Phát triển mô hình chợ đầu mối nông sản đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT - Trần Thanh Nam - cho biết, theo kinh nghiệm của các nước trên thế giới, chợ đầu mối nông sản là một kênh tiêu thụ hiệu quả, kết nối được sản xuất với phân phối và tiêu dùng nông sản đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm, thúc đẩy không chỉ sản xuất nông nghiệp mà còn thương mại, dịch vụ phát triển. Tuy nhiên, hiện nay, mạng lưới chợ nông sản tại Việt Nam đã có một số mô hình bước đầu phát triển khá tốt, như chợ đầu mối nông sản Bình Điền ở TP. Hồ Chí Minh, nhưng thực tế còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của ngành nông nghiệp. Hệ thống cơ chế, chính sách để hỗ trợ thúc đẩy phát triển chợ đầu mối còn thiếu, nhất là cơ chế, chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư và quản lý theo hình thức xã hội hoá.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Văn Hội - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: “Các mặt hàng được bày bán trong chợ rất đa dạng, phần lớn là các mặt hàng thủy hải sản tươi sống, rau củ quả tươi được bán tại các chợ. Song, hầu hết đều không rõ nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm đặc biệt là các mặt hàng rau, quả, gia súc, gia cầm. Chủ yếu các thương lái gom hàng từ các hộ nông dân sản xuất nhỏ lẻ hoặc từ các trang trại. Tuy nhiên, việc mua bán còn mang tính chất cổ điển không có hợp đồng mua bán cũng không có chứng nhận xuất xứ hàng hóa”.

Tại hội thảo, chuyên gia hàng đầu của Chợ quốc tế Rungis đã chia sẻ những kinh nghiệm về phát triển chợ đầu mối. Ông Florian de Saint Vincent - Giám đốc các dự án quốc tế Công ty Rungis International - cho biết: Chợ đầu mối Rungis (Pháp) hiện có tổng doanh thu hơn 12 tỷ Euro, chiếm 30% tất cả các loại rau, quả bán tại Pháp; có hơn 200 doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia hoạt động tại chợ... Vai trò của chợ đầu mối là một nguồn cung cấp thay thế cho các nhà bán lẻ độc lập; đảm bảo minh bạch về giá cả (được công bố hàng ngày); thúc đẩy vệ sinh thực phẩm... “Chợ đầu mối là thị trường giao dịch trực tiếp, nơi người bán và người mua tại cùng một địa điểm. Tại chợ đầu mối, các quy định về giá thuê, giờ làm việc và các quy định cụ thể đảm bảo sân chơi bình đẳng và thúc đẩy các giao dịch minh bạch”, ông Florian de Saint Vincent nói.

Ông Florian de Saint Vicent cũng chỉ ra thách thức lớn đối với chợ đầu mối ở Việt Nam đó là việc sử dụng các đầu vào cho sản xuất nông nghiệp như: thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, nhập khẩu bất hợp pháp. Hoặc quản ký kém, thiếu khả năng truy nguyên và nhiễm chéo cũng là những yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm. Nhưng thách thức lớn nhất là thay đổi việc sản xuất của một số lượng lớn các nhà sản xuất nhỏ. Bên cạnh đó, an toàn thực phẩm là mối quan tâm lớn đối với công chúng, với mức độ lo lắng cao mỗi lần có một sự cố an toàn thực phẩm.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, vai trò của các doanh nghiêp, chính quyền địa phương, hợp tác xã trong việc hình thành chợ đầu mối, quản lý chợ đầu mối là rất quan trọng. Tuy nhiên, hiện còn rất nhiều khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng để xây dựng chợ đầu mối, cũng như vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện Bộ NN&PTNT đang phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng đề án, hình thành cơ chế, chính sách để phát triển hệ thống chợ đầu mối. "Với những bài học thành công về phát triển chợ đầu mối ở Pháp và một số nước trên thế giới được các chuyên gia chia sẻ, từ đó giúp gợi mở, đề xuất những định hướng, chính sách, giải pháp quan trọng nhằm xây dựng được mạng lưới chợ đầu mối nông sản hiện đại, hoạt động hiệu quả, phù hợp với thực tế của Việt Nam”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nói.