng 7/2017 giảm khoảng 3,3% so cùng kỳ năm 2016. Đàn trâu cả nước ước tính đến tháng 6 giảm 0,8% so cùng kỳ năm 2016. Giá trứng trong 6 tháng qua chỉ ở mức 800 - 1.000 đồng/quả khiến người chăn nuôi bị lỗ 300 - 500 đồng/quả. Giá thu mua heo tại Vĩnh Long đã giảm 11.000 đồng/kg trong vòng sáu tháng. An Giang giảm 8.000 đồng/kg, Đồng Nai giảm 9.000 đồng/kg. Trong 6 tháng giá gà lông màu tại các tỉnh Đông Nam Bộ và ĐBSCL đã giảm 18.000 - 19.000 đồng/kg so với thời điểm đầu năm; gà lông trắng đã giảm khoảng 1.000 đồng/kg.   

Theo Cục Thú y, Việt Nam mới xuất khẩu chính ngạch thịt heo sữa và thịt heo choai đông lạnh sang Hồng Kông (Trung Quốc), Malaysia. Cả nước chỉ có 6 cơ sở giết mổ sang hai thị trường với khoảng 10,6 nghìn tấn (trị giá khoảng 46 triệu USD) trong 5 tháng đầu năm 2017. Có 5 cơ sở đã xuất khẩu trứng vịt muối, trứng vịt bắc thảo, trứng chim cút đóng hộp sang Hồng Kông (Trung Quốc), Singapore, Nhật Bản.  

 Từ chuyện con gà

Để xuất khẩu gà sang Nhật Bản, các công ty Việt Nam đã có quá trình chuẩn bị lâu dài, cho thấy để xuất khẩu gia súc gia cầm là việc rất khoa học, công phu.  

Công ty TNHH Koyu & Unitek (liên doanh giữa Australia và Nhật Bản, đóng tại khu công nghiệp Long Bình, Đồng Nai) phải mất 3 năm để thuyết phục Chính phủ Nhật Bản cho phép Công ty nhập khẩu thịt gia cầm và sản phẩm thịt gia cầm chế biến từ Việt Nam. Gà của công ty được nuôi và giết mổ hoàn toàn khép kín. Tuy nhiên, nhà máy liên kết với 2 trang trại cung ứng con giống thức ăn, cử chuyên gia đến hướng dẫn và thu mua gà về giết mổ. Đầu tư xây dựng nhà máy với công suất chế biến 50.000 con gà/ngày có giá 6,5 triệu USD. Mô hình của Koyu & Unitek mở ra hướng đi mới cho chăn nuôi Việt Nam trên con đường xuất khẩu. Đó là các nhà máy sẽ xây dựng và hoàn thiện quy trình chăn nuôi giết mổ theo tiêu chuẩn của nhà nhập khẩu. Trên cơ sở đó sẽ cung cấp giống, kỹ thuật và thức ăn cho các trang trại liên kết vệ tinh. Hiện, Koyu & Unitek thu mua gà của nông dân cao hơn giá thị trường 30%, và nhu cầu khoảng 2.000 tấn thịt gà mỗi tháng.  

Về phía nhà nước, Cục Thú y đã đàm  phán với ngành thú y Nhật Bản thống nhất các quy định để xuất khẩu thịt gà vào nước này. Rõ ràng, riêng về những mặt hàng tươi sống, đặc biệt là gia cầm (đang có dịch bệnh trên thế giới) thì vai trò quản lý nhà nước về thú y rất quan trọng. Sự nỗ lực của cơ quan thú y giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong tiếp cận các thị trường. Một số ý kiến cho rằng, riêng lĩnh vực xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi thì ngành thú y phải “xuất ngoại” trước rồi sản phẩm mới “xuất ngoại” sau. 

 Đừng để khách hàng ngộ nhận

 Sở dĩ sản phẩm chăn nuôi Việt Nam khó tiếp cận các thị trường, theo đại diện các doanh nghiệp cho biết, chủ yếu do thông tin về ngành chăn nuôi Việt Nam ra thế giới còn rất hạn chế. Đa số các thị trường đều phản hồi rằng Việt Nam còn nhiều dịch bệnh nên không nhập khẩu sản phẩm từ Việt Nam mặc dù các đối tác đều biết năng lực của ngành chăn nuôi và thương hiệu sản phẩm chăn nuôi Việt Nam, một trong những cường quốc về chăn nuôi của châu Á. 

Thực tế các năm trước, các ổ dịch lẻ tẻ quy mô một số hộ từng xảy ra, đa số là ở vùng sâu vùng xa, tiêu thụ kiểu “tự cung tự cấp”, nhiều hộ chăn nuôi thuộc diện hộ xóa đói giảm nghèo.  

Ngành chăn nuôi Việt Nam đã ngày càng hiện đại và xây dựng nhiều trại chăn nuôi lớn, mô hình công ty, quy hoạch và phát triển các vùng chăn nuôi tập trung. Tại các vùng chăn nuôi tập trung, việc kiểm soát dịch bệnh rất chặt chẽ vì liên quan đến quyền lợi của người nuôi.  

Theo Bộ NN&PTNT, nửa đầu năm 2017 ở Việt Nam không có dịch bệnh xảy ra. Dịch cúm gia cầm không xuất hiện ổ dịch mới phát sinh từ các địa phương. Không có báo cáo ổ dịch lở mồm long móng (LMLM) mới phát sinh từ các địa phương. Hiện nay, cả nước không có dịch LMLM, không có dịch tai xanh. 

 Xuất khẩu sản phẩm chế biến

Thái Lan là nước có trình độ nông nghiệp và vị trí địa lý tương ứng với Việt Nam, nhưng năm 2013, đã xuất khẩu sản phẩm thịt gà đạt trên 4 tỷ USD. Sản phẩm của Thái Lan xuất đi các thị trường rất khó tính bao gồm:  châu Âu (chiếm 47%), Nhật Bản (chiếm 40%). 

Thái Lan chiếm được “tình yêu” của các nhà nhập khẩu một phần do công tác thú y tốt, chuyên nghiệp, trong đó có sự kết hợp nhịp nhàng giữa các công ty lớn, các tập đoàn xuyên quốc gia và lực lượng thú y của chính phủ, với khoảng 37.000 cán bộ thú y làm việc ở các cơ quan thú y cấp tỉnh, huyện, xã. Các tập đoàn lớn như tập đoàn C.P có các trung tâm nghiên cứu quy mô và đẩy mạnh mô hình chăn nuôi khép kín, liên kết giữa doanh nghiệp và người nông dân. Điều đặc biệt hơn nữa là trong số 4 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu gà mỗi năm của Thái Lan thì có tới 83% là sản phẩm đã qua chế biến. Chính nhờ sản phẩm đã chế biến đạt tiêu chuẩn mà ngành chăn nuôi Thái Lan đã chiếm lĩnh các thị trường. 

Trong khi đó, xuất khẩu heo của Việt Nam sang Trung Quốc đa số là hàng tươi sống. Một số ít sản phẩm Việt Nam xuất khẩu được đi các nước phát triển đều là sản phẩm qua chế biến, trong đó nổi bật là trứng muối và heo sữa. Do đó việc xây dựng ngành công nghiệp chế biến trong lĩnh vực chăn nuôi được xem là một cú hích cần thiết để đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi tại Việt Nam trong thời gian tới đây.