Kinh tế nông thôn chưa phát triển

Cuộc điều tra thực hiện trên  3.700 hộ gia đình nông thôn ở các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Đắc Lắc, Đắc Nông, Hà Tây (cũ), Phú Thọ, Nghệ An, Quảng Nam, Khánh Hòa, Lâm Đồng và Long An. Báo cáo chỉ ra các tỉnh vùng núi phía Bắc như Lào Cai, Điện Biên và Lai Châu tụt hậu so với các tỉnh khác về thu nhập, tiếp cận dịch vụ và liên kết thị trường. Vấn đề an ninh lương thực đang có sự sụt giảm rõ rệt ở hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai. Cũng tại hai tỉnh này các hộ gia đình ít có khả năng sử dụng nguyên liệu đầu vào tốt hơn như cải tạo giống lúa hay bán những sản phẩm của họ sản xuất ra thị trường. 

 

Báo cáo cũng chỉ ra các nhóm dân tộc thiểu số tiếp tục bị tụt hậu hơn so với các khu vực láng giềng có dân tộc Kinh sinh sống chủ yếu, với mức độ thấp hơn về an ninh lương thực và thu nhập của hộ gia đình. Trong khi việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế của Việt Nam đang bắt đầu ảnh hưởng đến khu vực nông thôn (tiền công kiếm được từ bên ngoài đóng góp hơn 30% thu nhập của hộ gia đình ở hầu hết các tỉnh), nông nghiệp vẫn là nguồn thu nhập chính của hầu hết các gia đình nông thôn. Việc tiếp tục phụ thuộc vào nông nghiệp làm cho vấn đề đất đai - một ưu tiên đặc biệt đối với cải cách trong tương lai, kể từ khi thị trường mua bán đất vẫn kém phát triển ở nhiều nơi (đặc biệt là ở miền Bắc).

 

Từ đây dẫn ra kết quả 47% hộ gia đình được điều tra trả lời rằng họ "không” hoặc "rất không” hài lòng với cuộc sống của họ. Thu nhập tuyệt đối của người nông dân chi phối đời sống tinh thần của họ. Khoảng cách sống giữa các vùng miền ngày càng được bộc lộ rõ nét và sâu sắc. 

 

Ông Lưu Đức Khải - Trưởng Ban Chính sách phát triển nông thôn (Ciem) cho biết: Hai kênh bán hàng chủ yếu của người nông dân là bán cho hộ gia đình và bán cho thương lái. Tại một số tỉnh như Lâm Đồng, Long An gần như toàn bộ sản phẩm được giao dịch qua thương lái. Ở các tỉnh phía Bắc thì phần lớn sản phẩm đầu ra  được bán cho cá nhân. Điều này cho thấy, ở khu vực phía Nam hướng tới sản xuất có quy mô lớn hơn ngoài Bắc. Đơn giản các thương lái hay doanh nghiệp tư nhân thường chỉ quan tâm đến các hộ sản xuất có quy mô lớn. Một số thương lái cũng nhận luôn cả việc thu hoạch sản phẩm.

 

GS. Finn Tarp (Trường Đại học Copenhahen, Đan Mạch) cho rằng: Việt Nam cần tập trung để phân bổ lợi ích kinh tế, đặc biệt là kinh tế nông thôn, học cách chuyển đổi, giúp các hộ ở vùng cao có thêm giá trị gia tăng thông qua tiếp cận thị trường hàng hóa, lao động và vốn. Bên cạnh đó, cần đưa ra các chính sách dựa trên các bằng chứng điều tra có thể giúp mang đến kết quả tốt hơn cho các hộ ở nông thôn. 

 

Phần lớn các ý kiến tham gia tại buổi công bố đều khẳng định: Nhà nước đã ưu tiên nhiều chính sách hơn cho khu vực nông nghiệp, nông thôn nhưng chưa đạt kết quả như mong đợi.

 

Hồ Hương
theo daidoanket